کاهش 75 درصدی بودجه عمران در 6 سال

مرضیه محمودی: طرح مالیات بر خانه های خالی بار دیگر خبر ساز شد. در همین راستا گروه اقتصادی خبرآنلاین در یک نظرسنجی از کاربران خبرگزاری خبرآنلاین پرسید: « با اخذ مالیات از خانه های مسکونی خالی موافقید؟ »

بر خلاف رشد صعودی بودجه جاری کشور، بودجه بخش عمران همه ساله با روند نزولی مواجه بوده است و هر سال هم سهم بخش عمران از بودجه کل کشور کاهش یافته است و هم میزان بودجه محقق شده این بخش.

بر اساس آمار موجود، نگاهی به روند بودجه های عمرانی از فاصله سال 88 تا 92 نشان می دهد که اگرچه اعداد مصوب بودجه بخش عمران در برخی از سال ها افزایش یافته است اما این افزایش بودجه تنها افزایشی است که روی کاغذ به ثبت رسیده است و در مرحله عمل همه ساله رقم بودجه محقق بخش عمران هم روند کاهشی داشته است. به عبارت درصد تحقق بودجه عمران از 61 و 65 درصد در سال 88 و 89 به 19.5 درصد در سال 92 رسیده است.

بر اساس آمار و با توجه به جدول، در سال 88 بودجه کل کشور 283 هزار میلیارد تومان بوده است که حدود 9 درصد این رقم یعنی 28 هزار میلیارد تومان آن بودجه مصوب بخش عمران بوده است. از این رقم اما تنها 17 هزار میلیارد تومان یعنی 61 درصد رقم مصوب محقق شده است. اگرچه بودجه عمرانی 28 هزار میلیارد تومانی سال 88 نسبت به بودجه 21 هزار میلیارد تومانی سال 87 افزایش 7 هزار میلیارد تومانی داشته است اما بر اساس آماری که مرکز پژوهش های مجلس و بانک مرکزی منتشر کرده اند، میزان تحقق بودجه در سال 87 حدود 95 درصد بوده است. یعنی بیشترین میزان تحقق بودجه عمرانی در 16 ساله گذشته. چون هم در سال های پیش از آن و هم در سال های بعد، با وجود افزایش رقم بودجه مصوب بخش عمران، میزان تحقق این بودجه به شدت کاهش یافته است و حتی گاهی به نصف و کمتر از نصف هم رسیده است. امری که نشان می دهد بودجه بخش عمران در سال های اخیر بیشتر روی کاغذ تصویب شده است و پروژه های عمرانی و بخش عمران علی رغم اهمیت و تاکیدات بسیار همواره از بودجه موعود بی بهره مانده اند.

در سال های بعد از 88 هم وضعیت پروژه های عمرانی به همین صورت است. یعنی با وجود افزایش بودجه سال 89 نسبت به سال قبل از آن و رسیدن رقم بودجه مصوب عمران به 31 هزار میلیارد تومان، 65 درصد این بودجه معادل 20 هزار میلیارد تومان آن محقق شده است. در سال 90 اما وضعیت بودجه های عمرانی بسیار نامناسب گزارش شده است. چون هم میزان تحقق بودجه از 65 درصد سال 89 به 45 درصد رسیده است و هم سهم این بخش از بودجه کل کشور کاهش یافته است. یعنی سهم 10 درصدی عمران از کل بودجه در سال 89 به شدت کاهش یافته و به 6.3 در سال 90 رسیده است.

شکستن رکورد 16 ساله بودجه عمرانی

اگرچه در سال های اخیر بودجه عمرانی روند نزولی داشته است اما عملکرد دولت دهم در حوزه بودجه عمرانی در سال 91 به گونه ای بود که رکورد کاهش بودجه عمرانی کشور در 16 سال اخیر را شکست. در سال 91 اگرچه بودجه بخش عمران 39 هزار میلیارد تومان اعلام شده بود و حتی 5 هزار میلیارد تومان از بودجه سال 90 هم بیشتر بود اما تنها 11 هزار میلیارد تومان از این بودجه معادل 28 درصد آن محقق شد. در همین دوره همزمان با افزایش انتقادات از کاهش بودجه عمرانی، بودجه یارانه ها افزایش یافته بود. به عبارت دیگر اگرچه 72 درصد بودجه عمرانی در سال 91 محقق نشد، اما در مقابل دولت 8 برابر بودجه عمران یارانه نقدی به مردم پرداخت کرده بود. یعنی دولت از زمان اجرای قانون هدفمندی تا سال 91 حدود 90 هزار میلیارد تومان پول در قالب یارانه نقدی به مردم داده بود اما کل بودجه اختصاص داده شده دولت به پروژه های عمرانی سال جاری حدود 11 هزار میلیارد تومان بوده است. از منظری دیگر اگرچه دولت از سال 89 تا کنون همه ساله رقمی معادل 42 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی به مردم داده است اما هیچ سالی حتی بودجه عمرانی مصوب دولت به این رقم نزدیک هم نشده است. مگر در سال جاری که بودجه عمرانی از مرز 56 هزار میلیارد هم گذشت اما محقق نشد.

تحقق 5 درصدی بودجه عمرانی سال 92

در سال 92 اگرچه به نظر می رسید دولت بر خلاف سال 91 توجه بیشتری به بودجه عمران داشته است و سهم بودجه این بخش را در فاصله یک سال از 39 به 56 هزار میلیارد تومان رساند و این بودجه تقریبا یک و نیم برابر شد اما بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس در عمل تنها 19.5 درصد آن محقق شده است یعنی کمتر از سال 91.

اما بر خلاف گزارش مرکز پژوهش ها که اعلام کرده است بودجه عمرانی 19.5 درصد محقق شده است سخنگوی کمیسیون عمران مجلس با گلایه از دولت دهم به علت تاخیر در تخصیص اعتبارت عمرانی به خانه ملت اعلام کرده است با وجود اینکه در قانون بودجه سال 92 تصویب شد تا 42 درصد از اعتبارات بودجه به بخش عمرانی اختصاص یابد متاسفانه تنها کمتر از 3 درصد از آن پرداخت شده است. خبرگزاری تسنیم هم در گزارشی دیگر اعلام کرده است در شش ماهه امسال کمتر از 5 درصد بودجه عمرانی محقق شد و حدود 2800 میلیارد تومان به این امر اختصاص یافت. آمارهای دیگری هم حاکی است که در 8 ماهه امسال کمتر از شش هزار میلیارد تومان به بودجه عمرانی اختصاص پیدا کرده است.

اما در مقابل در چند سال اخیر، به موازات کاهش بودجه عمران و بخش زیربنایی کشور، بودجه بخش های جاری و هزینه ای به شدت افزایش یافته است. به گزارش خبرآنلاین مقایسه عملکرد بودجه عمرانی و جاری در سال 91 نشان می دهد نسبت تخصصی عمرانی 12 درصد بودجه جاری بوده است یعنی به ازای هر 10 تومانی که صرف هزینه های جاری دولتی شده، کمتر از یک تومان صرف توسعه کارهای عمرانی و زیربنایی در کشور شده است. متوسط این نسبت طی دوره 76 تا 90 معادل 32 درصد بوده است و سپس به ناگهان در سال 91 این نسبت افت شدیدی پیدا کرده است.