جنگ ابرقدرت‌ها در جبهه اقتصاد و سرمایه
اقتصاد ایرانی: چین و ژاپن همزمان با هم می خواهند اهدافشان را در منطقه دنبال کنند و این همزمانی در مواردی موجب شده تا برخوردهایی میان آنها شکل بگیرد. این اهداف حتی به مرحله منازعات ارضی در دریای جنوبی چین بر سر جزایر مصنوعی نیز کشیده شده است. چین همچنین در تازه ترین اقدامش چهار ژاپنی را به جرم جاسوسی دستگیر کرده تا نشان دهد که برای دستیابی به اهدافش از هیچ وسیله یی چشم پوشی نخواهد کرد.
به گزارش تعادل به نقل از شینهوا، چین برای نخستین بار تایید کرد که چهار جاسوس ژاپنی را دستگیر کرده و کار رسیدگی به پرونده آنان را براساس جرایمی که مرتکب شده اند، رسیدگی می کند. دستگیری چهار تبعه ژاپنی به جرم جاسوسی پیش از این از سوی نشریه «ژاپن پست» اعلام شد اما دولت چین درخصوص تایید دستگیری این تعداد افراد، موضعی اتخاذ نکرده بود. تا اینکه صبح روز شنبه «خه جین لیانگ» سخنگوی سفارت چین در ژاپن این خبر را اعلام کرد و گفت که این چهار نفر اکنون در اختیار دولت چین هستند و براساس قوانین به جرایم آنها رسیدگی خواهد شد. دستگیری جاسوسان ژاپنی در چین در شرایطی اتفاق می افتد که روابط دو کشور تیره است.
همزمان شدن این خبر با سفر قریب الوقوع «لی کچیانگ» نخست وزیر چین برای حضور در نشست سه جانبه چین، کره جنوبی و ژاپن در سئول نیز حاکی از آن است که یکی از موضوعاتی که احتمالا در دیدار نخست وزیران چین و ژاپن در سئول مطرح خواهد شد، دستگیری این چهار نفر است.
چین توضیحات زیادی درباره جرایمی که این افراد مرتکب شده اند، نداده است اما برخی از گزارش ها اعلام کردند که این افراد اطلاعاتی در مورد فعالیت های نظامی چین در «دریای جنوبی» و «دریای شرقی» تهیه می کرده اند. چین درحال اجرای طرح هایی در این دو منطقه است و به همین خاطر با ژاپن و امریکا دچار اختلافات شدیدی شده است. اینگونه به نظر می رسد که خبر این دستگیری بیشتر تحت تاثیر منازعات طولانی مدت میان چین و ژاپن است که جنبه های غیرسیاسی نیز دارد.
با وجود آنکه ژاپن در رابطه با امریکا و استرالیا و هند موفق تر از چین بوده اما چین هم ثابت کرده که در اجرای اهداف اقتصادی در آسیای شرقی بازیگر قابلی است و نیازی به کمک ندارد.
«خورشید تابان» در برابر «اژدهای زرد»
رقابت چین و ژاپن در بحث اقتصادی پدیده یی قدیمی است. رکود اقتصادی در ژاپن راه را برای چین باز کرد تا راحت تر راه رشد اقتصادی را پیش بگیرد. با این وجود تا سال ٢٠١٤ میلادی همچنان در بخش کیفیت رشد اقتصادی عقب تر از ژاپن بود. حالا که دومین اقتصاد دنیا رشدش در سراشیبی افتاده این امید برای ژاپن زنده شده تا بتواند از جمعیت چهار میلیارد و ۴۲۷ میلیون نفری ساکن قاره کهن نهایت استفاده را کند.
اقتصاد ژاپن در مقایسه سالانه سه ماهه اول ٢٠١٥ میلادی ٣,٩ درصد رشد کرد. این درحالی است که پیش بینی های اولیه حاکی از رشد ۲.۴ درصدی بود. دلیل این رشد قابل توجه افزایش سرمایه گذاری بود با این حال خانوارها و شرکت ها همچنان کمتر از حد تصور هزینه می کنند.
ابزارهای اقتصادی در این رقابت برای هر دو کشور مهم است. ژاپن در این رقابت به «ین» خود که تا دو ماه پیش چهارمین ارز مهم دنیا بود می نازد. همزمان پکن نیز با ادعای اینکه اقتصادش دومین اقتصاد بزرگ دنیاست توانسته ارزش «یوآن» را پس از دهه های طولانی در جایگاه چهارمین ارز مهم دنیا قرار دهد و «ین» را پشت سر بگذارد.
با وجود آنکه اقتصاد چین به طور واضح بزرگ تر از ژاپن است اما ژاپن در بسیاری از شاخص های بلندمدت جلوتر از همسایه خود است. با وجود آنکه ژاپن در زمینه سیستم های نظارت صنعتی بسیار پیشرفته تر از چین است اما با موانع زیادی روبه روست. چشم انداز بلندمدت اقتصادی ژاپن همچنان مبهم است و همین امر احتمالا سبب خواهد شد رشد بلندمدت ژاپن سالانه حدود یک درصد باشد.
در مقابل ژاپن، ابتکارات نظامی را فراموش نکرد ه است. فروش تسلیحات به فیلیپین و دیگر کشورهای آسیای جنوب شرقی، تقویت همکاری نظامی با امریکا و استرالیا، امضای بیانیه ها و قراردادهای همکاری دفاعی با کشورهای اندونزی، فیلیپین و ویتنام از آن جمله است. طبیعی است که اقتصاد صدها میلیارد دلاری در آسیای جنوب شرقی برای هر دو کشور، بازار بزرگی را نمایان می کند و تبادل سرمایه گذاری، ارتباطات دولتی، تجارت بین حکومت ها و شرکت های خصوصی و حضور قوی تر در دریاهای جنوبی و شرقی همگی از نگاه چین و ژاپن دور نمانده است.
جنگ در زمین جاده و بانک
«شی جین پینگ» رییس جمهوری چین برای تحقق اهدافش در این رقابت سرسختانه برنامه احیای جاده های ابریشم دریایی و زمینی را مطرح کرد. ژاپنی ها هم بی درنگ کار روی لایحه امنیتی را آغاز و آن را تصویب کردند تا این کشور بتواند نیروی نظامی خود را پس از ۷۰ سال برای نخستین بار به عملیات برون مرزی اعزام کند. اینها همه نشانه این است در این رقابت ابزارهای نظامی هم به وقت خود به کار گرفته می شوند.
«راه ابریشم» چین مسیری است که بزرگ ترین کشور قاره آسیا را به اروپا و آسیای مرکزی مرتبط می کند. چین برای احیای این جاده در صندوق ۴۰ میلیارد دلار اختصاص داده و امیدوار است این میزان سرمایه گذاری راه باستانی ابریشم و دیوار چین را بار دیگر احیا کند.
با این سرمایه گذاری کلان، بنادر و شهرک های صنعتی در آسیا، خاورمیانه، آفریقا و اروپا ساخته می شود و راه ها گسترش می یابد. گام بلند چین برای این هدف، ایجاد بانک سرمایه گذاری توسعه آسیا با ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه است. این بانک قرار است با ۵۷ عضو رقیب «بانک توسعه آسیایی» زیر نظر ژاپن و «بانک جهانی» در تسلط امریکا باشد. محور فعالیت این بانک توسعه زیرساخت ها و بخش های تولید در قاره کهن عنوان شده است.
چین با راه ابریشم دریایی و زمینی و بانک توسعه زیرساختی سرمایه گذاری، خود را به اقتصاد آسیا به خصوص همسایگانش گره زده است تا حضور اقتصادی در این کشورها را تقویت کند. ژاپن نیز کوشش زیادی دارد که با برنامه های مشابه سرمایه گذاری ۱۱۰ میلیارد دلاری و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در آسیای جنوب شرقی و اجرای طرح های زیربنایی چون چین از حضور لازم برخوردار باشد تا این منطقه در کنترل چین قرار نگیرد.
ژاپن نیز با تخصیص اعتبار مالی قابل توجه ۱۱۰ میلیارد دلاری آشکار به جنگ بانک سرمایه گذاری توسعه آسیایی چین رفت و به کشورهای آسیایی وعده پیشنهادهای ویژه داده است. با این حساب زمانی که طرح های زیربنایی انرژی، حمل و نقل، مخابرات، برق، کشاورزی در مناطق روستایی و شهری با مشارکت بانک «زیرساخت آسیایی» چین و اعتبار مالی ژاپن ایجاد شود، آنگاه دو کشور می توانند از منفعت های جمعیت ۶۳ درصدی جهان که در قاره کهن زندگی می کنند، بهره مند شوند.
مشارکت ژاپن برای ایجاد منطقه صنعتی در سواحل دریای «آندامان» برمه همچنین توسعه بنادر در هند و برخی دیگر از مناطق آسیا ازجمله فعالیت های توکیو برای مقابله با حضور اقتصادی پکن است. ژاپن افزون بر اینها به کامبوج کمک مالی می کند و ظاهرا قصد این کشور ارائه کمک ۶ میلیارد دلاری به کشورهایی نظیر کامبوج، لائوس و تایلند است که بخشی از این مبلغ را بانک توسعه آسیایی ژاپن تامین می کند. همچنین دو کشور چین و ژاپن درحال تقویت روابط خود با کره هستند و کره یی ها در این میان سعی دارند سرمایه گذاری ها و همکاری های اقتصادی دو طرف را جذب کنند.
