برنامه‌های صنعت نفت برای دوران پس از تحریم

اقتصاد ایرانی: با نزدیک شدن به تیر ماه و آغاز شمارش معکوس برای نهایی شدن توافق جامع میان ایران و گروه ۱+۵، هر روز تلاش سرمایه گذاران خارجی و شرکت های بزرگ نفتی جهان برای بازگشت به صنعت نفت ایران بیشتر می شود. این صنعت نیز که چند سالی را با بحران کمبود منابع و تکنولوژی سپری کرده این روزها تا حدی پویایی خود را دوباره بازیافته و ضمن تقویت توان داخل، در حال آماده شدن برای بازگشت سرمایه گذاران خارجی شده است. علاقه مندی ایران برای دمیدن روح تازه در صنعت نفت به واسطه حضور این سرمایه گذاران در کنار ابراز علاقه شرکت های صاحب تکنولوژی جهان برای حضور در این صنعت اکنون شرایطی را رقم زده است که هر دو طرف از هر فرصتی برای مذاکره استفاده می کنند. از یک سو وزیر نفت در حاشیه اجلاس های جهانی نظیر اجلاس اوپک با این سرمایه گذاران دیدار می کند و از سوی دیگر تهران هر روز میزبان این سرمایه گذاران می شود.
به هر حال ایران به دنبال میلیاردها دلار سرمایه جدید خارجی برای صنعت نفت است و سرمایه گذاران خارجی نیز که برای بازگشت به ایران در پسا تحریم لحظه شماری می کنند. علاقه مندی هر دو طرف به خوبی قابل درک است، چراکه به گفته وزیر نفت، ایران به رقمی در حدود ٢٠٠ میلیارد دلار سرمایه گذاری در صنعت نفت خود نیاز دارد و شرکت های خارجی نیز به دنبال صنعت نفت پر سود ایران هستند.
به گزارش ایران، در این زمینه منصور معظمی معاون وزیر نفت در امور برنامه ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری بیان کرد: «ایران از هر فرصتی برای مذاکره با شرکت های کلیدی نفتی جهان و سرمایه گذاران برای جذب سرمایه های بلند مدت بر مبنای سود منطقی استقبال می کند.» از این رو با نگاهی به علاقه مندی های هر دو طرف که یک سوی آن شرکت های غربی هستند به نظر می رسد بزودی سد تحریم های ایران در حال شکستن است.

ایران برای پسا تحریم و حتی ادامه تحریم آماده است
 ۱۰تیر امسال ممکن است ایران و قدرت های جهانی به توافق بر سر مسائل هسته ای برسند و توافقی را امضا کنند که لغو تحریم های ایران را در پی خواهد داشت. در این صورت مذاکرات ایران با غول های نفتی جهان نیز به بار خواهد نشست و قراردادهایی به امضا خواهد رسید که موجب سرازیر شدن سرمایه های جدید خارجی این صنعت خواهد شد. اما احتمال اندکی وجود دارد که توافق حاصل نشود یا تحریم ها به یکباره لغو نشود در این صورت مذاکرات نفتی ایران چه خواهد شد؟
معظمی در این باره اظهار کرد: از هم اکنون وزارت نفت برای دوران پسا تحریم برنامه ریزی های خود را انجام داده است و با آمادگی کامل به استقبال توافق هسته ای و لغو تحریم ها خواهد رفت اما اگر تحریم ها هم لغو نشود تسلیم نخواهد شد و برای ادامه مسیر در شرایط تحریم نیز یک سناریو تعریف کرده است و در آن زمان صنعت را بر مبنای برنامه های این سناریو پیش خواهد برد.

تحریم ها لغو نشود آن را خنثی می کنیم.
معاون وزیر نفت با تأکید بر اینکه ما متناسب با هر شرایطی یک برنامه در نظر گرفته ایم اذعان کرد: ما در هر شرایطی حتی در شرایط تحریم هم از جذب سرمایه های خارجی بر مبنای سود منطقی استقبال می کنیم. علاقه ما و علاقه مندی سرمایه گذاران دوطرف مذاکرات است که اگر در زمان تحریم هم به نتیجه برسد از آن استقبال خواهیم کرد. وی ادامه داد: محدودیت ها برای سرمایه گذاران آن ها را تاحدی به انتظار لغو تحریم ها نشانده است اما با این حال اگر آن ها در زمان تحریم هم حاضر به همکاری باشند با آن ها قرارداد امضا خواهیم کرد. معظمی تأکید کرد: ما به هر صورتی که بتوانیم سعی می کنیم تحریم ها را خنثی کنیم و منتظر نخواهیم ماند.

حاشیه اجلاس صد و شصت و هفتم و دیدارها
بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران چندی پیش در حاشیه اجلاس صد و شصت و هفتم اوپک با شرکت های بزرگ نفتی جهان دیدار و در این دیدارها فرصت های سرمایه گذاری این صنعت را معرفی کرد. به گفته بلومبرگ ظاهراً در این دیدارها ایران شرایط جذاب تری نسبت به عراق به شرکت های خارجی پیشنهاد کرده است و رؤسای شرکت های بزرگ نفت جهان از جمله اکسون موبیل، رویال داچ شل، شورون، بی پی و توتال در این ملاقات ها برای حضور در صنعت نفت ایران ابراز علاقه کرده اند.
سید مهدی حسینی رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی در این باره می گوید: پس از نشست ١٦٧ این سازمان در وین، شرکت های بزرگ و معتبر اروپایی برای مذاکره درباره مدل تازه قراردادهای نفتی ایران (IPC) وارد تهران شدند و هم اکنون مذاکره با این شرکت ها به صورت فشرده انجام می شود. محور مذاکرات ایران و شرکت های اروپایی به طور کامل کارشناسی و جدا از مسائل سیاسی است.

قراردادهای جدید نفتی ایران در حال اشتهاسنجی
مدیران شرکت های نفتی خارجی که پیش نویس شرایط جدید قراردادهای نفتی ایران را مطالعه کرده اند، قراردادهای جدید نفتی ایران را بسیار مطلوب تر از مدل های قبلی می دانند. چندی پیش بلومبرگ در این رابطه نوشت: مدیران شرکت های نفتی اعلام کرده اند پیش نویس های متعددی از این قراردادها توزیع شده است که احتمالاً برای بررسی واکنش شرکت های نفتی غربی و همچنین چهره های داخلی به این صورت اقدام شده است. در این پیش نویس ها شرایط بسیار بهتر از مفاد پیشنهادی در اواخر دهه ٩٠ میلادی است.
به گفته مسئولان نفتی کشور این شرایط جدید قراردادی که در انتظار تصویب دولت و مجلس است برای شرکت های نفتی جهان و صنعت نفت ایران برد-برد محسوب می شود. بی شک چنین رویکردهایی ضمن حفظ منافع ملی می تواند ایران را برای سرمایه گذاران خارجی از لحاظ تجاری نسبت به رقبای منطقه ای خود مانند عراق و الجزایر جذاب تر کند.
در مدل تازه قراردادهای نفتی ایران (IPC) قرار براین است که حلقه های مختلف صنعت نفت (اکتشاف، توسعه و تولید) به صورت یکپارچه واگذار شوند تا شرکت های خارجی با چنین قراردادی، انگیزه ای برای حضور در صنعت نفت ایران داشته باشند. در این قرارداد مالکیت مخزن قابل انتقال نیست و مالکیت واگذار نمی شود وتولید صیانتی ازمخزن، یکی از مهمترین مباحث در این قراردادهاست. دراین مدل از قرارداد، عملیات اکتشاف به پیمانکار واگذار می شود و باید سعی شود شرکت های خارجی به مناطق پر ریسک صنعت نفت وارد شوند، زیرا قاعده در دنیا این است که هزینه سنگین اکتشاف را شرکت های خارجی تأمین کنند و نباید هزینه های ملی صرف مخارج اکتشاف شود. انتقال فناوری و شفافیت مالی یکی ازمهمترین مباحث قراردادهای تازه (IPC) است که بر اساس آن قرار است در قراردادهای تازه، کارشناسان ایرانی در کنار شرکت های سرمایه گذار خارجی قرار گیرند تا با آخرین فناوری های روز دنیا آشنا شوند. ضمن اینکه باید خود نیز در این انتقال و دریافت فناوری بهتر عمل کنند. همچنین افزایش ضریب بازیافت مخازن یکی از مهمترین اهداف این قرارداد است که با توجه به اینکه نیمی از میدان های کشور در نیمه دوم عمر خود قرار دارند، هر یک درصد افزایش ضریب، معادل ٥٠٠ میلیارد دلار افزایش ثروت ملی است.