مهم‌ترین وزیر نفت ایران کیست؟
اقتصاد ایرانی: در حال حاضر جهان مشتاقانه تحولات سیاسی تهران را پیگیری می کند؛ این که آیا کابینه حسن روحانی، رییس جمهور ایران می تواند بر موانع دقیقه نودی ایجاد شده بر سر راه دستیابی به توافق نامه جامع بین ایران و گروه پنج غلبه کند؟ گفته می شود حضور بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران در کابینه حسن روحانی بیش از هر وزیر دیگری سبب امیدوری برای مثبت اعلام شدن نتیجه مذاکرات هسته ای شده است.
داشته های سیاسی
به گزارش خبرآنلاین، در شرایطی که محمدجواد ظریف و حسن روحانی بیش از دیگر مقامات میانه رو ایرانی نظر رسانه ها را به خود جلب کرده اند، بیژن نامدارزنگنه به عنوان یکی از معماران اصلی است که ماموریت آماده کردن شرایط برای دستیابی به توافق نامه، برداشته شدن تحریم های بین المللی و احیای دوباره بخش حیاتی انرژی ایران را برعهده دارد.
زنگنه بدین جهت بر سمت فعلی خود تکیه زده است که برجسته ترین مرد صنعت نفت ایران محسوب می شود. در واقع با توجه به این که صادرات نفت -و بخش رو به گسترش گاز طبیعی- مهم ترین مجرای درآمد اقتصادی ایران است، مشاوره و مدیریت او بر این بخش تا زمانی که در این صنعت حضور دارد، بسیار حیاتی قلمداد می شود. اما او توانسته است اطمینان بسیاری را که به او بد گمان بودند، به دست آورد.
زمانی که روحانی در اوت ۲۰۱۳ میلادی، زنگنه را به عنوان نامزد تصدی وزارت نفت معرفی کرد، حمایت از او بالا بود. او یکی از سه نامزدی نبود که احتمال دریافت رای عدم اعتماد آنها از سوی مجلس وجود داشت. همان گونه که انتظار می رفت، شمار زیادی از نمایندگان مجلس از او حمایت کردند، اما برخی نمایندگان او را میراث به جا مانده از دوران دولت سازندگی -طی سال های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷ میلادی- و همچنین دوران دولت اصلاحات - طی سال های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۵ - می دانند.
زنگنه در ماه های نخست تکیه زدن بر کرسی وزارت نفت، با سیاست های بر جای مانده از دوران دولت های نهم و دهم -طی سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳ میلادی- مواجه بود. صنعت نفت در دوران وزارت زنگنه بار دیگر احیا شد. بعدها زنگنه همه تمرکز خود را بر موضوعات عملی مرتبط با سلامت صنعت انرژی در ایران معطوف کرد. او در واقع به همین دلیل عهده دار این سمت در کابینه شد.
اهداف بلند پروازانه
زمانی که به دوران قبلی تصدی وزارت نفت توسط زنگنه -طی سال های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۵ میلادی- نگاهی می اندازیم، در می یابیم که او تغییرات مهمی در سطح مقامات بلندپایه انجام داده است. او سپس اولویت خود را بر روی سلامت اقتصاد ایران در درازمدت قرار داد.
تولید نفت ایران به دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. این رقم در سال ۲۰۱۰، حدود چهار میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز بود. به گفته زنگنه، محدودیت های بین المللی سبب شده که ایران ۶۰ درصد از ظرفیت صادراتی خود را از دست دهد. برخی دیگر از گزارش ها، زیان ناشی از تحریم ها را حدود ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی ایران تخمین می زنند.
با این حال، زنگنه در نشست اخیر امنیت انرژی ۲۰۱۵ در برلین اعلام کرد تهران قصد دارد تولید نفت خود را با برداشته شدن تحریم ها، به سه میلیون بشکه در روز افزایش دهد. هدف از این کار، جبران درآمدهای از دست رفته ایران است.
وزیر نفت ایران همچنین گفت تهران قصد دارد تا سال ۲۰۲۲ میلادی، ۱۸۰ میلیارد دلار برای احیای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی سرمایه گذاری کند. تنها در صورتی می توان به این هدف رسید که ایران بتواند با قدرت های جهان به توافق نامه جامع دست یابد و درها به روی سرمایه گذاری خارجی باز شود.
در حال حاضر تنها کاری که وزارتخانه زیر نظر زنگنه می تواند انجام دهد، این است که پیش نویس قراردادهای جدید و جذاب را برای ارائه به شرکت های خارجی تهیه کند. خبر خوب این است که ایران حدود ۹ درصد ذخایر نفت جهان و ۱۸ درصد از ذخایر گاز طبیعی جهان را داراست و به همین دلیل شرکت های فعال در زمینه انرژی نمی توانند این کشور را نادیده بگیرند؛ به ویژه اگر بهای انجام معاملات تجاری با ایران قابل مدیریت باشد.
در همین حال، باید دید آیا دیگر تولیدکنندگان نفت در منطقه حاضر هستند با دستورالعمل زنگنه کنار آیند یا خیر. در بیستمین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز و محصولات پتروشیمی که در اوایل ماه مه در تهران برگزار شد، زنگنه از دیگر تولیدکنندگان نفتی خواست به ایران اجازه دهند سهمیه از دست رفته خود را در بازار بار دیگر باز یابد. زنگنه گفت این حق ایران است که بتواند چنین کاری انجام دهد.
او در عین حال از این کشورها به سبب عرضه بیش از اندازه نفت به بازار انتقاد کرد. زنگنه همانند همتای خود در وزارت امور خارجه ایران بیش از همه بر روی عربستان سعودی متمرکز شده است. مقامات ایرانی در ارتباط با سیاست مرتبط با بهای نفت بیشترین اختلاف نظر را با عربستان سعودی دارند. زنگنه همانند رییس جمهور ایران به خوبی می داند که می تواند سیاست های خود را در بخش انرژی اعمال کند؛ البته اگر بتواند بر چالش های سیاسی موجود در این مسیر غلبه کند.
او در برلین درباره سیاست خارجی ایران گفت تهران قصد ندارد برای صادرات گاز خود در آینده، اروپا را هدف قرار دهد، بلکه بازار آسیا را در اولویت خود قرار داده است. سخنان زنگنه در واقع این پیام را برای روس ها در بر داشت که مسکو نباید درباره رقابت با صنعت انرژی ایران نگران باشد. به عبارت دیگر، او فن سالاری است که می داند در میدان مبارزه، چگونه حریف را مدیریت کند.
در حال حاضر زنگنه می تواند صنعت نفت را در داخل ایران بازسازی، در کنفرانس های بین المللی در زمینه انرژی شرکت و قراردادها را برای سرمایه گذاران خارجی آماده کند. اما او تنها در صورتی می تواند به برنامه های مورد نظر خود جامه عمل بپوشاند که توافق نامه جامع حاصل شود.
