نفت تا کجا پایین می‌آید؟
اقتصاد ایرانی: عامل کاهش بهای نفت کیست؟ آیا عربستان و آمریکا در پشت پرده این موضوع هستند؟ آیا دولت های عربستان و آمریکا با یکدیگر همگام شده اند تا به روسیه ضربه بزنند؟ اگر این جنگ نفتی ادامه پیدا کند نقطه پایان روند کاهش قیمت نفت در سال ۲۰۱۵ کجا خواهد بود؟
به گزارش ایسنا، پایگاه اینترنتی گلوبال ریسرچ در گزارشی درباره عاملان پشت پرده جنگ نفتی و مقدار کاهش بهای نفت در سال ۲۰۱۵ نوشت: برخی تحلیلگران معتقدند بهای نفت سرانجام به کمتر از ۲۰ دلار در هر بشکه خواهد رسید. اگر قیمتها به این سطح برسد چند میلیون شغل در آمریکا از بین خواهد رفت، چندین میلیارد دلار اوراق قرضه بخش انرژی بازپرداخت نخواهد شد و چند تریلیون دلار ضرر مالی به صنعت انرژی وارد خواهد شد.
نظام مالی جهانی از مدتها قبل دچار آسیب پذیری شده و تا پایان سال ۲۰۱۵ پیامدهای کاهش بهای نفت مشخص خواهد شد. از زمان شروع روند کاهش قیمت نفت، انگشت اتهام به سوی عربستان نشانه گرفته شد. بی تردید مقامات سعودی برای رسیدن به اهداف ژئوپولتیک خود بهای نفت را دستکاری کرده اند.
عربستان به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت جهان پیشتر نیز از دستکاری بهای نفت برای رسیدن به اهداف سیاست خارجی خود استفاده کرده است. در سال ۱۹۷۳ انور سادات رئیس جمهور وقت مصر پادشاه عربستان را متقاعد کرد با کاهش تولید و تحریم صادرات نفت بهای آن را افزایش دهد تا آمریکا به خاطر حمایت از رژیم صهیونیستی در جنگ برابر کشورهای عربی تنبیه شود. در آن زمان این سیاست جواب داد و بهای نفت چهار برابر شد.
در سال ۱۹۸۶ بار دیگر تاریخ به شکل دیگری تکرار شد و سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به ریاست عربستان این بار در اقدامی شتابزده با کاهش بهای نفت موافقت کرد و سپس در سال ۱۹۹۰ عربستان برای ضربه به روسیه که آن را تهدیدی علیه سلطه نفتی خود می دانست، بهای نفت را کاهش داد. آنها در سال ۱۹۹۸ به خود رسیدند و قیمت نفت از بشکه ای ۲۵ دلار به ۱۲ دلار سقوط کرد. در پی این کاهش قیمت روسیه نتوانست بدهی های خود را پرداخت کند.
عربستان و دیگر اعضای اوپک در مواردی برای بالا بردن قیمت ها، تولید خود را کاهش داده و کشورهای عضو غرق دلارهای نفتی شده اند. در سال ۲۰۰۸ بهای نفت تا ۱۴۷ دلار در هر بشکه بالا رفت.
روند کنونی کاهش قیمت نفت نشان می دهد عربستان و متحدان عربی آن در اوپک به دنبال کنار زدن رقبایی نظیر تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا هستند که با کاهش قیمت نفت قطعا لطمه خواهند خورد.
حتی پیش از شروع روند کاهش بهای نفت نیز عربستان نفت را با تخفیف به چین می فروخت. مخالفت اوپک با کاهش تولید در نشست ۲۷ نوامبر مشخصا نشان داد که کاهش بهای نفت در واقع یک جنگ قیمت گذاری نفت بین عربستان و آمریکا است.
چنانچه سعودی ها به دنبال ایجاد ثبات در قیمت ها بودند فورا با کاهش تولید این کار را انجام می دادند. برخی بر این باورند عربستان علاوه بر تلاش برای کنار زدن تولیدکنندگان نفت شیل آمریکایی به دنبال ضربه زدن به ایران است. روزنامه دیلی میل اخیرا در مقاله ای نوشت: عربستان و متحدانش در حاشیه خلیج فارس بالاتر از هرچیزی ایران را رقیب اصلی مذهبی و سیاسی خود در منطقه می دانند. آنها واقفند که ایران از شیعیان محروم منطقه حمایت می کند.
سعودی ها همچنین از حمایت بشار اسد رئیس جمهور سوریه توسط ایران عصبی هستند. آنها همچنین می دانند اقتصاد ایران تحت تاثیر تحریمهای غرب به شدت نیازمند افزایش بهای نفت است و هیچ قصدی برای کمک به ایران ندارند.
حقیقت این است که عربستان به دلیل ارزان بودن تولید نفت در این کشور و در اختیار داشتن ذخایر عظیم در موضع قدرت قرار دارد. عربستان می تواند دوران کاهش قیمت نفت را یک تا سه سال تحمل کند. همچنین برخی تحلیلگران معتقدند عربستان و آمریکا با همدستی یکدیگر بهای نفت را کاهش داده اند و هدف آنها نابود کردن روسیه است.
نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا اخیرا در سخنانی علنا این تئوری را فاش کرد و گفت: آیا از وقوع یک جنگ نفتی خبر دارید؟ این جنگ یک هدف دارد و آن نابود کردن روسیه است.
وی با متهم کردن آمریکا به پر کردن بازار از نفت شیل افزود: این یک جنگ برنامه ریزی شده از حیث راهبردی است و ونزوئلا دیگر هدف آن است تا انقلاب ما را از بین ببرند و باعث ورشکستگی ما شوند.
ونزوئلا و روسیه که هر دو مناسبات متشنجی با آمریکا دارند، بیشترین ضرر را از کاهش بهای نفت دیده اند. به نظر می رسد ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز با این فرضیه هم عقیده است.
پوتین اخیر گفته است: همه شاهد کاهش بهای نفت هستیم. گمانه زنی های زیادی درباره علل این کاهش مطرح است. آیا این می تواند نتیجه توافق آمریکا و عربستان برای تنبیه ایران و تاثیرگذاری روی اقتصاد روسیه و ونزوئلا باشد؟ پاسخ من مثبت است.
بی شک باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا به دنبال مجازات روسیه به دلیل تحولات اوکراین است. دستکاری قیمت نفت یکی از بهترین روشهای انجام این کار است. در این میان اگر صنعت نفت شیل آمریکا لطمه بخورد، این یک امتیاز برای هواداران محیط زیست در دولت اوباما خواهد بود.
در این میان افرادی هستند که این جنگ نفتی را حتی پیچیده تر این حرفها می بینند. مارین کاتوسا نویسنده کتاب "جنگ سردتر" و استراتژیست سرمایه گذاری انرژی معتقد است تحولات اخیر بازار نفت یک جنگی سه جانبه میان اوپک، روسیه و آمریکا است.
کاتوسا با اشاره به اینکه تولید نفت در سال ۲۰۱۵ کاهش نخواهد یافت افزود: همگی میدانیم اوپک تولید خود را کاهش نخواهد داد. آنها به دنبال افزایش تولید هستند. روسیه تولید خود به بالاترین سطح تمام ادوار رسانده است. با توجه به اینکه روسیه و اوپک هیچکدام حاضر نیستند سهم بازار خود را از دست دهند، صنعت نفت شیل چطور با آنها رقابت خواهد کرد؟
کاتوسا افزود: فکر نمیکنم صنعت شیل یک شبه سقوط کند.
انگیزه واقعی این جنگ نفتی هر چه باشد، به نظر نمی رسد در آینده نزدیک به پایان برسد و این به معنی این است که روند کاهش قیمت نفت ادامه خواهد یافت. اما روند کاهش تا کجا خواهد بود؟
یک تحلیلگر اخیرا به شبکه سی ان ان گفت این احتمال وجود دارد که قیمت نفت در سال ۲۰۱۵ به ۳۰ دلار در هر بشکه سقوط کند.
دارین نیوسام تحلیلگر ارشد نفتی می گوید: اگر روند کاهش قیمت نفت متوقف نشود، ممکن است به قیمت های اواخر سال ۲۰۰۸ و اوایل سال ۲۰۰۹ که ۳۰ دلار در هر بشکه بود بازگردیم.
برخی تحلیلگران حتی نگاه بدبینانه تری دارند. برای مثال، جرمی وارنر از روزنامه "سیدنی مورنینگ هرالد" که پیشتر به درستی پیش بینی کرد بهای نفت سال ۲۰۱۴ به کمتر از ۸۰ دلار در هر بشکه می رسد اکنون پیش بینی می کند بهای هر بشکه نفت در سال ۲۰۱۵ به بشکه ای ۲۰ دلار سقوط می کند.
تحلیلگر دیگری اخیرا در گفتگو با شبکه سی ان بی سی اعلام کرد در بدترین شرایط احتمال می رود بهای نفت به ۱۴ دلار در هر بشکه برسد.
در طول تاریخ به جز کاهش اخیر تنها یک برهه دیگر وجود دارد که قیمت نفت ظرف کمتر از یک ماه ۵۰ دلار در هر بشکه کاهش یافته و آن قبل از بحران مالی سال ۲۰۰۸ است. اما این حقیقت که قیمت نفت کاهش یافته مشکلات احتمالی ما را دو چندان می کند.
در آغاز سال ۲۰۱۵ باید نگاهها به سمت ذخایر انرژی، اوراق قرضه انرژی و گوشها به سمت هرگونه نشانه مشکلات متعاقب باشد. بحران مالی بزرگ دیگری در کمین است اما بیشتر مردم هرگز آن را نمی بینند.
