تشنگی ایرانیان برای بنزین پایان ندارد

اقتصاد ایرانی:  روزنامه دیلی استار در گزارشی به علاقه شدید مردم ایران به خودرو شخصی و مصرف بالای بنزین در ایران اشاره کرد و نوشت: برنامه های هدفمندی یارانه ها و افزایش تدریجی قیمت تاثیری در مصرف بنزین ایرانیان نداشته است.

روزنامه لبنانی دیلی استار گزارش داد: گردشگرانی که به تهران سفر می کنند اغلب در این شهر گرفتار دود شدید می شوند. این مساله به ویژه در فصل زمستان وضعیت بدتری پیدا می کند؛ زمانی که وارونگی ناشی از هوای گرم تر دریای خزر رشته کوه های البرز، هوای سردتر و آلوده تهران را فرا می گیرد.

هوای آلوده بروز بیماری هایی نظیر آسم و سردرد های مزمن را در تهران 15 میلیون نفری به همراه داشته است. بیشتر مردم در شرایط بحرانی آلودگی هوا پنجره خانه خود را می بندند و در خانه می مانند و مدارس تعطیل می شود.

دلیل اصلی این مسائل دود و کربن ناشی از خودروها و عشق عجیب مردم ایران به خودرو است که تمامی ندارد. در ایران دیدن این صحنه که تمام خانواده ها هنگام پیک نیک کنار خودرو باارزش! خود می نشینند، امری عادی است.

طبیعتا مردم ایران احساس می کنند که باید از بدو تولد از ذخایر نفتی 157 میلیارد بشکه ای (9.4 درصد کل ذخایر جهان) بهره ببرند! بزرگراه ها و تونل های جدید اطراف تهران ثروتمندان و فقرا را به یک اندازه تشویق کرده که حمل ونقل و حرکت را یک نشانه موفقیت ببینند.

اما تاوان آلودگی هوا بالا بوده است، چنانکه نگرانی درباره تاثیرات آن روی سلامتی به قدری بوده که دولت اخیرا اعلام کرده به تولید بنزین در پتروشیمی ها که برای اهداف دیگری طراحی شده ، پایان خواهد داد.

به گزارش ایسنا به نقل از این روزنامه، تولید کارخانه های پتروشیمی در سال های اخیر برای کاهش وابستگی به واردات بنزین افزایش یافت، اما بنزین تولیدی آنها کیفیت پایینی داشت. دولت جدید ایران می خواهد تولید بنزین پالایشگاه ها را افزایش دهد و می گوید این پالایشگاه ها بنزین یورو 4 (نوعی از بنزین که مضرات کمتری دارد) بیشتری را تولید خواهند کرد.

علاوه بر ریه های مردم یکی دیگر از نگرانی های دولت وضعیت اقتصادی است. حسن روحانی رییس جمهور ایران متعهد شده یارانه های دولتی اقلامی نظیر بنزین را به صورت تدریجی حذف کند و در این راستا قیمت بنزین در ماه آوریل با 42 درصد افزایش به حدود 39 سنت در هر لیتر رسید تا کسری بودجه تقریبی 30 میلیارد دلاری امسال کاهش یابد.

سهمیه بندی بنزین از سال 2007 در ایران آغاز شد، اما دولت قبلی نشان داد که قادر به عمل به تعهدات خود در زمینه حذف تدریجی یارانه ها و ظرفیت سازی برای تولید بنزین در داخل کشور نیست.

ایران در سال 2007، 40 درصد مصرف روزانه 75 میلیون لیتری بنزین خود را با هزینه سالانه هفت میلیارد دلار وارد می کرد. حتی پس از افزایش قیمت بنزین از 9 به 11 سنت در هر لیتر که به مذاق برخی خوش نیامد قیمت بنزین در ایران همچنان پایین ترین نرخ در جهان محسوب می شود.

تا سال 2010 (زمانیکه آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم هایی را علیه واردات بنزین ایران اعمال کردند) مصرف ایران 65 میلیون لیتر در روز بود. مسئولان وقت مدعی شدند پس از افزایش قیمت و کاهش یارانه ها مصرف بنزین به 51 میلیون لیتر در روز تنزل کرده است.

دولت محمود احمدی نژاد همچنین طرح هایی را برای افزایش تولید داخلی ارائه داد، اما به رغم افزایش بی سابقه درآمد های نفتی (قبل از تحریم های سال 2012 که صادرات ایران را نصف کرد) نتوانست 46 میلیارد دلار مورد نیاز برای ارتقای 10 پالایشگاه موجود و احداث هفت پالایشگاه جدید را هزینه کند.

تمام این مسائل باعث شد حسن روحانی که سال گذشته به عنوان رییس جمهور ایران انتخاب شد با یک چالش مالی و اقتصادی که بر اثر تشدید تحریم ها پیچیده تر شده بود، مواجه شود. رییس جمهور ایران اعلام کرد که رکود تورمی سال 91 در 50 گذشته ایران بی سابقه بوده است.

از این رو دولت با یک وضعیت دشوار در برآوردن هدف گذاری های کاهش تورم به 25 درصد و احیای رشد اقتصادی به سه درصد تا مارس 2015 مواجه است. کاهش هزینه ها برای متعادل کردن دخل و خرج می تواند از تورم جلوگیری کند و دولت همچنین باید محاسبات سیاسی دقیقی را درباره واکنش مردم نسبت به افزایش قیمت ها پس از کاهش یارانه ها انجام دهد.

بیژن زنگنه وزیر نفت ایران ادعاهای احمدی نژاد را مبنی بر رسیدن ایران به خودکفایی در تولید بنزین را اشتباه خواند.

به رغم سهمیه بندی و افزایش قیمت ها، مصرف بنزین ایران از روزانه 62 میلیون لیتر در سال 2012- 2013 به روزانه 67 میلیون لیتر در سال 2013 -2014 رسید و تصمیم گیری برای پایان دادن به تولید بنزین بی کیفیت کارخانه های پتروشیمی باعث افزایش واردات شده است.

مقامات ایران می گویند واردات بنزین در سال منتهی به مارس 2014 به طور متوسط 3.5 میلیون لیتر در روز بوده که هم اکنون به 5.5 میلیون لیتر در روز رسیده است و امسال برای جبران توقف تولید پتروشیمی ها(که 6.2 میلیون لیتر در سال 2013-2014 بود) به 10 میلیون لیتر در روز خواهد رسید.

با توجه به اینکه پالایشگاههای ایران روزانه 60 میلیون لیتر بنزین تولید می کنند همگی بیانگر این است که مصرف بنزین در ایران رو به افزایش است اگرچه ممکن است با افزایش 42 درصد ماه آوریل کمی کاهش پیدا کند.

دولت ایران تاکید دارد که افزایش واردات بنزین موقتی خواهد بود. وزیر نفت ایران وعده داده که واردات بنزین با راه اندازی پالایشگاههای اصفهان و بندر عباس در مارس 2015 کاهش خواهد یافت.

رییس جمهور ایران امیدوار است تا آن زمان توافق جامعی را درباره برنامه هسته ای ایران با قدرت های جهانی حاصل و تحریمها لغو شود، اما در در آن زمان جلوگیری از مصرف بی رویه بنزین توسط ایرانیان دشوارتر خواهد بود.