عصر، عصر ارتباطات است. اما سال 91، 16 درصد از خانوارهای شهری و تنها سه درصد از خانوارهای روستایی اینترنت داشته اند. دوره و زمانه تکنولوژی است ولی تا سال 90، فقط در 33 درصد از خانوارهای کشور کامپیوتر پیدا می شده است قرن بیست یکم است با این حال، هنوز هم خانه هایی در کشور وجود دارد که حمام، آشپز خانه و تلفن ندارند. البته این میزان نداشتن ها نسبت به دهک های مختلف فرق می کند. دهک هایی که میزان درآمدشان در سال تثبیت کننده پایگاه آنها در جامعه است. تثبیت کننده ای که خط کشی محسوب می شود برای داشتن و نداشتن امکانات و هزینه ها.
فاصله اولین دهک درآمدی با آخرین دهک درآمدی چیزی حدود سالی 40 میلیون تومان است. یعنی دهک اول که کم درآمد ترین گروه کشور محسوب می شود، به طور متوسط سالی 4 میلیون و 500 تومان درآمد دارد و دهک دهم که پردرآمدترین گروه است، سالی چهل و سه میلیون و 580 هزار تومان بدست می آورد. البته دهک هشتم و نهم هم فاصله زیادی تا پردرآمدترین گروه دارند. به طوری که آنها، هر کدام به ترتیب با درآمد 20 و 25 میلیون تومانی در سال نصف دهک دهم درآمد به دست می آورند. با تقسیم درآمد آنها به 12 ماه سال، تقریبا دهک هشتم و نهم، ماهی یک و نیم تا دو میلیون تومان بدست می آورند.
*جمعیت دهک ها و میزان درآمد سالیانه آنها
دهک
|
تعداد
|
میزان درآمد سالیانه
|
دهک اول
|
1.19 میلیون نفر
|
چهار میلیون و 500 هزار تومان
|
دهک دوم
|
1.25 میلیون نفر
|
هفت میلیون و 783 هزار تومان
|
دهک سوم
|
1.26 میلیون نفر
|
نه میلیون و 757 هزار تومان
|
دهک چهارم
|
1.33 میلیون نفر
|
یازده میلیون 401 هزار تومان
|
دهک پنجم
|
1.31 میلیون نفر
|
دوازده میلیون تومان
|
دهک ششم
|
1.38 میلیون نفر
|
چهارده میلیون و 900 هزار تومان
|
دهک هفتم
|
1.42 میلیون نفر
|
هفده میلیون و 100 هزار تومان
|
دهک هشتم
|
1.65 میلیون نفر
|
بیست میلیون تومان
|
دهک نهم
|
1.78 میلیون نفر
|
بیست و پنج میلیون تومان
|
دهک دهم
|
2.02 میلیون نفر
|
چهل و سه میلیون و 580 هزار تومان
|
با توجه به آمارهایی که از دهک های اول جامعه بدست آمده باید گفت که درآمد آنها ماهی حدود 375 هزار تومان است که حتی از حداقل میزان حقوق هم کمتر است. البته این میزان درآمد را باید در مقابل میزان هزینه های دهک های مختلف جامعه قرار داد که آن هم در سال های گذشته، یعنی یک سال قبل از اجرای هدفمندی یارانه ها تا سال 91 افزایش داشته است.
*متوسط درآمد کل سالانه یک خانوار شهری /روستایی
سال
|
1389
|
1390
|
1391
|
شهری
|
106155974
|
130301445
|
167241442
|
روستایی
|
59336874.6
|
79726948
|
101281362
|
*متوسط انواع هزینه های خوراکی و دخانی و غیرخوراکی سالانه یک خانوار شهری در هر یک از دهک های هزینه سالانه(ریال)
سال
|
1389
|
1390
|
1391
|
خوراکی و دخانی
|
غیر خوراکی
|
خوراکی و دخانی
|
غیر خوراکی
|
خوراکی و دخانی
|
غیر خوراکی
|
کل
|
26157426
|
87520078
|
32751543
|
99964553
|
44569759
|
119710862
|
دهک اول
|
9148300
|
14824045
|
12275041
|
21691275
|
16981539
|
24906258
|
دهک دوم
|
14125171
|
30909366
|
19220500
|
37212324
|
26285957
|
45384281
|
دهک سوم
|
17746372
|
40098557
|
23228505
|
48668081
|
30757665
|
58740059
|
دهک چهارم
|
19986256
|
49873812
|
26885107
|
59305123
|
35180867
|
71021104
|
دهک پنجم
|
23410249
|
59369224
|
30228103
|
70648277
|
40349092
|
84325216
|
دهک ششم
|
25629483
|
72194761
|
33098701
|
85470129
|
44859295
|
100946207
|
دهک هفتم
|
28544924
|
87115786
|
36715298
|
102243923
|
49583509
|
121507697
|
دهک هشتم
|
32923079
|
107378086
|
39786169
|
125199552
|
54565292
|
150100282
|
دهک نهم
|
38112445
|
143415011
|
46628072
|
160855644
|
64457177
|
191478620
|
دهک دهم
|
51967120
|
270152199
|
59466482
|
288451541
|
82698599
|
348778727
|
البته این اوضاع تنها در خانوارهای شهری مصداق ندارد و می توان نمونه این افزایش هزینه ها را در خانوارهای روستایی هم مشاهده کرد.
*متوسط انواع هزینه های خوراکی و دخانی و غیرخوراکی سالانه یک خانوار روستایی در هر یک از دهک های هزینه سالانه(ریال)
سال
|
1389
|
1390
|
1391
|
خوراکی و دخانی
|
غیر خوراکی
|
خوراکی و دخانی
|
غیر خوراکی
|
خوراکی و دخانی
|
غیر خوراکی
|
کل
|
26137373
|
42339856
|
32940038
|
51033054
|
45796227
|
62391449
|
دهک اول
|
5808786
|
6375539
|
9007554
|
9191788
|
12658507
|
10642455
|
دهک دوم
|
11412868
|
12367449
|
15951450
|
17106835
|
22276345
|
20674455
|
دهک سوم
|
14943467
|
16904731
|
20634423
|
22871108
|
28517105
|
28005339
|
دهک چهارم
|
17911990
|
21757297
|
24547463
|
28875015
|
33338540
|
35498334
|
دهک پنجم
|
21219282
|
26946505
|
28128618
|
35109452
|
37924740
|
43298420
|
دهک ششم
|
24719691
|
33123572
|
31996292
|
42206348
|
43230336
|
51628933
|
دهک هفتم
|
28014340
|
41693128
|
35570956
|
51707304
|
49701260
|
62331060
|
دهک هشتم
|
33048569
|
52778873
|
41290002
|
63381474
|
57267110
|
77991364
|
دهک نهم
|
39886880
|
71831557
|
49861658
|
83874650
|
69130248
|
102780133
|
دهک دهم
|
64428658
|
1.4E+08
|
72439346
|
1.56E+08
|
103983918
|
191199725
|
علاوه بر هزینه های دهک های مختلف شهری و روستایی نسبت به درآمد، می تواند موضوعات دیگری را در خصوص امکانات و تسهیلات مسکن هم بیان کرد. تسهیلاتی از جمله داشتن آب و گاز لوله کشی شده، برق، تلفن، حمام، آشپزخانه و اینترنت. به این ترتیب، امکانات و تسهیلات مسکن از سال 89 تا سال 91 به قرار زیر بوده است.
با توجه به میزان استفاده 16 درصدی خانوارهای شهری از اینترنت می توان گفت که به این ترتیب، بیشتر افراد در محیط کاری و اداره ها از اینترنت استفاده می کنند. به این ترتیب، در حالی که نسبت شهرنشینی کشور به روستا نشینی 70 به 30 است، اما در شهرها اینترنت کمتر از 20 درصد و در روستا ها هم میزان استفاده از آن حتی به 5 درصد هم نمی رسد.
هرچند که تسهیلات مسکن در سال های قبل و بعد هدفمند شدن یارانه ها، در بعضی تسهیلات رشد و در بعضی دیگر کاهش داشته است. اما توجه به میزان تصرف مسکن در خانوارهای شهری هم خود می تواند حکایتی دیگر از وضعیت خانوارها ارائه دهد.
*درصد خانوارهای نمونه شهری برحسب نحوه تصرف مسکن
سال
|
1389
|
1390
|
1391
|
ملکی عرصه و اعیان
|
65.94
|
66.81
|
68.44
|
اجاری
|
15.55
|
16.14
|
14.87
|
رهنی
|
7.95
|
6.87
|
6.80
|
در برابر خدمت
|
2.03
|
2.25
|
2.02
|
رایگان
|
8.51
|
7.32
|
7.80
|
سایر
|
0.01
|
0.02
|
0.06
|
به این ترتیب، براساس آمار حدود 68 درصد از خانوار ها در سال 91 در مسکن های ملکی عرصه و اعیان سکونت داشته اند. البته با این حال باید توجه داشت که این ملک با چه متراژی بوده است. چرا که براساس گزارش ها 64 درصد از زیربنای واحد های مسکونی در سال 90، زیر 100 متر بوده است.
براساس آخرین آمار هزینه-درآمد خانوارهای شهری در سال 91 هم از مجموع 10 دهک درآمدی 19.72 درصد از این خانوارها در خانه های 111 تا 150 متری و 0.3 درصد در خانه های 500 متر به بالا زندگی می کنند. به این ترتیب، 6.14 درصد خانوارها در 10 دهک درآمدی در خانه های 40 مترمربع و کمتر، 6.50 درصد در 41 تا 50 متری، 8.64 درصد در 51 تا 60 متری، 13.78 درصد در 61 تا 75 متری، 8.3 درصد در 76 تا 80 متری، 9.5 درصد در 81 تا 90 متری، هم چنین 13.9 درصد در خانه های 91 تا 100 زندگی می کنند.
اما کمتر از پنج درصد یعنی 4.86 از دهک های درآمدی در خانه های 101 تا 110 مترمربعی سکونت دارند. این در حالی است که 19.72 درصد در خانه های 111 تا 150 متری و 7.15 درصد در 151 تا 200 متر اقامت دارند.
در عین حال 2.24 درصد خانوارهای شهری در 10 دهک درآمدی موجود در خانه هایی با متراژ 200 تا 300 متر زندگی می کنند. این در حالی است که تنها 0.31 درصد ساکن مسکن 300 تا 500 متری و فقط 0.3 درصد از مجموع خانوارهای شهری در خانه های 500 متری به بالا ساکن هستند.
از این رو از مجموع کل دهک ها حدود 66 درصد در خانه های زیر 100 متر مربع و 34 درصد نیز در خانه های 100 به بالا ساکنند. البته دهک اول درآمدی با میانگین 4 میلیون و 500 هزار تومان با حدود 18.71 درصد بیشترین مشتری خانه های زیر 40 متری است.
به این ترتیب، ایران با جمعیتی بالای 77 میلیون نفر، متوسط درآمد سالانه شهرنشین هایش حدود 17 میلیون تومان و روستانشین هایش هم 10 میلیون تومان است. تسهیلات خانوارهایش به جز برق، مورد دیگری به صد درصد نمی رسد. استفاده از اینترنت در بین شهری با ارفاق شاید 15 میلیون نفر شود. بیشتر مردمانش هم در خانه های با متراژی زیر 100 متر زندگی می کنند. یعنی به طور متوسط برای هر خانواری با میانگین 3.5 نفر، به هر نفر در هر خانوار، 28 متر می رسد.