اروپا؛ تروریسم، مهاجران و یک نمای سیاسی تغییریافته

اقتصاد ایرانی:  در مطلب قبل انتخابات ریاست جمهوری امریکا را به عنوان یکی از چالش های اقتصاد جهانی در پاییز امسال بررسی کردیم در اینجا نگاهی به چالش دیگر معرفی شده از سوی مجمع جهانی اقتصاد خواهیم داشت:

اوضاع سیاسی اروپا در طول تابستان مشکل تر شده است. دولت عراق در تلاش خود علیه داعش به پیشرفت های بیشتری دست یافته است، آن هم با همکاری با نیروهای کرد و حمایت بین المللی. به نظر می رسد مقابله با داعش هم اکنون در راستای همان راهبردی اجرا می شود که طالبان طی سال های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ در افغانستان شکست داده شد و القاعده را در عراق طی سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ از بین برد. این موفقیت شامل ارتش عراق و شبه نظامیانی بوده که از سوی نیروهای ویژه آمریکایی حمایت می شوند و حملات هوایی نیز حمایت زیادی از آنها بعمل آورده است. مشکل این است که حتی اگر داعش از موصل و رقه بیرون رانده شود، ایدوئولوژی شکست نخواهد خورد و داعش هنوز قادر خواهد بود تا حملات تروریستی بزرگی را در عراق و سایر مناطق انجام دهد.

مشکل اصلی این است که شرایطی که موجب ایجاد داعش در خاورمیانه و شمال آفریقا شد، هنوز برای آینده نزدیک وجود خواهد داشت. دولتهای دزد و مستبد منطقه پایه و اساس خود را بر مبنای ساختارهای ضعیف بنیان گذاشته اند. میراث خشونت از درگیری های قبل ، همراه با جمعیتی که به خاطر عقیده های مذهبی به شدت متفرق است، جوامعی را ایجاد کرده است که با اعتماد بسیار پایینی نسبت به یکدیگر زندگی می کنند.

امید کمی برای اصلاح سیستم سیاسی در منطقه وجود دارد، آن هم با توجه به سابقه رهبران اقتدارگرا در منطقه و موانعی که برای شرکتهای تجاری وجود دارد.

این یک میراث ناشی از امپراطوری عثمانی و جاه طلبی های استعماری در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی است. بنابر این چشم اندازهای اقتصادی برای ۵۰۰ میلیون شهروند خاورمیانه و شمال آفریقا بی رونق و کم رمق خواهد بود. جمعیت جوان - ۶۰ تا ۷۰ درصد جمعیت کشورهای منطقه را افراد زیر 25 سال تشکیل می دهند- به یک عامل دیگر در تحولات منطقه تبدیل شده است. اگر اشتغالزایی سریعی وجود نداشته باشد، تعداد بیکاران به شدت افزایش خواهد یافت.

افراط گرایی اسلامی همراه با بلندپروازی های وهابیت و میراث به جا مانده از القاعده حتی در صورت شکست داعش نیز از منطقه محو نخواهد شد. احتمالا این سازمان از طریق خشونت های فرقه ای در مسیر بی ثبات کردن عراق تلاش خواهد کرد و به درگیری ها در شمال آفریقا دامن می زند.

اوضاع امنیتی در اروپا بسیار مشکل خواهد بود. بر اساس اعلام منابع اطلاعاتی در اروپا، داعش احتمالا ۲۰۰ تا ۳۰۰ تروریست بالقوه در کشورهای اروپایی دارد. علاوه بر این خطر آن وجود دارد که سایر افراد بی ثبات نیز برای انجام فعالیت های تروریستی از داعش الهام بگیرند. سطح تهدید در اروپا و سایر اقتصادهای پیشرفته در آینده نزدیک بهبود نخواهد یافت و شکست داعش در عراق و سوریه جتی موجب افزایش سطح خطر در سایر مناطق خواهد شد.

ترکیب مربوط به افزایش تهدیدات امنیتی با بحران مهاجرت در حال تغییر معادلات سیاسی در اروپا است. یک تاثیر جانبی درگیری در سوریه و عراق، افزایش شدید مهاجرت به اروپا بوده است. بر اساس برآوردهای سازمان ملل، بیش از یک میلیون نفر به امید پناهندگی در سال ۲۰۱۵ وارد اروپا شده اند. تعداد مهاجرانی که در سال ۲۰۱۶ وارد اروپا می شوند احتمالا کمتر خواهد بود ولی بسیار بیشتر از سطح میانگین سال های گذشته خواهد شد.

حدود ۴ میلیون سوری و عراقی هنوز در کشورهای همسایه هستند ۲.۲ میلیون نفر در ترکیه، ۱.۱ میلیون نفر در لبنان و ۶۵۰ هزار نفر در اردن.

آلمان، سوئد، مجارستان اتریش و ایتالیا بیشترین آسیب را از بحران مهاجرت دیده اند. امضای توافق بین اروپا و ترکیه و مسدود شدن مسیر بالکان موجب شده است تا ورود مهاجران خارجی به اروپا کاهش یابد. با این وجود، بحران مهاجرت چشم انداز سیاسی را تغییر داده است. حمایت از گروه های راستگرای پوپولیستی در بسیاری از کشورها افزایش یافته است، نه تنها در آلمان بلکه در فرانسه که طی ماه های اخیر با حملات تروریستی مرگباری روبرو شده است.

پس از حملات پاریس، بروکسل نیس و مونیخ، این مساله روشن است که حتی با افزایش تلاش های نیروهای امنیتی ، داعش هنوز قادر به عملیات در اروپا است. در اکثر کشورهای اروپایی مهاجرت هنوز یک مساله مهم سیاسی به شمار می رود. افزایش نفوذ پوپولیسم به این معناست که سیاست اقتصادی پیچیده تر خواهد شد. احزاب سوسیال دموکرات سنتی که در بسیاری از کشورهای اروپایی سالهاست که زمام قدرت را در اختیار دارند، با یک بحران عمیق روبرو شده اند و جنبش های چپگرا با افزایش جنایت مواجه شده اند. پیروزی جرمی کوربین در دستیابی به رهبری حزب کارگر انگلیس نمونه بارزی از این مساله است. مبارزه دولتهای چپ میانه در فرانسه و ایتالیا برای اجرای اصلاحات متعادل در بازار کار، نشانگر این تبعات است. تحولات اخیر سیاسی ، تقاضا برای اصلاحات را در شرایطی افزایش داده است که اروپا در یک دهه اخیر با رکود و بحران اقتصادی روبرو بوده است.