علم اقتصاد ،کلاهبرداری معصومانه

 "علم اقتصاد، کلاه برداری معصومانه"عنوان کتابی است که به مقاله گالبرث اقتصاددان آمریکایی پرداخته است و اخیرا از سوی کاظم فرهادی به فارسی ترجمه شده است. متن زیر اشاره کوتاهی به زندگی این اقتصاددان و تفکراتش دارد.

جان کنث گالبِرِث اقتصاددان بزرگ در سال 1908 میلادی زاده و در سال 2006 میلادی نیز دیده از جهان فرو بست. او یک امریکائی کانادائی تبار بود و در زمره اقتصاددانان پیشرو و آزادمنش (لیبرال) شناخته می شد. از دیدگاه نظرات اقتصادی او را می توان پیرو مکتب کینز دانست.

گالبرث در دولت نیز خدمت کرد و به سمت مشاور اقتصادی کِنِدی، رئیس جمهوری فقید ایالات متحده، نیز رسید. در همین زمان به عنوان سفیر این کشور در هند معرفی شد. رابطه نزدیک او با رئیس جمهوری چنان بود که رئیس جمهوری بارها بدون توجه به لزوم عبور دستوراتش از طریق وزارت امور خارجه، به صورت مستقیم با او مکاتبه می کرد.

جان کنث گالبرث از سوی بسیاری از اقتصاددانان مطرح زمان خود به عنوان نمادی از یک دانشمند علوم اقتصادی مطرح می شد. او نظر خوشی نسبت به تجزیه و تحلیل های فنی و الگوهای ریاضیاتی نداشت و این روش ها را نوعی دوری از واقعیات می دانست. او معتقد بود که نمی توان مسائل اقتصادی را در قالب قوانین غیرقابل اجتناب مطرح ساخت، بلکه اقتصاد را ملغمه ای پیچیده از فرهنگ و سیاست که در هم تنیده شده اند، می دید. او می گفت عواملی مهم مانند تبلیغات، جدائی مالکیت و مدیریت در بنگاه ها، و تاثیر هزینه های دولت از جمله هزینه های نظامی، از سوی اقتصاددانان کم اهمیت دیده می شود چون نمی توان این مسائل را به صورت کمی در قالب معادلات نگاشت.

پل کراگمن، برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 2009، معتقد بود که گالبرث اقتصاددانی است که صرفا برای عوام مطالب اقتصادی می نوشت و برای همین هم پاسخ هائی که به مسائل اقتصادی عرضه کرده را بسیار ساده انگارانه می دانست. به نظر کراگمن گالبرث در بین اساتید اقتصاد هیچگاه به عنوان یک اقتصاددان جدی مطرح نبوده است. پس از خرابکاری های اقتصادی بوش پسر کراگمن اعلام کرد که نظرش نسبت به گالبرث تغییر کرده و گفت: "روشن است که خطا کرده ام. اگر می دانستم که سیاست امروز چنین شکل خواهد گرفت، نظری کاملا متفاوت (نسبت به گالبرث) پیدا می کردم."

یکی از آخرین مقالات گالبرث،نگاشته شده در سال 2004، تحت عنوان "علم اقتصاد، کلاه برداری معصومانه"، اخیرا از سوی کاظم فرهادی به فارسی ترجمه شده و با قیمت 1800 تومان از سوی نشر نی به علاقمندان عرضه شده است. می توان این مقاله را نوعی جمع بندی فکری یک اقتصاددان پرسابقه از تلاش های اجرائی و نظری اقتصاد در قرن بیستم میلادی دانست.