محمد عدلی
گزارش تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی در سال های 86 تا 92 به ویژه سال های پایانی آن که به دوره ریاست سعید مرتضوی مرتبط می شد، تخلفات بزرگی را افشا کرده است. پاداش 6 میلیارد تومانی برای مدیران سازمان، کارت های هدیه 50 میلیون تومانی به برخی مقامات دولتی تا سطح معاون اول وقت رئیس جمهور، اعطای مبالغ کلان بدون توجیه به افراد مختلف، فروش 138 شرکت زیرمجموعه تامین اجتماعی به بابک زنجانی و هزاران مورد تخلف آشکار دیگری که در گزارش تحقیق و تفحص سازمان تامین اجتماعی به آن اشاره شده است تعداد کل تخلفات که در بخش های ضمیمه گزارش وجود دارد و هنوز افشا نشده است را تا 15 میلیون مورد تخلف افزایش داده است تا این پرونده یکی از خاص ترین نمونه های تخلفات مالی و سیاسی بدل شود.
مرتضوی که پیش از این دادستان تهران بود و در پرونده کهریزک، مجرم شناخته شد تا به طور مادام العمر از فعالیت قضایی محروم شود، با حمایت تمام قد رئیس دولت دهم به ریاست سازمان تامین اجتماعی رسید. فشار نمایندگان مجلس برای برکناری او از این سازمان تا استیضاح وزیر کار دولت قبل پیش رفت اما احمدی نژاد در جلسه تاریخی مجلس با انتشار فیلم از یک جلسه میان سعید مرتضوی، بابک زنجانی و فاضل لاریجانی، به جای دفاع از وزیر کار دولت دهم، سعی کرد به سبک خاص خودش به افشاگری علیه برادر روسای قوه مقننه و قضائیه بپردازد تا تهدید هایی که از چند روز قبل روانه علی لاریجانی کرده بود را عملی کرده باشد. شیخ الاسلامی قربانی ریاست مرتضوی شد تا از همان زمان گمانه زنی ها در مورد اهمیت حضور شخص مورد اعتماد احمدی نژاد در راس سازمانی با منابع مالی قابل توجه، آغاز شود. شاید اظهارات رئیس کمیته تحقیق و تفحص در مورد حجم بالای تخلفات مالی در 10 روز پایانی عمر دولت، به بسیاری از این گمانه ها رنگ واقعیت زده باشد. علیرضا محجوب که خود زمانی در این سازمان مسوولیت اجرایی داشته است، به عنوان رئیس کمیته تحقیق و تفحص از تامین اجتماعی حقایق بیشتری نسبت به آنچه در گزارش ذکر شده، در اختیار دارد. این نماینده مجلس معتقد است که عملیات انجام شده در مرداد ماه 92 و فقط چند روز مانده به برکناری مرتضوی توسط دولت جدید، خود یک تحقیق و تفحص جداگانه می خواهد. دبیر کل خانه کارگر در این گفتگو کدهای جدیدی از برخی تخلفات در تصمیم به فروش هتل های هما داده و گفته است که خود مرتضوی می داند که پشت پرده اش چیست. محجوب همچنین انتشار حقایق از نحوه آشنایی مرتضوی با بابک زنجانی را به دادگاه موکول کرد.
+ بحث را از واکنش ها به گزارش تحقیق و تفحص از تامین اجتماعی شروع کنیم. شما در پاسخ به چند ادعای آقای مرتضوی گفته اید که انتظار داشتید در برابر گزارش خویشتن دارانه شما واکنش بهتری نشان داده شود. منظورتان از "خویشتن دارانه" چیست؟ اطلاعات بیشتری از تخلفات و روابط غیر عادی میان مسوولان دولت قبل در اختیار دارید که در گزارش تحقیق و تفحص نیامده باشد؟ اگر امکان دارد چند مورد را بیان کنید.
من عرض کردم آقای مرتضوی میبایست از ارائه این گزارش خویشتن دارانه فقط تشکر کند. معنی و مفهوم این عرض بنده را اعضای محترم هیئت تحقیق و تفحص، آقای مرتضوی، هیئت مدیره و معاونین قبلی سازمان تامین اجتماعی به صورت روشن درک میکنند. اگر قرار بود بسیاری از گزارشات ریز و درشت دفتر بازرسی سازمان یا نقطه نظرات قابل تأمل بعضی از اعضای هیئت مدیره در مورد انگیزه و علت های تصمیم به فروش هتلهای هما و یا برخی نکات حاشیهای شایان توجه در استخدامهای ویژه ایشان در متن اصلی بیاوریم (البته همه موارد در پیوستهای 80 هزار صفهای این هیئت محفوظ است) شاید مفهوم این عرض بنده بهتر درک میشد. متأسفانه موارد سوء مدیریت و تخلف در این سازمان فراوان بوده است و اینها مشتی از خروار است.
+ شما گفته اید که به زودی در پاسخ به ادعاهای ایشان، اسنادی را در اختیار رسانه ها قرار می دهید، اگر امکان دارد به بخشی از این اسناد اشاره کنید و مثالی در این زمینه ذکر کنید.
هر چند آقای مرتضوی حقایق و بدیهیات را تکذیب میکند و غوغا سالاری را در پیش گرفته است اما ما از دایره اخلاق خارج نمیشویم و پاسخ ادعاهای ایشان را با اسناد میدهیم، همان اسنادی که تصویر کل آن در اختیار نمایندگان محترم و کمیسیون اصل 90 قرار داده شده است. اگرایشان باعدالت فاصله گرفته ولیکن رفتار با عدالت را با ایشان هم توصیه می کنیم.
+ آقای مرتضوی گفته اند به 150 نماینده کارت هدیه داده اند، این موضوع صحت دارد؟ حتی اعضای هیئت تحقیق و تفحص و شما را نیز نام برده اند.
آقای مرتضوی از یک سو همکاران بنده را متهم میکند و از سوی دیگر این کار را یک روال تعیین شده دانسته و برابر مقررات میداند. این قبیل کارها فقط از امثال آقای مرتضوی برمیآید. ما با پرداخت کمک به مستمری بگیران، بیمه شدگان بیمار و امثال آن از مجرای قانونی هیچ مخالفتی نداریم و رویه دستگاههای حمایتی مانند کمیته امداد امام (ره)، بهزیستی و ... را در کمک به این عزیزان عین وظیفه میدانیم. در سازمان تأمین اجتماعی نیز در همه دورانها کمکهایی به بیمه شدگان، بیماران و مستمری بگیران حسب معرفی نمایندگان محترم یا از طریق ایشان انجام شده است و جالب اینجاست که در صفحه8 گزارش هیئت به تفصیل بیان شده است اما دو موضوع را یقین داریم.
اول آنکه، در زمان مدیریت آقای مرتضوی کمک بسیار اندکی به بیمه شدگان و مستمری بگیران در قیاس با سنوات قبل شده است و بالطبع آمار این 150 نفر کذب محض است. چرا که هیئت تحقیق و تفخص، بودجه در اختیار مدیرعامل و هیئت مدیره (غیر مشمول) که از امور مالی سازمان، لیست پرداختهای آن دریافت شده را به دقت مورد بررسی قرار داده است. اصل لیستها نیز در مستندات گزارش موجود است و مشخص است که در زمان ایشان حتی اقدامات متعارف قبلی نیز جای خود را به پرداختهای سراسر پر ابهام و غیر متعارف و خلاف داده است.موضوع دوم اینکه آقای مرتضوی میگوید به 37 نماینده مجلس مجموعاً 133 میلیون و 500 هزار تومان بن کارت هدیه داده است. اگر این چنین است دلیل کد گذاری و عدم درج مشخصات نمایندگان محترم چه بوده است. مگر در سالهای قبل کدگذاری میشده که ایشان این ابداع را کردهاند؛ اساساً دلیل این کدگذاری چیست؟ دقیقاً هیئت به اصالت این سند تردید دارد وگرنه اقدام متعارف که ترس و واهمه ندارد.
آیا هیئت تحقیق و تفحص، حق ندارد به این اقدام به دیده تردید بنگرد، وقتی شیوه پرداختهای آقای مرتضوی در طول یک سال و نیم زمان مدیریتشان خارج از منطق و اصول مصرح بوده است.این چه سند مالی است که فقط در منزل آقای مرتضوی وجود دارد و از هر جا سئوال کردیم آدرس ایشان را می داد و مشخص نیست امور مالی سازمان چگونه بدون احراز هویت گیرندگان ثبت سند مالی کرده است؛ این شاهکار فقط از مدیران آقای مرتضوی برمیآید.
اما به 2 نکته نیز درهمینجا اشاره کنم. اولاً آقای مرتضوی قصد دارد با ایجاد جو رسانهای اذهان را از اصل تخلفات و سوءمدیریتها منحرف کرده و با دامن زدن به موضوع کد که خود فقط متهم آن است روند رسیدگی قضایی را دچار خدشه کرده و با طراحی یک بازی سیاسی در زمین مجلس بازی کند. ثانیاً در جایی گفته است که محجوب و همکارانش در هیئت نیز کارت هدیه گرفتهاند، یک بار دیگر صریحاً عرض میکنم برای اثبات این کار سند هم نمیخواهم فقط مرحمت کند و بگوید کجا، چه زمانی و چگونه بدست بنده و همکارانم رسانده است. جالب است که بنده در زمان مدیریت ایشان علیرغم درخواستهای متعدد وی حتی یک بار هم با آقای مرتضوی ملاقات نداشتهام. این شیوه بندبازی سیاسی دیگر نخ نما شده است. متهم نمیتواند جای خود را با شاکی عوض کند حتی اگر قبلاً دادستان بوده باشد.
+ نام بابک زنجانی اولین بار در صحن علنی مجلس توسط آقای احمدی نژاد در آن جلسه مشهور اعلام شد. موضوع صحبت رئیس دولت دهم در مورد آقای مرتضوی و و شخصی به نام فاضل لاریجانی بود اما بعد از آن ابعاد دیگری از ارتباطات بابک زنجانی در سطح دولت فاش شد که در گزارش تحقیق و تفحص از تامین اجتماعی هم به نقش پررنگ او اشاره شده است. ارتباط آقای زنجانی در دولت قبل در چه سطوحی بوده است که هم در فروش نفت نقش داشته و هم در تامین اجتماعی این چنین نفوذ کرده است؟ آیا ایشان از طریق آقای مرتضوی با مجموعه دولت همکاری کرده یا ارتبطات دیگری داشته است؟
در مورد آقای بابک زنجانی و تفاهمنامه این که با هلدینگ سورینت قشم منعقد شده، تمانی اسناد ارائه شده است. جالب است که آقایان این تفاهمنامه را مایه افتخار خود دانسته و در ویژه نامه عملکرد یکساله سازمان که کیفیت چاپ، توزیع و مطالب مندرج در این ویژهنامه خود یک حدیث مفصل دارد، به تفصیل به آن پرداختهاند.
آقای مرتضوی در جلسات مشترک منعقد شده با هیئت تحقیق و تفحص، نکات مهمی را از نحوه آشنایی با ایشان، سطح ارتباطات ایجاد شده و دلایل عدم تنظیم صورتجلسه لغو تفاهمنامه ذکر کرد که بخشی از آن نیز در ویژهنامه عملکرد که از آن یاد کردم، درج شده بود. هیئت تحقیق و تفحص اما تصمیم گرفت به دلیل اطلاعات مبهم و یکطرفه ای که در خصوص پارهای دخالت ها وجود داشت و عدم امکان بررسی صحت اظهارات آقای مرتضوی، موضوع را از طریق دادگاه پیگیری کند.
+ اصلی ترین کارهای غیرقانونی در دوره ریاست آقای مرتضوی در تامین اجتماعی به ویژه در مورد آقای زنجانی چه بوده و چه میزان حجم معاملات مالی او با سازمان بوده است؟
بهتر است بگوییم مهمترین کارهای قانونی که آقای مرتضوی در زمان مدیریتشان انجام دادهاند، چه بوده است.عمل سازمان تامین اجتماعی در عدم اجرای همسان سازی حقوق بازنشستگان و عدم توزیع بیش از 6 هزار میلیارد تومان و عدم اجرای قوانینی مانند ماده 10 نوسازی صنایع و... موضوعات قابل اغماضی نیست. ما معتقدیم مدیریت تأمین اجتماعی قبای گشادی به قامت مرتضوی بود. اظهارات برخی از اعضای هیئت مدیره در جلسه مشترک نیز مبیّن همین ادعاست.
پرداختهای سراسر شبهه ناک، انعقاد تفاهمنامه و ارائه چکهای سازمان به خریدار بدون اخذ مجوز مراجع مافوق، ترویج اشرافی گری و ورود بیپروا و با تابلو به عرصه سیاسی و در انتخابات شورای شهر تهران، عدم نظارت کافی بر مؤسسات و شرکتهای تابعه، افزایش بیمنطق حقوقها و اعطای پاداش با دلایل مضحک به اطرافیان فقط بخش کوچکی از اقدامات آقای مرتضوی بوده است. در سازمانی حمایتی که 30 هزار میلیارد تومان هزینه قرار است صورت بگیرد و بیش از 37 میلیون نفر را تحت پوشش دارد، انضباط و تقوای مالی بسیار حائز اهمیت است و از این حیث به شخصه آقایان دکتر حافظی و مهندس ذبیحی را اهل توجه و مراعات دیدم.
+ اگر تخلفی از سوی آقای زنجانی سر زده و ارتباطات فراقانونی در پیشرفت اقتصادی او نقش داشته است چرا از او به عنوان متخلف و یا متهم یاد نمی شود؟ چرا دستگاه قضا در این زمینه اقدامی نمی کند؟ هراسی از سطح ارتباطات او وجود دارد؟
هرچند موضوع تحقیق و تفحص به سازمان تامین اجتماعی برمی گردد و منعقدکننده تفاهم نامه و صادرکننده چک مورد نظر در مورد آقای زنجانی، شخص آقای مرتضوی است. اما اطلاع دارم که نهادهای بازرسی و قضایی در حال پیگیری موضوعات مربوط به بابک زنجانی هستند. مسجّل است که این حجم از ارتباطات و مراودات مالی از حمایت باندهای قدرت بی بهره نبوده است. بهتر است منتظر اعلام نتایج باشیم.
+ در این پرونده اسناد کافی برای محکومیت آقای مرتضوی وجود دارد یا مانند پرونده کهریزک باید منتظر احکام جزئی بود؟
وظیفه ما پیگیری تا صدور حکم دادگاه است. در دادگاه مشخص میشود که اسناد کافی بوده است یا خیر، هر چند تب و تاب فعلی آقای مرتضوی خود مبیّن مکفی بودن و یا نبودن اسناد هیئت است.
+ در گزارش تحقیق و تفحص به اسامی مسوولان دولت تا سطح معاون اول به عنوان دریافت کنندگان کارت هدیه اشاره شده است، آیا ردپای بخش های دیگر دولت یا حتی دیگر قوا در این تخلفات دیده می شود؟
در گزارش و مستندات ضمائم آن به تمام آنچه که از بخشهای مختلف سازمان دریافت کردهایم اشاره و درج شده است. لذا هر چه که در این گزارش آمده قابل استناد است. هر چند ما ادعا نداریم به کل واقعیات دست یافتهایم بلکه ما هر آنچه دریافت کردهایم مورد بررسی قرار داده و ارائه کرده ایم.
+ آقای مرتضوی در متن پاسخ خود در مورد کسانی که پول قابل توجهی جهت پروژه های کوچک یا حتی بدون بهانه داده شده، گفته است که این اشخاص یا نزدیکانشان دارای سابقه ایثارگری، حضور در جنگ و بسیج را دارند. این موضوع چه ارتباطی با اصل تخلفات دارد؟
سئوال شما جواب را در داخل خود نهفته است. به هر حال پرداختهای زنجیرهای اطرافیان آقای مرتضوی به یکدیگر با هیچ منطقی قابل استدلال نیست. انصافاً هزینه کرد 10 روزه مرداد 92 و در روزهای پایانی مدیریت آقای مرتضوی خود یک تحقیق و تفحص مستقل میخواهد. البته توجه داشته باشید که هیات روایتگر و واقع نگار است نه قاضی و تحلیل گر. حجم برخی از مستندات و پرداختها برخی شائبه ها راتقویت می کند ولی ممکن است برای ارائه نظر جامع، کافی نباشد.
+ آقای مرتضوی برخی از این عناوین تخلف را امور عادی مدیریتی خوانده اند. چه مرزی میان تخلف و مدیریت وجود دارد؟ شما گفته اید که در طول 35 سال انقلاب سابقه چنین سطح هزینه بی حساب و کتاب وجود نداشته است. در این مورد توضیح می دهید.
تعریف ما از امور عادی مدیریتی حتماً با آقای مرتضوی تفاوت دارد، صادقانه میگویم که شخصاً در طول دوران نمایندگیام هیچ مشابهی برای این سطح هزینه بیحساب و کتاب، نه دیدهام و نه شنیدهام همین جا نکتهای را عرض کنم که گمان نکنید آقای مرتضوی باید پاسخگوی تمام این ایرادات باشد. سطح تخلفات در بخش شرکتهای تابعه، بخش فنی و درآمد، بخش درمان و ... آنقدر گسترده است که آقای مرتضوی در آن گم می شود. آنچه میتوانم در این باب بگویم تشدید برخی از این اقدامات فاقد توجیه در زمان ایشان است و متاسفانه نقش ایشان در حراست و دفاع از چنین مبنایی است.
+ آیا نظارت بر عملکرد دولت های نهم و دهم در طول دوران مسوولیتشان، نباید به طور جدی تری انجام می گرفت؟ چرا فقط بعد از پایان عمر دولت این تخلفات آشکار شده است؟
به هر حال متأسفانه گزارش هیئت تحقیق و تفحص مجلس هشتم از سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری به سرانجام نرسید و این قطعاً یک نقیصه بود که مسببین آن باید پاسخگو باشند. اما در خصوص هیئت اخیر تحقیق و تفحص بدیهی است که ما 2 ماه زودتر از موعد مقرر گزارش را آماده و پس از تصویب در کمیسیون در صحن قرائت کردیم.
+دستگاه های نظارتی از جمله مجلس در طول 8 سال گذشته به وظیفه خود در مورد دولتی که ادعای پاکدستی داشت، درست عمل کرده اند؟
جالب است که هیات نظارت سازمان تامین اجتماعی، حسابهای سازمان را مردود اعلام می کند ولی آقایان برای همین حساب مردود درخواست پاداش می کنند. قطعاً نظارت را پوچ انگاشته اند که اینگونه عمل می کنند. قاعدتاً در نظارت هم اشکالات فراوانی بوده که اینگونه اقدامات فراقانونی و غیر مسئولانه صورت گرفته و آشکار میشود. هدف اصلی تحقیق و تفحص جلوگیری از ادامه روند بیقانونیها است که هیئت تحقیق و تفحص از سازمان تأمین اجتماعی راهکارهایی را نیز جهت اصلاح امور، ارائه کرده است. دستگاه های نظارتی یقیناً باید کلاه خودشان را بالاتر بگذارند.
+ اگر در مورد این گزارش و واکنش آقای مرتضوی نکته دیگری باقیمانده بفرمایید.
به هر حال آقای مرتضوی قصد سیاسی کاری و عوام فریبی دارد و میکوشد یک گزارش کاملاً بیطرفانه، فنی و مالی را به عادت مالوف، یک گزارش سیاسی جلوه دهد اما فراموش کرده که نمیتوان برای همیشه حقایق را وارونه جلوه داد.
آنچه که برای دستگاه قضا و اطلاع افکار عمومی حجت است سند و مدرک است نه اظهارات خلاف واقع آقای مرتضوی. ایشان که همه چیز را الحمدلله تکذیب کرده اند و هرچه خودشان گفته اند را درست دانسته اند. لذا ایشان صحبتی در این خصوص باقی نگذاشته اند. بهتر است بیش از این نیز خودشان را به زحمت نیاندازند و با همکاری وکلای حقوقیشان در فکر تهیه دفاعیه برای دادگاه خود باشند. تحریک اطرافیان به مصاحبه و تکذیب و ایراد و افترا به مجلس و نمایندگان محترم و رییس محترم آن و مسائلی از این دست شاید کمی از آلام ایشان بکاهد ولی آیا ظلم به شریف ترین و مستحق ترین ملت یعنی کارگران شریف و بازنشستگان و مستمری بگیران عزیز بیپاسخ میماند؟ هرگز.