بورس حبابی شد

بر قله هایی بایستد که در تاریخ 47 ساله بورس مدت ها از آن یاد شود، اما این همه ماجرا نیست، بازار سرمایه هم مانند هر بازار دیگری بالا و پایین دارد چرا که بازدهی 110 درصدی بازار سرمایه در مقایسه با دیگر بازارهای بورس دنیا، حتی کشورهای همسایه، خود هشدار و اخطاری است بر اینکه دیریا زود حبابی به بزرگی 420 هزارمیلیارد تومان می ترکد و تبعاتی بسیار گسترده بر اقتصاد به جای خواهد گذاشت.
شاهین شایان آرانی در پاسخ به این سوال که دلایل حبابی بودن قیمت را چه می دانید، گفت: عدم تعیین نرخ صحیح سود بانکی، عدم وجود فضا برای سرمایه گذاری اقتصادی و دورنمای مثبت ایجاد شده از مذاکرات که بسیار چاشنی رویا را نیز دارد، از مهم ترین دلایلی است که باعث شده بورس تهران از قیمت های عادله خارج شده و انتظارات واهی و سودای عجیب و غریبی برای کسب سود بیشتر ایجاد شود که تمام این عوامل شاخص بورس تهران را به سوی حبابی شدن هدایت می کند.

چرا این همه سرمایه به سوی بازارسرمایه روان شده است؟
زیرا فضای اقتصادی کشور ما برای جذب سرمایه بسیار محدود شده است، نرخ سود بانکی زیر نرخ تورم موجب شده که حجم قابل توجهی پول ریسک ناپذیر به سمت بازار ریسک پذیر بازار سرمایه سوق داده شود، عدم مهندسی کردن درست نرخ سودها و از بین رفتن تعادل در جذب منابع از دیگر دلایل مهم محسوب می شود که این چند عامل موجب شده بازار بورس ایران به سوی حبابی شدن برود، اگرچه این افزایش قیمت و رشد قیمت ها سهامداران و کارگزاران را خوشحال می کند اما من اگر مسوول بورس بودم حتما از این رشدهای عجیب و غریب می ترسیدم، نگران می شدم و افتخار هم نمی کردم به این پروازهای بی محابا، زیرا افزایش بی رویه شاخص پیام بدی است و حکایت از تداوم ندارد.

به نظرشما آیا مسوولان بورسی می توانند تداوم و ثبات این نوع بازدهی را پیش بینی کنند؟
خیر نمی توانند مسلما، بر اساس عرف بازدهی بازارسهام باید 10 تا 25 درصد زیر تورم باشد در حالی که این رقم در ایران 110 درصد است یعنی 40 تا 50 درصد بازده اضافی بیش از عرف و استاندارد که این اصلا منطق ندارد و باید پرسید واقعا این 50 درصد بازدهی اضافه چقدر ادامه خواهد یافت. دریک اقتصاد سالم منطق بازدهی بازار10 تا 30 درصد است و اگراین بازار دچار سقوط شود شوک بزرگی اتفاق می افتد.
مسوولان بازار سرمایه اگربه دنبال سلامتی و پایداری و ثبات بازار سرمایه هستند نباید بگذارند چنین شوک هایی رخ دهد.

بازده بورس روی تورم بورس چقدراست؟
تجربه ثابت کرده است بازده 60 تا 70 درصد روی نرخ تورم پایداری و تداوم خواهد داشت، اما 110 درصد خیر، ادامه دار نخواهد بود و سرمایه گذاران باید مواظب باشند.

آیا شما به عنوان یک کارشناس زبده بازار بورس حاضر به سرمایه گذاری در این شرایط آن هم با سود بالا بودید؟
خیر من در شرایط کنونی به هیچ وجه حاضر به سرمایه گذاری نیستم. من درمجموع با وجود این سود بالاو قیمت های خوب شرایط را نگران کننده ارزیابی می کنم.

دراین میان راه حل چیست؟
دراین میان دولت یک وظیفه مهم دارد، ایجاد تعادل میان بازار پولی و سرمایه، به عبارتی با اصلاح نرخ سود بانکی سرمایه های فراری از سیستم بانکی را دوباره به این بازار برگرداند زیرا پرداخت سود زیر نرخ تورم یک نوع سرکوب مالی است و راه حل مهم و اساسی دیگر این است که به مردم آگاهی بدهیم به ویژه آنان که در قالب سهامداران خرد و حقیقی یا همان ها که پول های ریسک ناپذیر خود را وارد بورس کرده اند و به آنها بگوییم که این بازار پرریسک است و قیمت ها بی جهت بالاست و به طور آگاهانه و با مطالعه سهام خریداری کنید و در این میان مهم ترین و اصلی ترین وظیفه دولت اصلاح نرخ هاست.