نفت و پتروشیمی چه بهره ای از توافق ژنو می برند؟

اقتصاد ایرانی: توافق هسته ای ژنو امیدواری های اقتصاد را افزایش داده است. کاهش فشار تحریم ها و روان تر شدن نقل و انتقال وجوه ارزی شرایط را برای ورود بخشی از ارزهای بلوکه شده در کشورهای خارجی را فراهم خواهد آورد. هرچند آمارهای رسمی ورود 8 میلیارد دلار به کشور را تایید کرده اند اما برآوردها حکایت از آن دارد که ایران به طور مستقیم و غیرمستقیم می تواند تا 20 میلیارد دلار طی شش ماه آینده، درآمد کسب کند. بخش عمده این رقم از دریافت پول مربوط به صادرات پتروشیمی حاصل خواهد شد. در طوب شش ماه آینده امکان افزایش سطح تجارت ایران فراهم خواهد آمد که از این محل ارزهایی وارد اقتصاد کشور می شود که پیش از این توافق نامه امکان تحقق آن نبود. دستاورد پنهان توافق هسته ای شاید امکان کسب درآمدهای جدید باشد. مجموع دارایی هایی که از این بخش عاید اقتصاد می شود از دارایی های بلوکه شده ای که قرار است آزاد شود، بیشتر خواهد بود.

در بخش نفت که بیشترین ارزآوری را برای کشور دارد، امکان افزایش صادرات با لغو محدودیت های جانبی فراهم شده است. لغو تحریم بیمه ای نفتکش های ایرانی و گشایشی که در حمل و نقل دریایی ایجاد شده است، راه را برای افزایش صادرات نفت فراهم خواهد آورد. در این میان دیگر برای دریافت پول ناشی از صادرات نفت با لازم نیست راه های جایگزین به کار گرفته شود. دریافت پول نفت با ارزهای رایج نظیر یورو امکان پذیر خواهد شد. پیش از این دریافت پول نفت صادراتی به روپیه، ین، یوان و ... مشکلاتی را ایجاد کرده بود و حتی در چند ماه اخیر امکان دریافت کالا به جای نفت نیز فراهم نبود به همین دلیل حدود 22 میلیارد دلار در چین، 10 میلیارد دلار در ژاپن و 15 میلیارد دلار در کشورهای دیگر نظیر کره جنوبی و ترکیه بلوکه شده است و مسوولان برای دسترسی آن مجبور به انعقاد قراردادهای فاینانس برای پروژه های کشور شده اند.

هرچند در این مقطع سطح صادرات نفت ایران افزایش نخواهد یافت اما نقل و انتقال وجوه حاصل از صادرات تسهیل خواهد شد و نفتکش ها نیز راه های کوتاه تر و کم هزینه تری برای رسیدن به مقاصد صادراتی ایران طی خواهند کرد.

لغو تحریم های پیش بینی شده در قرارداد ژنو می تواند گره های اینچنینی را باز کند تا اقتصاد شرایط بهتری را تجربه کند. در این زمینه رویترز طی گزارشی نوشت که به دنبال توافق هسته ای ایران و غرب و لغو تحریم های بیمه ای، صادرات نفت ایران می تواند 200 تا 400 هزار بشکه در روز افزایش یابد.

کاخ سفید اعلام کرده است که توافق هسته ای ایران با غرب با قصد افزایش عرضه نفت این کشور به بازار صورت نگرفته است، اما کاهش تحریم بیمه ای اتحادیه اروپا ممکن است، به افزایش صادرات نفت ایران به مشتریان بزرگ آسیایی آن کمک کند. تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا که مانع سرمایه گذاری شرکت های انرژی در ایران شده و صادرات این کشور را از 2.5 میلیون بشکه به حدود یک میلیون بشکه کاهش داده است، همچنان به قوت خود باقی است. بر اساس گزارشی که بر روی سایت وزارت خارجه آمریکا کاخ سفید قرار گرفت، «در 6 ماه آینده، صادرات نفت ایران نمی تواند افزایش یابد.» در ادامه این گزارش آمده است، «بر اساس این گام اولیه، تحریم های نفتی اتحادیه اروپا باقی خواهد ماند و فروش نفت ایران نیز یک میلیون بشکه حفظ خواهد شد و این به معنای ادامه خسارت ماهانه 4 میلیارد دلاری درآمدهای نفتی ایران خواهد بود.»

کوین بوک کارشناس انرژی گفت: اعلام محدودیت یک میلیون بشکه ای نفت ایران از سوی کاخ سفید، بسیار بیشتر از برآوردهای اخیر از صادرات 715 هزار بشکه ای نفت ایران در ماه اکتبر است و این امر یعنی که این توافق می تواند سبب رشد 285 هزار بشکه ای صادرات نفت ایران در مدت نسبتا کوتاهی شود.

همچنین منابع هندی خبر دادند که به دنبال توافق هسته ای ایران و غرب، دهلی نو پرداخت بدهی نفتی خود به تهران را به یورو در هفته جاری آغاز خواهد کرد. بر اساس این توافق ایران می تواند 4.2 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی خود را در حساب های خارجی نگهداری می شود، در 6 ماه آینده دریافت کند. بزرگ ترین خریداران نفت ایران چین، هند، کره جنوبی و ژاپن هستند. به گفته منابع آگاه دولتی و پالایشگاهی هند، در حال حاضر، 5.3 میلیارد دلار به تهران بدهکار هستند. پالایشگاه های هند در نیمه اکتبر درخواستی از شرکت ملی نفت ایران مبنی بر تسویه دیون خود به یورو از طریق بانک هالک ترکیه دریافت کرده اند. این درخواست پیش از توافق هسته ای ارسال شده بود و پالایشگاه های هند متعجب بودند که چرا این مسیر پرداخت می تواند دوباره مورد استفاده قرار گیرد. آنها هنوز این پرداخت را آغاز نکرده اند، اما در صورتی که مسیر پرداخت بر اساس این توافق روشن و شفاف باشد، این پرداخت را آغاز خواهند کرد. مدیرعامل پالایشگاه مانگالور گفت: در صورت امکان، هفته جاری، ما پرداخت ها به ایران را آغاز خواهیم کرد. یک مقام دولتی هند نیز گفت: پرداخت ها به محض اینکه مکانیزم پرداخت از طریق ترکیه گشوده شد، تسریع خواهد شد. به گفته منابع آگاه، 5.56 میلیارد دلار پول نفت ایران در حساب های بانکی کره جنوبی نگهداری می شود و مبلغ مشابهی نیز در حساب های بانکی ژاپن وجود دارد. پول نفت ایران در چین در بانک کانلون متعلق به شرکت ملی نفت این کشور نگهداری می شود، اما رقم آن مشخص نیست.