چقدر پول به ایران‌ سرازیر می‌شود؟

ایران به زودی مقصد دلارهایی خواهد بود که از اقصی نقاط جهان سرازیرش خواهند شد . تحریم های شدید اعمال شده طی دو سال گذشته سبب شده است ایران نتواند بخش مهمی از درآمدهای نفتی خود را وارد کشور کند . این ناتوانی، بحران ارزی نیمه سال 1391 را در پی داشت و سه برابر شدن قیمت ارز در طول یک هفته.حالا طبق آخرین گزارش ها ایران تنها از مشتریان آسیایی خود 43 میلیارد دلار طلب دارد . از چین، هند، کره جنوبی و ژاپن. آنکه پیش قدم پرداخت طلب های ایران شده است نه مشتری نفتی ایران است و نه مراوده ای طی این سال ها داشته است.آمریکا در اولین ساعات، پس از اعلام توافق ژنو بخشی از بدهی خود را به ایران آزاد کرد و حالا ایران منتظر متحدین دیروز و بدهکاران امروز است. با آزاد شدن ذخایر ارزی ایران، می توان امیدوار بود گنجینه ای که از فروش نفت در سراسر جهان اندوخته شده است راهی ایران شود اما حجم مطالبات نفتی و در برخی موارد غیرنفتی ایران چندان روشن نیست و اعداد و ارقام متفاوت از سوی مقامات مسئول در حالی اعلام می شود که اقتصاد ایران عطش پول دارد.

 چین، بزرگ ترین بدهکار نفتی

چینی ها، مهم بودند اما وقتی صورت ایران به شرق چرخید اهمیتشان مضاعف شد. در دوره نه چندان طولانی تحریم نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا، چین خرید نفت از ایران را متوقف نکرد اما در این دوره زمانی پول چندان زیادی نیز تحویل این کشور نداد.هر چند علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی حجم مطالبات نفتی ایران از چین را 22 میلیارد یورو اعلام می کند اما برخی دیگر از منابع پیش از سفر رسمی رئیس مجلس به چین از بدهی 30 میلیارد دلاری و 35 میلیارد دلاری چین به ایران سخن گفته بودند . برخی از اعضای اتاق بازرگانی ایران و چین نیز از وجود 50 میلیارد دلار دارایی ایران در چین خبر می دهند.کدام درست است، معلوم نیست اما آنچه مسلم است اینکه حداقل 22 میلیارد یورو ایران از چین بازخواهد گشت.

اما پول های ایران در چین کجا نگهداری می شود؟ ایران پول های خود را در بانک های چین به امانت نگذاشته است. بانکی کوچک با شعبه های اندک محل نگهداری پول های ایران است. این بانک که مهم ترین دارایی اش همان سرمایه های ایران است،"کونلون بانک" نام دارد.شعبه های این بانک در چهار شهر شین، داچین، پکن و ارومچی قرار دارد. مالک کنونی این بانک شرکت نفت چین است. گفته می شود شرکت نفت چین بابت سر و سامان دادن به مطالبات نفتی ایران نسبت به خریداری سهام این بانک اقدام کرد و در حال حاضر حجم سرمایه های ایران در این بانک به 50 میلیارد دلار می رسد.

گزارش های رسمی و غیررسمی دلالت بر آن دارد که ایران در آستانه تنگ شدن حلقه تحریم ها بخشی از مطالبات نفتی خود را از دیگر کشورها به چین آورد تا بتواند از آنجا آن را به ایران منتقل کند اما به دلیل تحریم های سخت گیرانه مالی و تبعیت چین از آنها نتوانست راهی برای خروج آنها بیابد .اواخر سال 1390 بود که ایران حدود 12 میلیارد دلار از دارایی هایش را از اروپا به چین آورد و به امانت گذاشت. پول های حاصل از فروش نفت و دیگر کالاهای ایرانی نیز بر این پول اضافه شد و این چنین بود که ایران گنجینه ای 50 میلیارد دلاری را در سرزمین زردها به جا گذاشت و آن را در بانکی خاص ذخیره کرد، تجمیع پول ها در این بانک ترجیح ایران بود یا چین معلوم نیست . البته بانک های دیگر چینی تمایلی به سپرده گذاری ایران نداشتند چرا که می ترسیدند فعالیت هایشان با کشورهای اروپایی تحت تاثیر این موضوع قرار گیرد پس بانکی داخلی، کوچک و البته تحریم شده از سوی غرب مقصد دلارهای ایرانی شد.کونلون بانک شرایط متفاوتی را نسبت به بانک های دیگر چین دارد . مثلا برای انتقال پول از این بانک به حساب های دیگر شرایط ویژه ای را در نظر گرفته است.در حالی که بالاترین هزینه نقل و انتقال پول در جهان، 60 دلار است، این بانک برای انتقال هر حواله ای برای تاجران ایرانی نیم درصد کارمزد دریافت می کند . به این ترتیب کارمزد پرداختی توسط تاجران ایرانی بالاتر از استانداردهای بین المللی خواهد بود. برخی معتقدند حضور بدون رقیب این بانک در عرصه مراودات ایران و چین سبب اتخاذ چنین رفتارهایی شده است. از سوی دیگر این بانک در سال گذشته برای نگهداری پول های ایران درخواست یک درصد کارمزد کرده بود که بانک مرکزی هیچ گاه پاسخ نداد چنین درخواستی را پذیرفته است یا خیر . حالا قرار است پول ها به ایران بازگردد.آیا کونلون بانک چین می تواند از این دارایی عظیم چشم بپوشد؟تاجران ایرانی پس از آنکه تحریم های بانکی لغو شد می توانند از هر بانکی چه در چین و چه خارج از چین حواله دریافت کنند و پول انتقال دهند، آیا کونلون بانک به پایان امپراطوری اش رضایت خواهد داد و بی چون و چرا پول های ایرانی را راهی ایران خواهد کرد؟

 هند، برنج در برابر نفت

به نوشته روزنامه قانون ، هند دومین بدهکار نفتی ایران محسوب می شود . هند دومین کشور پرجمعیت جهان و دومین خریدار عمده نفت ایران بود که در دو سال گذشته مانند چین حجم خرید نفت خود از ایران را کاهش داده است.هندی ها مشتریان خوش قولی برای ایران نبودند . وقتی بدهی نفتی شان به 8 میلیارد دلار رسید گفتند می توانید بخشی از پول خود را با روپیه ببرید و بخشی را با روبل. ایران اما در دوراهی روبل و روپیه، خرید برنج را ترجیح داد و انبارهای ایرانی پر شد از برنج های هندی که حالا معلوم است آلودگی دارند و استاندارد نمی تواند آنها را تایید کند.حجم واردات برنج از هند در دو سال گذشته به شدت افزایش یافته است،حجم تقاضای ایران به حدی بود که قیمت برنج هندی در بازارهای جهانی افزایش یافت اما با روی کار آمدن دولت یازدهم هندی ها کارت قرمز خود را دریافت کردند.زنگنه خواستار تادیه فوری مطالبات ایران شد و گفت: نه روبل می خواهیم و نه روپیه.دلار می خواهیم ، آن هم بدون کم و کاست.امتیازات نفتی هند در ایران لغو شد و دوباره بدقولی هندی ها در مورد خرید گاز از ایران یادآوری شد . هند می گوید ما بدهی خود را داده ایم و کمتر از یک میلیارد دلار به ایران بدهکاریم . چیزی که مقامات رسمی ایران درباره آن اظهارنظر نمی کنند . حال باید دید بانک «یو سی اُ» که محل نگهداری پول های نفتی ایران است، می تواند از دلارهای ایرانی دل بکند؟ می گویند 5.3 میلیارد دلار از پول های ایران در این بانک است.

 کره ، رفیق نیمه راه

 کره جنوبی ، هر چند در گذشته نه چندان دور دوست ایران بود و یادگاری دهه هفتادی اش هنوز در خودروسازی های ایران تولید می شود و در خیابان های ایران جولان می دهد اما در روز تنگی ، کنار ایران نماند.کره جنوبی یکی از مهم ترین خریداران نفت ایران است اما این کشور هم با اسم رمز" شما تحریمید" پول هایش را به موقع نداد. حجم بدهی کره جنوبی به ایران در حدود 5 میلیارد و 500 میلیون دلار اعلام شد.هر چند این رقم متعلق به ماه ها قبل است اما نه مقامات کره ای و نه مقامات ایرانی درباره رقم دقیق بدهی نفتی کره اظهار نظر تازه ای نکرده اند .کره ای ها که با تبعیت از تحریم های غربی مراودات خودرویی خود با ایران را به حداقل رسانده بودند، در این دوره خواهان معاوضه پول با کالا بودند، آن هم کالای غیرتکنولوژیکی. درخواستی که با چراغ سبز ایران رو به رو نشد . می گویند ژاپنی ها نیز در حد و اندازه چینی ها بدهکارند . این بدان معناست که فقط چشم بادامی ها باید یازده میلیارد دلار به ایران تحویل دهند.

 آسیایی های بدهکار

هر چند مسئولان ایرانی رسما درباره میزان طلبشان از خارجی ها حرفی نمی زنند اما رویترز در گزارشی اعلام کرده است مجموع پول نفت ایران که در سه کشور هند، کره جنوبی و ژاپن نگهداری می شود 15.3 میلیارددلار است. با توجه به رقم 22 میلیارد یورو ( برابر با حدود 28.6 میلیارد دلار) بدهی نفتی چین به ایران که از سوی علی لاریجانی اعلام شده است ، می توان نتیجه گرفت ایران تنها از چهار کشور آسیایی بیش از 43 میلیارد دلار طلب دارد . به این ترتیب ماه عسل ایران با پول های در حال برگشتن کم کم آغاز خواهد شد .