دستاورد مستقیم و غیر مستقیم ایران از توافق هسته ای چقدر است؟

رسانه های بین المللی از دستاورد 20 میلیارد دلار دارایی ایران با امضای پیش نویس مورد بحث در مذاکرات هسته ای خبر داده اند. از این مبلغ 3 میلیارد دلار مربوط به دارایی های بلوکه شده ایران توسط امریکا است و مابقی مربوط به صادرات نفت، محصولات پتروشیمی و خودرو است که با توافق اولیه ایران و 1+5 می توان آن را وصول کرد تا این صنایع با جذب این نقدینگی ها جان تازه ای برای ادامه فعالیت بگیرند.

به نوشته "ال مانیتور"،  بر اساس پیش نویس موافقتنامه، آمریکا باید در گام اول 3 میلیارد دلار از دارایی های بلوکه شده ایران را آزاد کند. با توجه به تحریم بانک مرکزی ایران و فروش نفت ایران در مقابل دریافت طلا در سال های گذشته، لغو تحریم تجارت فلزات گرانبها برای فروش طلای اضافی انباشته شده در ایران ضروری است. در سال 2012، ترکیه هر ماه 1.5 میلیارد دلار طلا به ایران پرداخت کرد. این بدان معناست که ایران می تواند درقبال صادرات نفت خود در 6 ماه آینده که مذاکرات در جریان است، از ترکیه 9 میلیارد دلار پول نقد دریافت کند.

همچنین در بخشی دیگر، ایران قبل از اعمال آخرین دور از تحریم ها 11.2 میلیارد دلار محصولات پتروشیمی صادر کرده است. اگر تحریم این کالاها برداشته شود، صادرات ایران می تواند در طی دوره شش ماهه به 5 تا 6 میلیارد دلار برسد.

به نوشته این رسانه بین المللی، از ژوئن 2013، یعنی اندکی قبل از انتخابات ایران، آمریکا تحریم هایی را علیه بخش خودروسازی ایران اعمال کرد. تا قبل از وضع این تحریم ها و تنها در طی 7 ماه از سال 2012، ایران 1.4 میلیارد دلار خودرو صادر کرده بود. بنابراین، صادرات خودروی ایران در طی شش ماه مذاکرات به 1.3 میلیارد دلار خواهد رسید. در مجموع، ایران می تواند حدود 20 میلیارد دلار در این 6 ماه به دست بیاورد.

بر اساس ارزیابی ها میزان ذخایر ارزی ایران به 80  میلیارد دلار می رسد که 10 میلیارد دلار آن مسدود شده و 20 میلیارد دلار آن نیز در جریان است. 50 میلیارد دلار باقیمانده به دلیل سیستم تهاتری ای که ایران از آن برای معامله با کشورهایی همچون چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و ترکیه استفاده می کند، به سختی قابل مدیریت است.

آثار دیپلماسی بر اقتصاد

توافق هسته ای آثار مثبت خود را در میدان اقتصاد، نمایان ساخته است. در شرایطی که میان سیاستمداران شش کشور توافق بزرگ سیاسی حاصل شد، اقتصادیون قدم های خود را جلوتر گذاشته اند و برای برقراری ارتباط و از سرگیری همکاری اقتصادی، پشت میز مذاکره نشسته اند. سرعت شکل گیری توافقات با زبان اقتصادی اما به مراتب بیشتر از دیپلمات ها است به گونه ای که رئیس سازمان سرمایه گذاری از افزایش تمایل شرکت های بین المللی برای سرمایه گذاری در ایران خبر داده است. بهروز علیشیری گفت: بسیار ملموس است که این دیپلماسی نتیجه داده و تاثیر مثبت داشته است، چرا که در همین مدت محدود، سطح مذاکرات موجب افزایش تعداد تقاضاها و یا تمایل و خواسته های سرمایه گذاران شده است.

افزایش امید به بهبود روابط سیاسی ایران با غرب در دولت یازدهم، چشم انداز مثبتی را در فضای بین المللی ایجاد کرده است همین موضوع با وجود عدم لغو عملی تحریم های اقتصادی، تاثیر مطلوبی بر ترغیب کمپانی های بین المللی برای همکاری اقتصادی با ایران داشته است.

علیشیری با بیان این که علاوه بر سرمایه گذاران خارجی که پیش از این برای سرمایه گذاری در پروژه های ایران تردید داشتند، ایرانیان مقیم خارج از کشور نیز در روز های اخیر برای سرمایه گذاری در کشور ابراز تمایل کرده اند، افزود: البته از تمایل سرمایه گذاری تا عملی شدن آن فاصله ی زیادی داشته و مراحل مختلفی باید طی شود اما همین که شرکت ها و ایرانیان خارج از کشور تا دیروز سکوت کرده و امروز به سرمایه گذاری در ایران واکنش مثبت نشان می دهد، نشان از رویکردی جدید و قابل توجه است.

در این شرایط خبرهای جدیدی از بخش های مختلف اقتصاد برای از سرگیری فعالیت شرکت های بزرگ در ایران به گوش می رسد.