بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 18 آبان 1392      12:52

درباره نرخ بیکاری

حسین راغفر

بر اساس گزارش های جدید، در حال حاضر نرخ بیکاری کل کشور 12.2 درصد و نرخ بیکاری جوانان حدود 27 درصد شده است. زمانی که نسبت نرخ بیکاری کل به نرخ بیکاری جوانان با عدد دو برابر شود، می گویند نرخ بیکاری در مرحله بحرانی یا بحران زا قرار گرفته است. در حالی که با توجه به آمارهای اخیر، این نسبت در حال حاضر در ایران از2.2 هم بیشتر شده که به این معناست که وضعیت بیکاری در ایران خیلی وقت است که از سطح بحرانی عبور کرده است و این بحران پدیده جدیدی نیست.

در گزارش های مرکز آمار دو محدوده سنی برای جوانان، دو نوع تعریف برای دهک های جوان جمعیتی وجود دارد. به همین ترتیب، دو نمونه آمار برای اشتغال و بیکاری جوانان می دهند که یکی از آنها اطلاعات مربوط به جوانان 15 تا 24 سال است و دیگری، مربوط به جوانان 15 تا 29 سال است. اما فکر می کنم منظور از جوانان در تعریف «محدوده بحران زای بیکاری»، افراد فعال در محدوده سنی 15 تا 29 سال است که نرخ بیکاری این افراد در حال حاضر تقریباً 27 درصد است. اما نرخ بیکاری افراد 15 تا 24 سال حدوداً 26 درصد است که با این نرخ هم، نسبت بحرانی بالای دو به دست می آید.

یک بحث اساسی در مورد نرخ فعلی این است که فقط تعداد بیکاران کامل در این نرخ در نظر گرفته می شود. یعنی ما در کشور تعداد زیادی از افراد را داریم که مثلاً در یک هفته سه تا چهار ساعت کار می کنند اما وقتی آمارگیری می شود، آنها را بیکار به حساب نمی آورند و جزء شاغلان در نظر گرفته می شوند. وقتی تعداد این افراد که در واقع اشتغال ناقص دارند به آمار بیکاری اضافه شود، رقم آن از رقم فعلی بالاتر خواهد شد. در حال حاضر فردی که بگوید در هفته قبل حداقل «یک ساعت» کار کرده است، جزو بیکاران در نظر گرفته نمی شود. در حالی که در سال های قبل از 1384 بیکاری با تعریف قبلی یعنی «سه روز کار در هفته» مشخص می شد. در صورتی که آمارهای خام اشتغال و جزییات آمارها با توجه به رده بندی سنی اعلام شود، می شود تعداد این اشتغال ناقص را که در واقع یک نوع بیکاری است، محاسبه کرد. اما تعداد ساعاتی که بتوان بر اساس آن گفت یک فرد واقعاً شاغل است، 44 ساعت در هفته است. این در شرایطی است که الان حدود نیم میلیون نفر هستند که کمتر از 16 ساعت در هفته کار می کنند و واقعاً نمی توان گفت این تعداد ساعت، کسی را از بیکاری خارج می کند.

همین طور یک مساله مهم دیگر این است که ما در کشور تعداد زیادی افراد «بیکار پنهان» داریم که اصلاً جز جمعیت فعال آورده نمی شوند. توجه کنید که جمعیت کشور به دو دسته تقسیم می شود: جمعیت «فعال» که شامل نیروی کار کشور، یعنی افراد «شاغل» و «بیکار» است و جمعیت «غیرفعال» که افرادی هستند که از نیروی کار بیرون هستند. یعنی ظاهراً به دنبال کار نیستند. یک چالش مهم فعلی این است که بخش بزرگی حدود پنج میلیون نفر از افرادی که در واقع جزو «نیروی کار» کشور هستند، به دلیل تحصیل در دانشگاه ها، وارد جمعیت غیرفعال شده اند و در حال سال های آینده وارد بازار کار می شوند. در حالی که ظرفیت اقتصادی کشور نمی تواند جوابگوی این حجم از افراد جویای کار باشد. علاوه بر این در حاضر نرخ بیکاری در «جمعیت جوان جویای کار» که تعداد دانشجوها را شامل نمی شود، خیلی بالا رفته است.

*استاد دانشگاه الزهرا


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir