خبر بیار دولت کیست؟

پویا صیامی نمین: این روزها تمامی رسانه­ها به گمانه­زنی­ حول وزاری احتمالی دولت آینده متمرکز شده­اند. لیست­های متعدد، گزینه­های متفاوت و افراد گوناگون برای تصدی وزارت­خانه­ها طرح می­گردند و هر روز گمانه­زنی­های جدیدی از اعضای کابینه آینده دولت تدبیر و امید به گوش می رسد، کارشناسان مختلف، سیاستمداران و جریان­های  سیاسی، هر یک بر اساس حدس و گمان و البته ارتباطات شان، از لیست های مختلفی سخن به میان می آورند که به زعم آنها محتمل ترین افراد برای تصدی وزارت­خانه­های دولت تدبیر و امید به شمار می­روند؛ گمانه­زنی­های جدیدی که با خود تاییدها و تکذیب­ها را هم به همراه دارد. اما تمرکز روزافزون بر اعضای کابینه باعث شده تا از برخی جایگاه­های کلیدی و استراتژیک غفلت صورت گیرد و توجه لازم به آنها مبذول نگردد.

«ما وارد عصر جدیدی شده ایم… عصر الکترونیک باعث نزدیکی شد و دنیا را در «دهکده جهانی» جمع کرد. امروز رسانه های ارتباطی، عصاره تمدن هستند و تاریخ توسط رسانه های غالب در آن عصر هدایت می شود.» این یکی از مشهورترین جملات مارشال مک لوهان اندیشمند برجسته عرصه رسانه­شناسی است که نشان از اهمیت ویژه رسانه­ها در دنیای امروز دارد.

مطبوعات به عنوان رکن چهارم دموکراسی در طول چند سده اخیر و با ظهور صنعت چاپ توانستند تاثیرات عمیق و بنیادینی در سطح معادلات مختلف اقتصادی؛ سیاسی و اجتماعی رقم بزنند وجایگاه ویژه ای  در تمامی سپهرها برای خود مهیا کنند؛ نقش ویژه و شازی که اصحاب رسانه در ممالک راقیه و توسعه یافته داشته اند گاه از بزرگترین سیاستمداران نیز فراتر و برتر بوده و تاثیری شگرف در سیر تحولات داشته؛ موضوع واترگیت یکی از این نمونه هاست. حال در هزاره سوم با توجه به رشد و توسعه ی تکنولوژی های ارتباطی این دایره نفوذ تصاعدی دو چندان یافته و دایره شمول آن چنان فراخنایی پیدا کرده که هیچ کس را یارای هماوردی و انسداد آن نیست وتنها نقش آفرینی هدفمند و هوشمندانه است که می تواند دستمایه حرکتی بهنگام و سنجیده در این عرصه خطیر را فراهم کرده و خروجی مطلوبی رقم بزند.

در ممالک راقیه نیز با توجه به این نکات سیاستمداران و سیاست گردانان توجه ویژه ای به این نکته معطوف می دارند و به رسانه ها به مثابه ذخایر استراتژیک و ابر تسلیحات راهبردی نگاه می کنند و  جای خوشوقتی است که در کشور ما نیز رسانه ها بتدریج کارکرد ویژه خود را هویدا کرده و با رشد روزافزون رسانه های مختلف روبرو هستیم. البته در این میانه پرواضح است که رسانه هایی که با ذخایره مالی عظیم مدیریت می شوند و به عنوان تریبون رسمی به شمار می آیند، جایگاه ویژه ای داشته و از آن رو که به منزله مینیاتوری بازتاب دهنده فرهنگ و هنر کشور در عرصه جهانی هستند باید با مدیریت کارآمد این ظرفیت را در مسیر ارتقای جایگاه کشورمان در عرصه بین المللی بکار گرفت.  

خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران و موسسه های عریض و طویل مطبوعاتی وابسته به آن  یکی از اصلی­ترین بخش­های رسانه­ای کشور است. ابر مجموعه رسانه ای؛ مطبوعاتی که در هشت سال اخیر با فراز و فرودهای بسیار روبرو بوده و همانند بسیاری ازسطوح دیگرکارایی و کارکرد مطلوبی را در طول چند سال اخیر رقم نزده است؛ ناکارآمدی که علل های مختلف داشته؛ عدم بهره گیری از نیروهای متخصص و کارآمد این حوزه؛ نگاه سطحی نگرانه و فاقد بعد استراتژیک؛ تقلیل جایگاه رسانه ای با ابعاد ملی و بین المللی به تریبون یکطرفه برای طرح دیدگاه های دولتیان؛ استفاده از ابزار رسانه در راستای منویات سیاسی جمعی خاص و بالتبع بالاروی ضریب آسیب پذیری رسانه در این فرآیند از جمله نکاتی است که در تقلیل جایگاه ایرانا و موسسات تابعه اثری شگرف داشته است و اکنون به نظر می رسد با روی کارآمدن دولت جدید و بازگشت درایت و عقلانیت به سطوح مختلف اجرایی این رسانه نیز منتفع گردیده و بتواند جایگاه پیشین خود را بیابد. حال بی گمان تحقق این مهم بدون بهره گیری از نیروهای کارآمد در سطوح مختلف اعم از عملیاتی و تصمیم ساز ممکن و میسر نیست و بدیهی است یکی از مبانی و مبادی اولیه ورود به چنین نهاد کلیدی، آشنایی با  اصول و ظرافت­های دنیای ارتباطات است و ناگفته پیداست، این امر تنها با تجربه حاصل نخواهد شد و نیازمند طی کردن مدارج علمی و آکادمیک سطح اول در عرصه ارتباطات است.

در این نوشتار بنا داریم گزینه­های مطرح برای مدیرعاملی خبرگزاری جمهوری اسلامی و موسسه ایران را مورد تحلیل و کاوش قرار دهیم.

بابک دربیگی

یکی از اصلی ترین گزینه های تصدی پست ریاست ایرنا، دکترای علوم ارتباطات دارد. او کتب و مقالات متعددی هم در حوزه­های سیاسی، اجتماعی و به ویژه رسانه به رشته تحریر درآورده و ترجمه کرده است. مدیر مسئول و سردبیر سابق سایت آفتاب، مدیر روابط عمومی ستاد دکتر حسن روحانی در ایام انتخابات بود. دربیگی همچنین پیشتر در مرکز تحقیقات استراتژیک و در مقام یکی از کارشناسان این مرکز مشغول به فعالیت بود.

بابک دربیگی که زاده گرگان است بنابر شنیده ها ارتباط خوبی با برخی چهره های سرشناس اصولگرایان و اصلاح طلبان معتدل دارد. دربیگی در نهادهای مختلف دیگری هم حضور داشته­است. نهادهایی که با فعالیت رسانه­ای مرتبط است. وی مدتی به عنوان سردبیر پورتال اتاق ایران مشغول فعالیت بود و مدتی هم در مقام معاون اطلاع رسانی و ارتباطات اجتماعی دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی به انجام وظیفه پرداخته است.

دربیگی همچنین یکی از اعضای هیئت مرکزی حزب کارگزاران سازندگی کرج بوده و مدتی هم به عنوان رئیس کمیته دانشگاهیان این حزب در تهران به فعالیت می پرداخته است.

فریدون وردی نژاد:

دومین گزینه جدی ریاست ایرنا، پیشتر به مدت 9 سال این سمت را بر عهده داشته است. او که لیسانس ادبیات دارد بعدها تغییر رشته داده و در رشته مدیریت ادامه تحصیل داده است. او که به اذعان خودش میزان تسلطش بر زبان انگلیسی متوسط است، چند سالی هم سفیر ایران در چین بوده. وردی نژاد هم کتب و مقالات متعددی را نگاشته است و از آن میان، می­توان به «روابط ایران و چین، سیاست خارجی چین»، «کالبدشناسی تروریسم»، «نقش سپاه در دفاع و امنیت» «رهبری و مدیریت در نهج­البلاغه» و ... اشاره کرد. وردی نژاد که از سال 71 تا 80، مدیریت ایرنا را عهده دار بوده، چندین بار هم در دوران مسئولیت پیرامون شکایت­های صورت گرفته علیه خبرگزاری جمهوری اسلامی به دادگاه رفت.

محمد سلطانی فر:

استاد نمونه دانشگاه آزاد اسلامی دارای مدرک دکترای علوم ارتباطات است. مدیر تحقیقات رسانه ای مرکز تحقیقات استراتژیک از سال 1385تا کنون سوابق متعددی در زمینه رسانه داشته و ده سال مدیر مسئولی روزنامه تهران تایمز از آن زمره است. مدیر گروه مطالعات رسانه ای مرکز تحقیقات استراتژیک نزدیک به بیست سال است که مدیر مسئولی روزنامه انگلیسی زبان ایران نیوز را بر عهده دارد و ده سالی هم هست که مدیر مسئول روزنامه صبح اقتصاد است وی دو کتاب نیز در زمینه تخصص رسانه تالیف کرده و در ایام انتخابات ریاست جمهوری معاونت رسانه ای ستاد مرکزی روحانی را بر عهده داشت. سلطانی فر از اساتید به نام عرصه رسانه است و گمان انتصاب وی به سمت مدیر عامی خبرگزاری جمهوری اسلامی دور از ذهن نیست اما نکته آنست که وی تدریس و پیگیری مباحث علمی رابه دریافت مناصب سیاسی ترجیح می دهد  و باید دید وی هنوز بر این منش خود ثابت قدم است یا می خواهد بالاخره حضور در وادی های اجرایی را هم به روز پر و پیمان خود بیافزاید.