رکورد داران در رکود

فهیمه اکبری صحت: ماجرا از تحریم پ‍ژوی ایران از سوی پژوی فرانسه شروع شد. در روزهای نخست فروردین 91 پژوی فرانسه پژوی ایران را تحریم کرد و این موضوع بهانه ای شد تا قیمت خودرو در اولین روزهای سال با جهش قابل توجهی مواجه شود. بزرگترین و مهمترین صنعت کشورمان  در مسیر  نوسانات نرخ ارز، نبود نظارت بر قیمت ها، عدم دسترسی به بازارهای صادراتی جدید و تاثیرات ناشی از سیاستهای خارجی علاوه بر سقوط رو به افول گذاشت.  تصمیمات مدیران صنایع خودرو سازی مبنی بر سرمایه گذاری در فعالیت های غیر تولیدی و خرید سهام دیگر شرکتها، شرکتهای تولید کننده خودرو را با کمبود نقدینگی مورد نیاز برای گذشتن از گرداب کنونی روبرو کرد.

این کاهش نقدینگی و سرمایه در گردش باعث به وجود آمدن شرایطی شد که امکان پرداخت به تولید کنندگان قطعات را از خودروسازان گرفت و درنتیجه باعث ورشکستگی و خارج شدن بسیاری از این قطعه سازان از گردونه فعالیت شد. صنعت خودرو و قطعه سازی دیگر توان بر پا ایستادن نداشت دعوای بین شورای رقابت و وزارت صنعت، معدن و تجارت گریبان کارگرانی را گرفت که روزهای نه چندان دور نام کارگران بزرگترین صنعت کشور پس از نفت را به یدک می کشیدند. تا پایان سال 90  و قبل ار تصمیم جدی تولیدکنندگان خودرو و صنایع وابسته،  مبنی بر تعدیل نیروهای  انسانی،بیش از 500 هزار نفر از کارگران در صنعت خودروسازی مشغول به کار بودند وبر اساس اعلام مرکز آمار ایران تعداد شغل های مرتبط با این صنعت حدود 2 میلیون شغل تخمین زده می شد.اگر صنعت خودرو دولتی نبود و دولتی ها  برایش تصمیم نمی گرفتند، اوضاع کارگران خودروسازی نیز شبیه همتایان قطعه سازشان می شد، اما به هر حال غول های جاده مخصوص دولتی اند و نمی توانند به راحتی ها عذر کسی را بخواهند.

از همین رو است که با وجود خالی شدن بیشتر انبارها، کاهش شدید تیراژ، کم کردن شیفت های تولید و تعطیلی پنج شنبه ها، کارگران هر روز صبح در محل کار خود حاضر می شوند و کسی هم به بیکار ماندن آنها شک نمی کند.  کارگرانی که این روزها تنها 50 درصد کار مفید انجام می دهند و مابقی روز را در تعطیلی به سر می برند. بر اساس اعلام رسمی مرکز آمار در  ۱۲ ماهه منتهی به اسفند ماه سال گذشته به تعداد۹۲۱ هزار و۳۸۰ دستگاه انواع خودرو توسط خودروسازان داخلی کشورمان تولید شد که   به نسبت 12 ماهه  سال 90 حدود  44.2 درصد کاهش یافته است. در این مدت تولید خودروهای سواری نیز بالغ بر۷۸۸ هزار و۳۹۰ دستگاه رسیده است. طی ۱۲ ماهه سال گذشته تولید وانت به تعداد۱۱۵ هزار و۵۴۵ دستگاه، کامیون ۱۶ هزار و۳۹۰ دستگاه، اتوبوس ۹۰۴ دستگاه و مینی بوس به تعداد۱۵۱ دستگاه تولید شده است. در ۱۲ ماهه منتهی به اسفند ماه سال جاری پراید نسیم و صبا به تعداد ۲۵۹ هزار و ۱۸ دستگاه، سمند به تعداد ۱۱۰ هزار و ۴۸۰ دستگاه، پژو ۴۰۵ بالغ بر۱۰۴ هزار و۳۱۴ دستگاه، تندر۹۰ به تعداد۷۷ هزار و۴۱۶ دستگاه، پژو پارس به تعداد ۶۰ هزار و۳۵۷ دستگاه، محصولات رنو به تعداد ۵۵ هزار و۹۷۹ دستگاه، MVM به تعداد ۴۴ هزار و۸۶۴ دستگاه، پژو ۲۰۶ به تعداد ۲۷هزار و۸۱۹ دستگاه، تیبا به تعداد۲۱ هزار و۹۹۱ دستگاه، مگان بالغ بر۱۲هزار و ۸۹۴ دستگاه و رانا به تعداد۱۲ هزار و ۳۲۱ دستگاه تولید شده است.

همچنین در ۱۲ ماهه سال گذشته؛ سوزوکی به تعداد ۲ هزار و ۱۳۷ دستگاه، انواع مزدا بالغ بر یک هزار و ۷۸۸ دستگاه، پژو ۲۰۷ به تعداد یک هزار و ۸۴۹ دستگاه، تینا یک هزار و ۲۸۲ دستگاه و ماکسیما به تعداد ۶۴۳ دستگاه تولید شده است. در سه ماه نخست سال جاری هم  تولید انواع خودرو نسبت به بازده زمانی مشابه در سال 91 با افت 49.49 درصدی روبرو شد و میزان تولید خودرو از 241 هزار و 587 دستگاه به 122 هزار و 18 دستگاه رسید که در این میان بیشترین کاهش را در تولید انواع کامیون و کامیونت وجود داشت خودروسازان در طول سال گذشته(91)  بارها و بارها هشدار دادند  که به دلیل کاهش تولید، قیمت گذاری که سقف هزینه های تولید را پوشش نمی دهد و معوقاتشان به قطعه سازان، در صورتی که قیمت مناسب و منصفانه تعیین نشود، سقف تولید را نمی توانند حفظ کنند و با کاهش عرضه و تولید، قیمت تولیدات، افزایش بی سابقه ای پیدا خواهد کرد چنان که پراید تا 30میلیون تومان نیز معامله خواهد شد.  پس از کش وقوس های فراوان در بازار خودرو برای اعلام قیمت های جدید، در نهایت شورای رقابت، با کاهش نسبی قیمت ها موافقت کرد تا بازار خرید و فروش خودرو که از اسفند سال 1391 دچار رکود و نوسان شده بود دچار تغییرات شود و شاهد مساعد شدن این بازار باشیم اما شنیده ها در بازار حاکی از نبود خودرو و عرضه پایین، از طرف تولید کنندگان، در بازار است.  

   این در حالی است که دبیر انجمن خودرو سازان در 9اردیبهشت 92 در رابطه با کاهش قیمت ها گفته بود: «ایران خودرو و سایپا مدیران دولتی دارند اگر دستور دهند آنها مجبورند انجام دهند اما واقعیت این است که اگر قیمت ها پایین بیاید، صنعت خودرو مجبور است کاهش قیمت را به قطعه ساز منتقل کند. در این شرایط قطعه ساز حاضر نیست با کاهش قیمت قطعات، قطعه را به خودروسازان بفروشد به همین دلیل تولید خودرو متوقف می شود. وی در ادامه گفته بود: «رییس جمهور که خود تصویب کرد قیمت ها بر اساس ارز مبادله ای تعیین شود چطور در مصاحبه دو هفته بعد از همان جلسه اعلام کرد قیمت ها باید پایین بیاید.» در نمایندگی فروش محصولات سایپا هم وضعیت موجودی خودرو هم مانند ایران خودرو است. یکی از کارمندان نمایندگی سایپا در فرحزاد می گوید: «در حال حاضر، نمایندگی ها از خدمات شرکت فقط می توانند کار تعمیرات را انجام دهند، شرکت های خودرو سازی دست ما را بسته اند، ماشین نداریم که تحویل مشتری بدهیم.