آن روی آمار سرمایه‌گذاری خارجی
شنبه گذشته، مسئولان وزارت اقتصاد به همراه معاون اول رئیس جمهور در مراسمی به میزبانی سازمان سرمایه گذاری خارجی(یکی از معاونت های تابعه وزارت اقتصاد) گردهم آمدند تا از آمار جذب سرمایه گذاری خارجی در سال 2012رونمایی کنند.
این مراسم چند سالی است توسط وزارت اقتصاد صرفا برای برجسته کردن گزارش آنکتاد درباره آمار سرمایه گذاری خارجی برگزار می شود. این درحالی است که سایر گزارش های منتشره از سوی دیگر سازمان های اقتصادی بین المللی که حاوی اطلاعات و آمار اقتصادی در کشورهای مختلف ازجمله ایران است اصولا برای وزارت اقتصاد و دیگر نهادهای اقتصادی موضوعیت ندارد. دلیل آن مشخص است. تنها گزارش اقتصادی بین المللی که موید آمار و داده های مثبت از اقتصاد ایران در سال های اخیر است، گزارش سرمایه گذاری خارجی است که البته منبع آن هم نهادهای رسمی ایران است.
برگزاری اینگونه مراسم در همه جای دنیا رایج است و حتی در سال های اخیر به دلیل نقش مثبت آمار و گزارش های بین المللی در رونق کسب وکار، کاهش ریسک اقتصادی و افزایش توان رقابتی در تعامل با اقتصاد جهانی اهمیت یافته است. اما نکته قابل توجه این است که معمولا در چنین مراسم هایی، رونمایی از آمار بهانه است و هدف اصلی معرفی مدل ها، شیوه ها، برنامه ها، امتیازات، خدمات و مواردی از این دست برای آینده است. آنچه در مراسم روز شنبه وزارت اقتصاد روی داد بیش از آنکه نگاه به آینده داشته باشد، کاملا در گذشته دور می زد و سخنرانان به شاخص های مختلفی ازجمله مقایسه 7سال اخیر با 27سال قبل از آن برای اثبات عملکرد خود متوسل شدند.
اما آمار اعلام شده توسط مسئولان وزارت اقتصادی مستند به گزارش آنکتاد حاکی از جذب 4870میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی به کشور در سال 2012است که نسبت به سال 2011در حدود 18درصد افزایش داشته است. این میزان رشد آن هم در شرایط تشدید تحریم های اقتصادی مثبت ارزیابی می شود اما مقایسه این آمار با دیگر کشورها با توجه به ظرفیت های بالای اقتصادی ایران و فاصله زیاد در میزان جذب سرمایه خارجی با کشورهایی نظیر عربستان(12میلیارد دلار)، ترکیه (12/4میلیارددلار) و امارات متحده عربی(9/6میلیارد دلار) وضعیت خوشایندی را نشان نمی دهد. البته این را می دانیم که هیچ کدام از این کشورها در شرایط تحریم نیستند.
نکته قابل توجه دیگر، توزیع بخشی سرمایه گذاری خارجی درایران است. بر این اساس، در حدود 77درصد سرمایه جذب شده در بخش نفت و گاز بوده است. این میزان سرمایه با توجه به ظرفیت بالای ایران در نفت وگاز به عنوان سومین دارنده ذخایر نفت و دومین دارنده ذخایر گاز و همچنین نیاز به 150میلیارد دلار صنایع نفت و گاز برای ماندن ایران در کورس بازارهای جهانی بسیار اندک و شاید در حد صفر است.
از سوی دیگر سهم بخش صنعت از سرمایه گذاری خارجی جذب شده در سال گذشته میلادی تنها در حدود 370میلیون دلار (8درصد) است. در حال حاضر رقابت اصلی بین کشورها جذب سرمایه گذاری خارجی در حوزه های صنعتی است. سرمایه گذاری در بخش های صنعتی و تولیدی است که اشتغال ایجاد می کند، تکنولوژی جدید به کشور وارد می کند و زمینه حضور در بازارهای جهانی را فراهم می سازد. بخش صنعت ایران با وجود دسترسی آسان و ارزان به انرژی و نیروی کار ارزان عملا در جذب سرمایه گذاری خارجی ناکام بوده است.
مسئولان وزارت اقتصاد بهتر است به جای ارائه آمارهای کلی و مقایسه آمارهای موجود با گذشته پاسخ دهند که سرمایه گذاری خارجی جذب شده در سال گذشته و یا سال های اخیر چه تعداد شغل ایجاد کرده است؟ چه میزان به رشد اقتصادی کشور افزوده است؟ چقدر توان رقابتی اقتصاد ملی را در عرصه جهانی ارتقا داده است ؟ و چقدر به تجارت خارجی کشور تنوع بخشیده است؟ پاسخ درست و شفاف به این سؤالات واقعیت های سرمایه گذاری خارجی در کشور را نشان می دهد. واقعیت هایی که دولت آینده باید براساس آن جهت رونق اقتصادی برنامه ریزی و اقدام کند.
