چرا شهرستانی ها به حسن روحانی رای دادند؟

.  ساعت از دو می گذرد و او بدون توجه به اطراف کره کره مغازه را پایین می کشد و در هوای شرجی و گرم بندرعباس سوار دوچرخه ای می شود. رکاب زنان چند کوچه را طی می کند و به خانه می رسد. سوپرمارکت او تا ساعت 6 بعد از ظهر تعطیل است. همزمان در بندرمسافری دریایی شهر، ساعت 2 خبری از مسافران نیست. مدیربندر می گوید:« اوج کار ما صبح اول وقت و بعد از ظهر است. تا این ساعت هرکس هرجایی می خواسته رفته است و با توجه به گرمای هوا احتمالا کسی دنبال جابه جایی نیست. البته ما در همین بندر روزانه 4 هزار و 500 مسافر را به مقصد جزایر اطراف جابه جا می کنیم.» او هم ظهر روزتابستانی به صندلی چرخدار مدیریتی خود تکیه می زند وبه تماشای اخبار ساعت دو تلویزیون می نشیند. کمی دورتر در ترمینال اداری بزرگترین بندر تجاری ایران و چهاردهمین بندر خاورمیانه و  چهل و چهارمین بندر بزرگ جهان، ساعت از 4 بعداز ظهر عبور کرده است. صاحبان کالاها کم کم سالن انتظار را ترک می کنند و کارمندان هم راهی بیرون بندر می شوند. کشتی های اقیانوس پیما در اسکله بارهای خود را خالی کرده اند. کارگران گوشه ای نشسته اند و دریا را تماشا می کنند. ساعت کاری در بندرعباس 4 بعد از ظهر به پایان رسیده است. حتی بزرگترین بندرتجاری ایران هم چنان کشش ندارد تا کارگران و کارمندان را در دل خود نگاه دارد. قایق های تندرو تنها در محدوده نزدیک به اسکله های مجاز مدام به سویی حرکت می کنند و گاهی کالایی نیز از دل آنها تخلیه می شود. کیلومترها دورتر در استان مازندران، دورترین استان به هرمزگان هم ساعت 4 بعد از ظهر فعالیت های رسمی به پایان رسیده است. عده ای از کارگران بزرگترین شهرک صنعتی مازندران تور والیبال را وسط خیابان اصلی شهرک کشیده اند. گروه ده نفره خود را برای مسابقه کارگری آماده می کنند. اصلی ترین کارخانه استان شیفت دوم کاری خود را آغاز کرده است. اهالی بومی در مرکز شهر چند ساعتی را به گشت زنی می پردازند. پلاکاردهای انتخاباتی ریاست جمهوری در مرکزشهر آمل تنها مقابل چند ساختمان ستاد مرکزی، نصب شده  است. بیشترین سهم تبلیغات شهری در همین استان به محصولات کارخانه صنعتی تولیدکننده صنایع لبنی اختصاص دارد.  پل های هوایی، خیابان ها و حتی کوچه ها همگی به اسم کارخانه ها و کارگاه ها نامگذاری شده اند. بیشترین پوسترهای انتخاباتی هم مربوط به کاندیداهای شورای شهر است. در استان مازندران هم خبری از هیجان پایتخت ایران برای انتخابات نیست. جوانان شهر تصویری متفاوت از اهالی تهران به زندگی دارند. یکی از همان ها می گوید:« ماهیانه 700 هزار تومان درآمد دارم. متاهل هستم و یکجا کار می کنم. بعد از ظهرها معمولا در خانه هستیم یا به مهمانی فامیلی می رویم. سینما اصلا نمی رویم چون فیلم خوبی ندارد.» او به همراه همسرش در آمل زندگی می کنند. ترافیک های عصرگاهی شهر، خبر از تردد جوانان در خیابان ها می دهد.

جوانان مرکزنشین تهرانی، سودای اضافه شدن به جمع 83 هزار دانشجوی ایرانی مقیم خارج از کشور را دارند و محصلان دبیرستان های سیستان و بلوچستان در دفترچه های دانشگاهی گزینه «مناطق محروم» را پررنگ می کنند تا به دانشگاه های تهران برسند. 800 منطقه ی حاشیه نشین در سراسر ایران، توان اعتراض به مرکزنشینان را از دست می دهند و یارانه های دولتی را در میان اعتراض صاحبان کارخانه های صنعتی در جیب می گذارند. عباس عبدی تحلیلگر سیاسی هم براساس بررسی همین رفتار چنین نوشت:«این گروه می گویند حداقل اینها همین 45 هزار تومان را به ما دادند. آنها می گویند قبل از این هم وضعیت همین بود و فقط 45 هزار تومان را نمی گرفتیم.»

سهم تهران از اقتصاد ایران بیش از 50 درصد است. اما گزارش های رسمی نشان می دهد، استان های مختلف کشور براساس میزان نیازشان به تولید می پردازند. استان تهران با 193 هزار میلیارد ریال 26 درصد  تولید ناخالص داخلی کشور را داشته و دارای مقام اول در میان 28 استان است.

 ایـن در حالی است که جمعیت استان تهـران 7/17 درصد جمعیت کل کشور است. کمترین میزان تولیدناخالص داخلی متعلق به استان چهارمحال و بختیاری با سهم برابر 7/0 درصدی است. با این حال در بسیاری از استان های کشور، امکانات اولیه براساس میزان نیاز استان وجود دارد. نشریه سابق سازمان برنامه و بودجه در مورد وضعیت اقتصادی استان های کشور چنین آماری را ارائه کرده بود:« بررسی ها نشان می دهد 51 درصد  کشور، به ترتیب سهم در  کل کشور، در استان های تهران، خوزستان، خراسان و اصفهان با سهمی برابر 40 درصد جمعیت کل کشور، ایجاد شده است. بررسی  سرانه استان ها نشان می دهد بیشترین آن به ترتیب متعلق به استان های کهکیلویه و بویراحمد (50 میلیون ریال)، خوزستان (22 میلیون ریال)، تهران (17 میلیون ریال) و استان مرکزی (15 میلیون ریال) و کمترین آن به ترتیب متعلق به استان های سیستان و بلوچستان 3/4 میلیون ریال، کردستان پنج میلیون ریال و استان کرمانشاه شش میلیون ریال است. بطور کلی می توان گفت  سرانه استان های کهکیلویه و بویراحمد، خوزستان، تهران، مرکزی، هرمزگان، بوشهر و قزوین نسبت به سرانه  کل کشور در سطح بالاتر و بقیه استان ها در سطح پایین تری قرار دارند.

 سرانه استان کهکیلویه و بویراحمد بدون نفت به ردیف سوم ماقبل آخر و  سرانه استان خوزستان بدون نفت به ردیف سیزدهم منتقل می شود.« بررسی آمارهای تورمی نشان می دهد، برخی استان های کشور فشار تورمی بیشتری را تحمل می کنند. استان گلستان، چهارمحال و بختیاری و خراسان جنوبی بین 40 تا 45 درصد فشار تورمی بیش از تهران دارند. جوانی در خراسان جنوبی، راننده یکی از ادارات دولتی است. او می گوید:« ازدواج کرده ام وماهیانه 400 هزار تومان درآمد دارم. 90 هزار تومان هم از یارانه ها می گیرم. در یک خانه 90 متری زندگی می کنم. عمده وقت ما بعد از کار هم صرف تماشای تلویزیون و گاهی مهمانی های خانوادگی می شود.» دسترسی او به اینترنت براساس آمارهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از 22 استان دیگر کمتر است. با این وجود، فضای عمومی زندگی برای او مطلوب است. احساس رضایتمندی متوسط ساکنان استان های کشور عددی نزدیک به 70 درصد است. این نرخ از سرانه تهران بالاتر است.

اساس اقتصاد برخی از استان های کشور برمحور توزیع گذاشته شده است.در استان های آذربایجان شرقی، قم، کردستان، خراسان، سیستان و بلوچستان و گیلان فعالیت عمده فروشی و خرده فروشی، در استان های آذربایجان غربی، اردبیل، فارس، کرمان، کرمانشاه، گلستان، چهارمحال و بختیاری، زنجان، سمنان، لرستان، مازندران و همدان فعالیت کشاورزی و در استان های اصفهان، بوشهر، قزوین، مرکزی و یزد فعالیت های صنعتی بیشترین سهم را دارند.توزیع شیوه فعالیت ها نیز نشان می دهد، اقلیم موثرترین عامل در انتخاب روش های اقتصادی بوده است. شاخص های فرهنگی متکی به تهران به صورت دقیقی وضعیت استان ها را نشان نمی دهد.

مرکزنشینان در 20 روزنامه سراسری و 100 هفته نامه و ماهنامه تحلیل می نویسند و گلایه می کنند ولی حاشیه نشینان با دیش های ماهواره به تماشای برنامه های برون مرزی می نشینند. براساس اعلام وزارت ارشاد، تعداد نشریات شهرستانی 120 روزنامه و بیش از 400 هفته نامه برآورد شده است. جمع تیراژهای این نشریات به عدد 360 هزار نسخه روزانه برای روزنامه ها می رسد. این عدد برابر با تیراژ بزرگترین روزنامه تهرانی است.

همچنین  4327 ناشر در مرکز ایران با گردش مالی سالیانه 778 میلیارد تومانی برای 3914 کتاب فروشی در سراسر ایران محصولات شان را ارسال می کنند تا به دست مرکز نشینان ایران برسد. اما همچنان گردش مالی 700 ناشر که سالیانه 5 میلیون و 500 هزارجلد قرآن چاپ می کند از آنها بیشتر است. مرکزنشینان تهرانی و مرکزنشینان شهرستانی علیه حاشیه نشینان قیام نمی کنند.

گزارش های وزارت ارشاد نشان می دهد، گستردگی روزنامه های محلی در تمامی استان های کشور به صورت یکنواخت وجود دارد. از بندرعباس تا یزد هر استان حداقل 3 روزنامه و 10 هفته نامه با تیراژهای متوسط بین 2 تا 4 هزار نسخه در اختیار دارند. جمع تیراژ هفته نامه های استانی حتی در شهر بندرعباس از تیراژ هفته نامه های سراسری هم بیشتر است. در استان های دیگر مانند مازندران وضعیت رفتارهای فردی و اجتماعی به طور کلی با الگوی مرکز متفاوت است. تنها دراستان مازندران یک کارخانه صنایع غذایی بیش از 13 هزار کارگرو کارمند در اختیار دارد. محصولات کارخانه به سراسر ایران وکشورهای منطقه صادر می شود. تیم والیبال وفوتبال کارخانه نیز در رقابت های لیگ جهانی برای مورد اول ولیگ دسته اول برای مورد دوم، حضوری فعال دارد. استادیوم 8 هزارنفری کارخانه هم بزودی افتتاح می شود. مردم منطقه اقبالی به روزنامه های سراسری و سالن های سینما نشان نمی دهند ولی همین گروه اجتماعی در انتخابات مجلس حضور و مشارکتی فعال دارند. یکی از ناظران شورای نگهبان در انتخابات مجلس نهم در استان مازندران در این مورد می گوید:« بیشترین میزان رای به کاندیدایی بود که اتفاقا در تهران اصلا محبوب نیست و حتی در مجلس زیاد هم حرف نمی زند ولی ایشان کاری کردند که رئیس یکی از سازمان های مهم کشور از مازندران باشند و کلی از جوانان منطقه شاغل شوند.» رویکرد مشارکت سیاسی و اجتماعی در استان های کشور الگویی متفاوت از تهران دارد.

شهر محمود احمدی نژاد و رای به روحانی

آرادان همراه حسن روحانی

حسن روحانی، بیشترین میزان رای را در استان سمنان در زادگاه محمود احمدی نژاد کسب کرد

چرا حسن روحانی؟

زمینی بیش از 120 متر در میان دو خانه قدیمی ساز محاصره شده است. مردی با کلای شاپو مقابل دوربین عکاس یک نشریه تهرانی ایستاده است. لباسی ساده برتن دارد. دو مامور امنیتی فرمانداری شهر، کمی دورتر ایستاده اند و تلاش می کنند نماینده رسانه تهرانی را در مصاحبه ها همراهی کنند. مرد کلاه به سر عموی محمود احمدی نژاد است. او همچنان در «آرادان» ساکن است و طی 8 سال گذشته هم بارها میزان خبرنگاران داخلی و حتی خارجی بوده است. به زمین پشت سرش اشاره می کند و می گوید:« داوود احمدی نژاد به نمایندگی به تمامی وراث گفته است که زمین را بفروشید و با پولش یک مسجد بسازید ولی مشکل اینجاست که کسی این زمین را نمی خرد.» بیلبورد بسیار بزرگی در ورودی شهر با تصویر محمود احمدی نژاد نصب شده است. زیرعکس با فوت درشت نوشته اند:« به شهر رئیس جمهور خوش آمدید.» تنها چند متر دورتر و پیش از ورود به شهر اولین نشانه حضور دولت نهم و دهم در اسکلت های فلزی مسکن مهر خلاصه شده است. کشاورزی در همین شهر می گوید:« واقعا به تنگ آمده ایم. من یکی از گلخانه ها را تعطیل کرده ام.» به زمین های کشاورزی اطراف نگاه می کند و خاطراتی از دوران رونق را روایت می کند. او حتی در مقابل یکی از اعضای شورای شهر منطقه هم گلایه هایش را تندتر می کند. اعتراض های او مدتی بعد در برگه های اخذ رای نمایان شد. از میان 9 هزار و 598 رای صحیح اخذ شده در آرادان 4هزار و 20 رای به حسن روحانی رسیده بود و تنها یک هزار و 755نفر به سعید جلیلی، شبیه ترین کاندیدا به همشهریشان رای داده بودند. بزرگترین معادن گچ ایران در استان سمنان واقع شده است. مدیر خط تولید یکی از همین کارخانه ها می گوید:« سال 90 حدود 5 میلیون تومان پول برق و گاز می دادیم و امسال 120 میلیون تومان.» اقتصاد استان پس از رشد قیمت ها و گسترش رکود با بحرانی جدی مواجه شده است. سمنانی ها هرچند در انتخابات سال 88 و به روایت ستاد انتخابات کشور بیشترین رای را به محمود احمدی نژاد داده بودند ولی در انتخابات سال 92 به یکی دیگر از هم استانی های خود روی آوردند تا وضعیتشان را به دوران پیش از سال 84 بازگرداند. حسن روحانی، اهل سرخه استان سمنان است. مادر او به همراه خواهر و دامادشان در یکی از خیابان های مرکزی سمنان زندگی می کنند. روحانی سه روز پس از انتخابات نیز به سرعت به دیدار مادر و زیارت مجدد قبر پدر رفته بود. 8 هزار و 639 نفر از اهالی سرخه به او رای دادند تا شاید وضعیت اقتصادی استان را سامان دهد. نرخ بیکاری استان بیش از 15 و تورم نیز نزدیک به 30 درصد است. نرخ سرمایه گذاری های ثابت در استان سمنان طی دو سال گذشته منفی بوده است و حداقل 80 درصد معادن استان تنها با 30 درصد ظرفیت کار می کنند. بیشترین آمار ورشکستگی ها به شهرک های صنعتی اطراف استان مربوط است. معادن گچ نیز طی سال های گذشته 90 درصد توسعه خود را متوقف کرده اند. رای طبقه متوسط شهرنشین استان سمنان به حسن روحانی، شاید تنها برای رونق مجدد باشد، رونقی که یکی دیگر از همشهری ها آن را از میان برده بود.

اقلیم نیمه کاره

کردستان این روزها بیش از حواشی سیاسی سال های ابتدای انقلاب نگران نرخ بیکاری 19 درصدی است

چرا روحانی؟

پاوه، محل اصلی ترین درگیری های سال 58 جنبش استقلال طلب کردستان، 74 درصد آرایش را به نفع حسن روحانی در صندوق انتخابات ریخته اند. در همین شهر قالیباف 10 درصد و سعید جلیلی تنها 3 درصد آرا را کسب کرده اند. محسن رضایی 7 درصد و ولایتی هم 8/1 درصد آرا را بدست آورده اند. رای به حسن روحانی در دور افتاده ترین و مرزی ترین شهر کشور در حالی صورت گرفت که تنها یک هفته پیش از انتخابات، سایت های جناح راست خبر از پیروزی قاطع قالیباف در این مناطق داده بودند. تحلیل گران اقتصادی تحلیل کرده بودند، خواسته توسعه طلبی در این مناطق که سال ها به مرزبانی کشور معروف بوده اند، آرای اصلی را به نفع قالیباف روانه صندوق می کند ولی برخلاف تصورات قبلی نام حسن روحانی از صندوق بیرون آمد. وضعیت اقتصادی استان کردستان بیش از استان های به سمت بحران خیزش داشته است. اقتصاد منطقه به کشاورزی وابسته است. از سوی دیگر طی یکسال گذشته سیل مهاجرت کارگران منطقه به اقلیم کردستان شتاب گرفته است ولی حتی پس از افت 113 درصدی ارزش ریال صاحبان شرکت های اقلیم کردستان عراق همگی در کردستان ایران دفاتری تازه تاسیس کردند. آنها به کارگران کرد، به جای دلار ریال می دادند تا صرف جویی اساسی در هزینه های خود صورت داده باشند. یکی از اعضای اصلی اتاق بازرگانی کردستان اعتقاد دارد:« رای به روحانی برای مردم منطقه و بخصوص طبقه متوسط، رای به بازگشت به اقتصاد بدون ورشکستگی و بیکاری بود. مردم منطقه سال ها تحمل فشارهای اقتصادی را داشتند ولی این بار حتی مهاجرت به مرکز و کشور عراق هم معنای خود را از دست داده بود. به این جهت تامین خواسته های معیشتی مردم،تنها در گفته های روحانی معنا می یافت.» شبکه اطلاع رسانی، بازرگانان و صنعت گران کرد طی دو هفته باقی مانده به انتخابات به شدت فعال شده بود.حتی روسای کارخانه های ورشکسته هم تلاش می کردند، نگاه کارگران خود را بیش از گذشته به سمت کاندیدای مورد تاییدشان تغییر دهند. از سوی دیگر جنبش های اجتماعی فعال در کردستان مانند صنف معلمان، پرستاران، کارگران و حتی دانشجویان نیز برای اولین بار طی سال های گذشته به عرصه سیاسی ایران بازگشتند. کردستان، 33 سال قبل به مرکزنشینان ایران اعتراضی شدید داشتند. آنها براین باور بودند که توسعه ایران درمرکز باقی مانده است. یکی از نویسندگان برنامه بازسازی مناطق جنگ زده، در دفتر کارخود در کرمانشاه در حالی که به نقشه های شهرهای حاشیه ای از کرمانشاه تا کردستان اشاره می کند می گوید:« بازسازی مناطق جنگ زده براساس سیاست توسعه از مرکز تا آستانه حاشیه تدوین شده است.» رای کردستان به حسن روحانی، امیدی دوباره برای بازسازی اقتصادی است. سال ها قبل غائله کردستان را آیت الله طالقانی پایان داده بود، این بارهم حمایت داماد آیت الله از حسن روحانی بیش از خبرهای دیگر به مردم شهر رسیده بود.

33 سال قبل، حضور آیت الله طالقانی تنها دلیل بازگشت آرامش به شهر بود. کردستان، از جمهوری مهاباد تا غائله پاوه طی سال های گذشته سکوت نیمه کاره ای داشته است. اشغال پادگان مهاباد، بانه، سقز و ماجرای درگیری هایی که به کشته شدن بیش از 500 نفر منتهی شد، حداقل سه ماه فضای سیاسی ایران را به شدت آشفته ساخته بود ولی در دهه 90 شرایط کردستان متفاوت از گذشته شده است. کردستان به صورت غیرسمی از فرهنگ مرکز ایران جدا شده است. اولین شورای شهر ایرا در استان کردستان و به دستور آیت الله طالقانی تشکیل شده بود و کردها همچنان خود را فعال تر از اهالی دیگر استان های کشور می دانند. نرخ بیکاری استان درآخرین ارزیابی مرکز آمار ایران نزدیک به 19 درصد اعلام شد. میزان تورم نیز از عدد 18 بیشتر است. با این حال ارتباطات فردی و تجاری کردها با شرکت های اقلیم کردستان به شدت فعال است. بیش از 700 شرکت ایرانی در اقلیم کردستان به ثبت رسیده اند. کارگران کرد هم به صورت روزانه و هفتگی به سمت اقلیم کردستان می روند. به تازگی شرکت نیروگاهی ایران، مپنا هم پروژه ساخت نیروگاهی در اقلیم کردستان را آغاز کرده است. کارگران نیروگاه همگی از میان اهالی بومی و محلی منطقه انتخاب می شوند. اصلی ترین خواسته اهالی منطقه حتی در جریان حواشی خودمختاری هم موضوعات اقتصادی بوده است. در حال حاضر وضعیت کلی اقتصادی کردستان از نظرشاخص های اقتصادی چندان مطلوب نیست ولی پیوندهای قومی همچنان در منطقه استوار ماده است.

شرجی و بی روح

53 درصد جمعیت بندرعباس روستایی و تنها 47 درصد شهرنشین اند. سرانه صندلی سینما در استان تنها 300 مورد است.

چرا روحانی؟

مردی میانسال پشت فرمان، پژوه تشریفات یک نهاد رسمی استان هرمزگان نشسته است. دوران بازنشستگی را سپری می کند و پیش از این تمام سال های خدمتش را در پست مدیریت فروگاه بندرعباس گذرانده است. خاطراتی از همنشینی با احمد خرم تا معاونان وزرای سیاسی دولت سازندگی و اصلاحات همچنا در ذهنش باقی مانده است. در حالی که تکبرخاصی به صدایش می دهد، می گوید:« آقای خرم یکبار پیش آمد که از پرواز جامانده بودند. ایشان آن زمان استاندار ما بودند. برایشان در پرواز بعدی بلیت تهیه کردم و تا تهران با هم بودیم. در همین سفر ایشان نقشه طرح توسعه هرمزگان را برای اولین بار به من نشان دادند.» از کنار ملوانان چینی که در حاشیه خیابان عکس یادگاری می اندازند، عبور می کند و می گوید:« اینجا قالیباف به نظر می رسد که بیشتر رای داشته باشد. به خاطر اینکه می گویند در تهران خوب کار کرده است. البته کسی نرفته تا تحقیق کند.» اما برخلاف او رئیس اصلی ترین کارخانه شهر و حتی کارگران او همگی دو ماه پیش از انتخابات لیست های سیاسی را رصد می کردند که در آن نشانی از سازندگی و ثبات باشد. رای اهالی هرمزگان در گفته های مدیرداخلی اصلی ترین کارخانه صادرکننده میگوی استان پیداست:« فقط یک کسی بیاید که قدرت خرید مردم را ارتقاء بدهد. به دلیل نوسان ارز صادرات ما متوقف شده است. از این بدتر اینکه مردم شهر هم دیگر میگو نمی خرند چون خیلی گران است.»  کمتر از 60 روز بعد، آرزوی او برآورده شد. مردم بندرعباس که همچنان زندانیان تبعیدی را دادگاه انقلاب به سوی آنها می فرستد به کسی رای دادند که بیشترین اشاره را به ثبات و آرامش داشت. برای عبور و رفت و آمد کشتی های تجاری در بنادر جنوبی، صلح با جهان شاخص ترین خواسته است.

دمای هوا به بیش از 40 درجه رسیده است. خودروهای شخصی راس ساعت 2 تردد خود در شهر را متوقف می کنند و آنهایی که کسب و کار اداری دارند راهی خانه ها می شوند. تنها کتابخانه عمومی استان در طرح توسعه خیابان قرار گرفته است. یکی از دو سینما شهر هم تنها به دلیل بدهی 9 میلیون تومانی به اداره برق، 6 ماه تعطیل بود. بزرگترین بندر تجاری ایران و اصلی ترین نخلستان های کشور هم چنان موثر نبوده است تا بندرعباس وضعیتی بهتر از شرایط روزهای جاریش پیدا کند. رئیس اتاق بازرگانی بندرعباس می گوید:« اینجا وضعیت خیلی هم خوب است. شما باید توجه داشته باشید ما تا 30 سال قبل تبعیدگاه بودیم. یعنی هرکسی را میخواسند محاکمه کنند راهی بندرعباس می کردند. حالا برای خودمان شهری شده ایم. تا همین 20 سال قبل آب و برق نداشتیم. در روزهای گرم تابستان بدون کولر شما تصور کنید چطور باید زندگی می کردیم.» در دل تبعیدگاه سابق درحال حاضر دو بازار بزرگ و مدرن قرار گرفته است. بازار سنتی شهر هم همچنان کالاهایی مانند خشکبار و ادویجات را به خریداران عرضه می کند. وضعیت اقتصادی استان با رکود و بحران مواجه است. شهرک های صنعتی تعطیل شده اند و شهر به شدت نگران بحران کم آبی است. مرد میانسالی، در مرکز شهر خود را به عنوان وارد کننده نوشیندنی معروف رانی به ایران معرفی می کند. گوشی موبایل مدرنی دارد و بیشترین روزهای ماه را در کره جنوبی به سر می برد. اصالتی بندرعباسی دارد و می گوید:« اینجا و خیلی جاهای دیگر نمی توان کار کرد. مدتی قبل سرمایه گذاران کره جنوبی را به ایران اورده بودیم تا در همین منطقه آلورا بکارند. بعد از مدتی دوندگی و خرید زمین هنوز کار را آغاز نکرده بودیم که به دلیل گرفتاری اداری و ایجاد موانع بی جهت مجبور شدیم، کار را نیمه کاره رها کنیم.» برادر او در کنارش نشسته و اعدادی را روی صفحه ماشین حاب تایپ می کند. محصول محاسبات او میزان زیان کارخانه های خانواده را نشان می دهد. بیشترین میزان توسعه استان سال ها قبل و در زمان استانداری احمدخرم انجام شده بود. 

53 درصد جمعیت استان روستایی و 47 درصد شهرنشین اند. اساس اقتصاد استان برمحور کشاورزی استوار است. به تازگی هیاتی از کشاورزان بندرعباسی هم قرارداد صادرات خرمای «پیارم» به چین را منعقد کرده اند. آمارها نشان می دهد در هرمزگان سالیانه 127 هزار تن آبزی، 240 هزار تن لیموترش، 18هزار تن انبه، 2هزار تن موز،142 هزار تن خرما و 800 هزار تن سبزی تولید می شود. 20 هزار تن مصرف سرانه خرمای استان است. 12 کیلوگرم هم مصرف سرانه هرخانواده در سال برآورد می شود. از خرمای تولیدی بندرعباس 40 هزار تن به در داخل کشور مصرف می شود. 10 هزار تن صادرات می شود و 30 هزار تن هم به مصرف صنعتی می رسد. حداقل 20 هزارتن خرما هم از بین می رود. درآمد سرانه بندرعباسی ها از استان های دیگر کشور کمتر است. استان در دسته مناطق کمتر برخودار طبقه بندی شده است. تا میانه دهه 70، تعداد صندلی های سینمای بندرعباس 2 هزار  300 مورد ارزیابی می شد که این عدد درحال حاضر تنها به 300 مورد رسیده است. بندرعباسی ها در شاخص های فرهنگی شرایط مناسبی ندارند. رئیس شورای شهر بندرعباس در گفت و گویی که با خبرگزاری فارس انجام داده بود در این مورد چنین گفته بود:« ادارات و سازمان ها کمترین توجه را به کتاب و کتابخوانی دارند، همه فعالیت های حوزه کتاب باید به صورت یکپارچه انجام شود و اکنون موازی کاری سازمان های مختلف یکی از معضلات اصلی این حوزه است.» با این وجود به نظرمی رسد که تفریح اصلی مردم شهر، توجه به موضوعات منطقه ای باشد. در شهر حداقل 3 روزنامه سراسری و بیش از ده هفته نامه فعالیت می کنند. بخش مهمی از اطلاعات و اخبار روزانه مورد نیاز اهالی شهراز طریق روزنامه «خبرجنوب» تامین می شود. دفتر روزنامه در شیراز واقع شده است ولی توزیع سراسری و گسترده ای در بندرعباس دارد.

اهالی بندرعباس در دل شهر با منطقه فقرنشینی مواجه اند که مردم شهر را به دو گروه «سرحدی» و «همشهری» تقسیم می کند. سرحدی ها مهاجرینی به شمار می آید که از مناطق همجوار راهی بندرعباس شده اند. بیشترین میزان بزهکارهای اجتماعی در همین منطقه بندرعباس رخ می دهد. ساکنان این منطقه وضعیت اقتصادی وخیمی تری در قیاس با نقاط دیگر دارند. آخرین اطلاعات مرکز آمار ایران نشان می دهد درآمد متوسط سالیانه یک خانواده هرمزگانی یک میلیون و 310 هزار تومان و هزینه سالیانه یک میلیون و 330 هزار تومان است. 62 درصد خانواده های هرمزگانی هم درآمدی کمتر از متوسط های کشوری دارند. همچنین سهم هزینه های خوراکی و دخانی از هزینه کل خانوارهای شهری و روستایی منطقه به ترتیب 4/32 و 44 درصد بوده است. بیشترین سهم از هزینه های خوراکی، در خانوارهای شهری به هزینه گوشت با 8/26 درصد و در خانوارهای روستایی به هزینه آرد، رشته و غلات، شامل برنج، گندم، ذرت و نان و فرآورده های آن با 4/25 درصد اختصاص داشته است. همچنین سهم یارانه نقدی در درآمد خانوارهای شهری و روستایی در سال 90 به ترتیب 3/13 و 1/21 درصد بوده است. جمعیت روستایی هرمزگان به شدت از دریافت یارانه های نقدی ابراز خوشحالی می کنند. یکی از تولیدکنندگان استان می گوید:« در حال حاضر بزرگترین مشکل ما به تامین نیروی انسانی مربوط است. متاسفانه کشاورزان منطقه به سادگی حاضر نیستند کار کنند. حتی میزان تولید محصولات هم به شدت کم شده است.» یارانه های نقدی دل مردم بندرعباس را بدست آوره است. بیشترین حساسیت اهالی شهر طی سال های گذشته به مبارزه با قاچاق بوده است. بیشترین تعداد اسکله های مجاز و غیرمجاز در بندرعباس واقع شده است.

مازندران و بحران اب

13 هزار کارگر یک کارخانه صنعتی در مازندران قلب اقتصاد استان را در اختیار دارند

چرا روحانی؟

اهالی استان مازندران طی 4 سال گذشته شرایط اقتصادی بسیار وخیمی را پشت سرگذاشتند. نرخ بیکاری استان برای اولین بار به اعدادی بالاتر از 15 نیز افزایش یافت و تورم منطقه ای نیز از آستانه تحمل جامعه کشاورزی فراتر رفت. اهالی استان مازندران به صورت سنتی به ایت الله هاشمی رفسنجانی اعتقاد دارند. حتی برخی خبرگزاری ها پس از ثبت نام آیت الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات اعلام کرد، مازندرانی ها در خیابان شیرینی پخش می کنند. اما دو هفته پیش از انتخابات فضای عمومی استان قدری کم تحرک به نظر می رسید. هیچ پوستری در خیابان ها نصب نشده بود وتنها در برخی اتوبان ها و خیابان های اصلی بیلبوردهای محسن رضایی، سعید جلیلی و محمد باقر قالیباف از سوی ستادهای مردمی نصب شده بود. تنها بیلبورد حسن روحانی، او را ایستاده در کنار هاشمی رفسنجانی نشان می داد. انتخابات حسن روحانی در مازندران، همزمان رای به آیت الله هاشمی و همچنین اعتراض به وضعیت اقتصادی کشور بود. نتایج تفکیکی آرای اهالی مازندران نشان می دهد در یکی از روستاهای توابع آمل، از 3000 رای دهند، 2500 نفر به حسن روحانی رای داده اند. در تنها صندوقی که در کوه های استان برای اهالی بومی تدارک دیده شده بود، از میان 90 رای دهنده 77 نفر به حسن روحانی رای داده بودند. اهالی مازندران به جهت تقسیم بندی های درآمدی، در دسته طبقه متوسط  ایران جایی می گیرند. البته بخش مهمی از مازندرانی ها در روستا شهرها زندگی می کنند. با این وجود آمارها نشان می دهد حداقل 70 درصد مازندرانی ها به ماهواره دسترسی دارند و روزنامه های استانی با تیراژ متوسط به چاپ می رسند. رای به حسن روحانی در مازندران با توجه به وضعیت اقتصادی استان چندان عجیب نبود.

ساعت از دوازده ظهر گذشته است. محوطه 20 هکتاری مملو از جمعت است. دو کارگر با شلنگ های فشار قوی آب، مدام سعی می کنند کف آسفالت محوطه را تمیز کنند. کارگری با سلطل رنگ از داربست های فلزی آویزان شده و محوطه جدید اداری کارخانه را رنگ می زند. کامیون های سنگین از دو مسیر به سمت کارخانه می روند. یک گروه به سوی سالن های خروجی می روند تا برای انتقال کالاها بارگیری کنند و گروهی دیگر به سمت سالن های ورودی می روند تا مواد اولیه را به کارخانه برسانند. پرچم زردرنگ بزرگی روی ستون 50 متری قرار گرفته است. از هر فاصله دور ونزدیکی به شهر پرچم قابل مشاهده است. محوطه کارخانه کمی دورتر از استادیون 8 هزار نفری درحال احداث شهر واقع شده است. کارخانه صنایع لبنی استان مازندران که چند سال قبل شایعه شده بود، یکی از چهره های سیاسی بزرگ کشور سهامدار آن است، در دل آمل قرار دارد. یکی از مدیران میانی کارخانه در حالی که به تصویر موسس کارخانه که بردیوار نصف شده نگاه می کند، می گوید:« شایعه کرده بودند که ایشان در کارخانه شریک است ولی این موضوع صحت نداشت. آنها می خواستند ما را تخریب کنند.» مدیران کارخانه مدتی بعد در روزنامه های محلی ماجرا را تکذیب کردند. ناطق نوری خود در برنامه صندلی داغ که از شبکه دوم سیما هم پخش می شد در این مورد چنین نظر داده بود:« حتی یک پیاله ماست هم از این کارخانه به ما نرسیده است.» مازندرانی ها طی سال های گذشته تمامی فعالیت های خود را معطوف به استان کرده اند. از تیم های ورزشی تا تفریحات استانی همگی زندگی اهالی شهر را می سازد. بخش مهمی از اقتصاد استان به کشاورزی و برنج کاری وابسته است. اما آمارهای رسمی نشان می دهد، 80 درصد محصول برنج به دلیل شیوه صنعتی تولید از بین می رود. براوردهای رسمی مشخص کرده است که 70 درصد واحدهای صنعتی استان به دلیل بحران های مالی تعطیل شده اند. رئیس یک شرکت پتروشیمی در شهرک صنعتی بابکان در حالی که عصبانیت رگ های گردنش را متور کرده است می گوید:« اگر مسولین استان و دولت به ما کاری نداشته باشند مطمئن باشید از پس کارها برمی ایم ولی متاسفانه اجازه نمی دهند.» بیشترین تعداد کارخانه های اطراف او به سوله های تعلق دارد که طی سال های گذشته اقدام به دریافت وام های بانکی کرده بودند و تنها با احداث یک سوله کسب و کارشان را رها کردند. اهالی شهر اقبالی به سالن های سینما ندارند و تنها سالن شهر آمل و ساری در بیشترین روزهای سال خالی است. بیشترین تعداد امامزاده های کشور در استان مازندران قرار دارد. 1062 امامزاده در استان به ثبت رسیده است.

وضعیت نرخ طلاق در استان به شدت بالاست. حتی معاون سیاسی و امنیتی استانداری هم چندی پیش به این وضعیت اعتراض کرده بود.میزان طلاق در استان مازندران 9 درصد افزایش یافته  و به موازات ان نرخ ازدواج 4 درصد کاهش داشته است. 83 درصد طلاق های استان هم براساس آمارهای رسمی به دلیل «فرهنگی» صورت می گیرد. متوسط طلاق سالیانه استان 6 هزار و 174 مورد است. مازندرانی ها بخش مهمی از فراغت خود را در محیط بیرون از خانه می گذرانند. عصر روزتابستانی، مقابل منطقه امامزاده عبدالله آمل، جمعیتی بیش از 60 نفر دورهم جمع شده اند. سه جوان با موهای کوتاه، خط ریش نازک و صورت اصلاح شده، تی شرت مشکی تنگ، شلوار شش جیب و کفش اسپرت در میان جمعیت ایستاده است. جوان دیگری با ریش های پرفسوری، پیراهن سفیدرنگ مارک دار، شلوار جین و کفش های کتابی در سوی دیگر میدان ایستاده است. او جوانی که در مرکز میدان قرار گرفته را با عنوان «پهلوان» خطاب می کند. «پهلوان» هم به او «مرشد» می گوید. پهلوان ذنجیرای به دور بازوی خود بسته است. با کلمات حماسی و یادآوری نام ائمه تلاش می کند، جمعیت را به هیجان آورد. مرشد مدام از زنانی و مادرانی که اطراف ایستاده اند می خواهد تا پهلوان را دعا کند. جمعیت در مدتی نزدیک به یک ساعت خیره به این دو جوان در حاشیه امامزاده ایستاده بودند. بخش مهمی از اواغات فراغت اهالی استان اینگونه سپری می شود.

این گزارش از سوی ماهنامه مهرنامه در اختیار سایت اقتصاد ایرانی قرار گرفته است. متن کامل این گزارش را به همراه پرونده ای درباره رفتارهای طبقه متوسط ایرانی  و تکرار دوم خرداد در ماهنامه مهرنامه بخوانید.