سیاست صبر و سکوت یا همراهی با هاشمی

کمی دورتر از میدان ولیعصر تهران و پشت به پشت ساختمان فرسوده وزارت بازرگانی، ساختمانی کلنگی قرار گرفته که شاگردان، مریدان و همراهان مرحوم عالی نسب و منتقدان سرسخت اکبرهاشمی رفسنجانی و برنامه تعدیل ساختاری در آن روزها را سپری می کنند. ساکنان همین ساختمان در انتخابات سال 88، نسخه های اقتصادی دولت نخست وزیرجنگ را می نوشتند. همان 4 سال قبل نیز همچنان اقتصاددانان موسسه دین و اقتصاد، منتقدان سرسخت هاشمی رفسنجانی باقی مانده بودند. آنها در میان کنایه های مدامی که دولت نهم و دهم می زدند، اشاره ای هم به برنامه تعدیل اقتصادی می کردند. همان برنامه ای که نمایشگاهی از ناکامی های آن در دانشکده علامه تهران برگزار کرده بودند. منتقدان تعدیل ساختاری، برنامه دولت هاشمی را منجر به تورم 49 درصدی می دانستند که گلوی مردم را فشرده بود. منتقدان سخت جان تر برمهر «محرمانه» روی همین قانون برنامه تاکید داشتند که آن هم نمایی از برخورد امنیتی با طرحی اقتصادی بود.

 نزدیک به یک هزار و 460 روز ار انتخابات دهم گذشته است. 5 هزار و 840 روز هم از اجرای برنامه های اقتصادی دولت هاشمی می گذرد. هاشمی رفسنجانی بار دیگر به صحنه انتخابات بازگشته است ولی تکلیف منتقدان تعدیل چیست؟ طی هفت سال و 5 ماه از دولت احمدی نژاد، تورم کالاهای مصرفی به 281 درصد رسیده است. قیمت خانه کلنگی 82 درصد و آپارتمان 52 درصد گران شده است. میزان رشد نقدینگی به 30 درصد رسیده و پیش بینی می شود تا پایان فصل بهار رقم نقدینگی به 510 هزار میلیارد تومان برسد. نرخ بیکاری جوانان 15 تا 25 سال هم از مرز 28 درصد عبور کرده است. میزان تورم سالیانه کشور هم به عدد 5/12 درصد رسیده است. همزمان تورم سال پیش روی، 32 درصد پیش بینی شده است. درصد ریسک پرداخت وام های بانکی به 17 رسیده است و همزمان اعلام شده است که بانک ها 120 درصد موجودی خود را وام پرداخت کرده اند. رقم طلب بانک ها و تسهیلات بازنگشته نیز به 80 هزار میلیارد تومان نزدیک شده است. میزان تولید خودرو 51 درصد کاهش داشته است و براساس آخرین آمار گمرک صادرات کالا هم بیش از 39 درصد افت پیدا کرده است. در همین دوره زمانی قیمت دارو 40 درصد افزایش یافته است. پیش بینی ها نشان می دهد نرخ رشد اقتصادی تا پایان سال جاری به منفی 4 درصد می رسد. طی دو سال گذشته هم میزان رشد اقتصادی بین صفر و منفی یک بوده است. دولت طی 5 سال تنها 71 هزار شغل ایجاد کرده است و تعداد بیکاران کشور هم 3 میلیون و 300 هزار نفر تخمین زده می شود. براساس برآوردهای شورای عالی کار، حداقل 5 میلیون کارگر بدون مسکن و به همین میزان خانواده های فاقد مسکن درکشور زندگی می کنند. میزان کسری بودجه خانوار در تهران و شهرهای بزرگ هم بین 400 تا 600 هزار تومان برآورد می شود. براساس همین محاسبه 18 درصد جمعیت ایران زیرخط فقرمضائف زندگی  می کنند. عدد رسمی خط فقر تهران نیز ماهیانه یک میلیون و 500 هزار تومان محاسبه شده است. براساس افزایش 25 درصدی حداقل حقوق 14 میلیون کارگر و 5 میلیون و 500 هزار کارمند هم میزان حقوق آنها بین 500 تا 600 هزار تومان تعیین شده است.

عملکرد اقتصادی دولت های نهم و دهم، فرصت تاریخی را پیش روی منتقدان تعدیل ساختاری قرار می دهد. تورم برنامه تعدیل 49 درصد بود. سال پایانی دولت هاشمی رفسنجانی رشد اقتصادی به 1/6 درصد رسیده بود. براساس محاسبات صندوق بین المللی پول به ازای هر یک درصد رشد اقتصادی، حداقل 100 هزار فرصت شغلی ایجاد می شود. در این صورت در سال پایانی دولت هاشمی حداقل 600 هزار فرصت شغلی ایجاد شده بود. اخرین نرخ بیکاری در دولت هاشمی نیز 12 درصد بوده است. بررسی مولفه های اقتصادی نشان می دهد، عملکرد اقتصادی دولت هاشمی حتی با وجود اجرای برنامه شکست خورده تعدیل ساختاری کامیاب تر از کارنامه دولت نهم و دهم بوده است. در چنین فضای منتقدان برنامه تعدیل ساختاری و سیاست های اقتصادی دولت هاشمی چه خواهند کرد؟ آیا آنها به دفاع از هاشمی در مقابل دولت نامطلوب تر می پردازند؟ آیا آنها سکوت می کنند؟ آیا آنها همچنان از دولت عملکرد اقتصادی هاشمی انتقاد می کنند؟ به نظر می رسد تماشای رفتار منتقدان اقتصادی هاشمی طی روزهای باقی مانده تا انتخابات جذاب تر از هر اتفاق دیگری باشد.