بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 5 آبان 1397      9:47

طرح یک جاده و یک کمربند چین عملکرد بهتری از طرح مارشال خواهد داشت؟

طرح جدید چین چه عملکردی در مقایسه با برنامه مارشال خواهد داشت؟ مقایسه کردن این دو برنامه کار دشواری است، زیرا هیچ‌کس نمی‌داند که طرح یک کمربند، یک جاده تا چه اندازه بزرگ خواهد بود.

اقتصاد ایرانی: آمریکا هفتاد سال پیش لایحه همکاری اقتصادی یا برنامه مارشال را تصویب کرد. این طرح از سخنرانی جرج مارشال، وزیر خارجه آمریکا در دانشگاه هاروارد الهام گرفته و هدف آن احیای اقتصادهای نابود شده اروپا در مدت جنگ جهانی دوم بود. ژی جین پینگ، رئیس جمهور چین تقریباً پنج سال قبل ابتکار اقتصادی خود را در دانشگاه نظربایف در قزاقستان معرفی کرد. این طرح با نام یک کمربند، یک جاده شناخته می شود و هدف آن گسترش زیرساخت ها، تجارت و دوستی در بیش از ۷۰ کشور از منطقه بالتیک تا اقیانوس آرام است.

طرح آقای ژی دارای تعدادی اهداف ژئوپلیتیک است و برخی آن را با برنامه توسعه اقتصادی آمریکا در اواسط قرن بیستم مقایسه می کنند. برخی ادعا می کنند که این طرح حتی بزرگ تر خواهد بود. اما آیا این موضوع صحت دارد؟ بالاخره برنامه مارشال یک چشم انداز سیاسی بزرگ محسوب می شد. دین آچسون، جانشین آقای مارشال در وزارت خارجه گفته است که وینستون چرچیل طرح آمریکا برای فراهم سازی غذا، مواد خام و تجهیزات برای اروپا را به عنوان سخاوتمندانه ترین عمل در تاریخ توصیف کرده بود. اروپا در زمان سخنرانی مارشال در هاروارد در آستانه فروپاشی اقتصادی قرار داشت. قاره اروپا بعد از پایان طرح مارشال در حال تجربه کردن یک معجزه اقتصادی بود. مسلماً چین نمی تواند به چنین دستاوردی برسد. این طور نیست؟

اما همان طور که تاریخ دانان اقتصادی همچون الن میلوارد، برد دلونگ و بری ایچگرین اشاره کرده اند، برنامه مارشال بر خلاف باور عمومی نسبتاً متوسط بود. بین آوریل ۱۹۴۸ و تابستان ۱۹۵۱ تقریباً ۱۳ میلیارد دلار سرمایه گذاری شد. چنانچه تورم بهای مصرف کننده در آمریکا را در نظر بگیریم، این مبلغ معادل با ۱۳۰ میلیارد دلار امروزی خواهد بود. البته چنانچه شاخص جامع تری از افزایش قیمت ها را منظور کنیم، حجم سرمایه گذاری معادل با ۱۱۰ میلیارد دلار امروزی محاسبه می شود. این سرمایه بین ۱۶ کشور تقسیم شده بود و به طور میانگین کمتر از ۲.۵ درصد از تولید ناخالص ملی آن ها را تشکیل می داد.

این کمک مالی با افزایش واردات و سرمایه گذاری مسلماً به احیای اقتصاد اروپا کمک کرد. البته تأثیر آن قابل توجه نبوده است. مطابق با محاسبات آقای ایچگرین، این برنامه در طول عمر خود فقط ۰.۳ رشد اقتصادی در این کشورها به همراه داشته است. طرح مارشال سخاوتمندانه ترین عمل در تاریخ نیز نبوده است. در واقع، چرچیل این تمجید و ستایش را برای برنامه مارشال ذکر نکرده بود. منظور او سیاست وام و اجاره بوده است که قبل از برنامه مارشال بین سال های ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۵ برای کمک به متحدان آمریکا اتخاذ شد.

اما طرح جدید چین چه عملکردی در مقایسه با برنامه مارشال خواهد داشت؟ مقایسه کردن این دو برنامه کار دشواری است، زیرا هیچ کس نمی داند که طرح یک کمربند، یک جاده تا چه اندازه بزرگ خواهد بود. مطابق با آمارهای رسمی، سرمایه گذاری مستقیم چین در کشورهای مشارکت کننده در این طرح بین سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ فقط ۵۶ میلیارد دلار بوده است. اما مطابق با محاسبات دریک سیزور، کارشناس موسسه آمریکن اینترپرایز، سرمایه گذاری های اعلام شده در مجموع به ۱۱۸ میلیارد دلار می رسند. البته هیچ کدام از محاسبات اشاره شده وام های اعطا شده توسط بانک های چین از جمله بانک های تحت کنترل دولت همچون بانک توسعه چین و بانک صادرات-واردات چین را در نظر نگرفته اند. بانک توسعه و بانک صادرات-واردات ادعا می کنند که به ترتیب ۱۸۰ میلیارد و ۱۱۰ میلیارد دلار در اختیار کشورهای دیگر قرار داده اند.

سرمایه گذاری های اعلام شده تاکنون از برنامه مارشال فراتر می روند. طرح یک کمربند، یک جاده تازه در حال شروع شدن است. در یکی از کنفرانس های دولتی برگزار شده در ماه مه ۲۰۱۷ تخمین زده شد که دولت چین در طول پنج سال بعد بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خواهد کرد. هیچ کس نمی داند که حجم کلی سرمایه گذاری در طول عمر این طرح چه قدر خواهد بود. البته مقامات چینی رقمی فراتر از یک تریلیون دلار را بر زبان می آورند. در برخی گزارش ها نیز رقم ۸ تریلیون دلار ذکر می شود که منبع آن مشخص نیست. اما شاید با گزارش بانک توسعه آسیا در سال ۲۰۰۹ در ارتباط باشد که در آن حجم سرمایه گذاری مورد نیاز در زیرساخت های آسیا تخمین زده شده بود.

این حجم سرمایه گذاری بسیار فراتر از برنامه مارشال خواهد بود. اما ضرورتاً از لحاظ سخاوت به آن نمی رسد. توجه داشته باشید که بیش از ۹۰ درصد پول تزریق شده در برنامه مارشال کمک بلاعوض بود. علاوه بر این، کل سرمایه توسط دولت آمریکا تأمین شد. از سوی دیگر، مجموعه ای از منابع مختلف از جمله نهادهای خصوصی سرمایه گذاری های طرح یک کمربند، یک جاده را فراهم می کنند و انتظار دارند که بازده ای را از حامیان مالی خود به دست آورند. جذاب ترین پروژه های این طرح احتمالاً حتی بدون کمک به آقای ژی جین پینگ پشتیبانی مالی می شدند.

اما برای ارزیابی سطح سخاوت چینی ها بهتر است که تفاوت بین بازدهی حاصل شده در پروژه های طرح یک کمربند، یک جاده و نرخ تقاضا شده در بازار آزاد را محاسبه کرد. چین تاحدودی از لحاظ مالی از خود گذشتگی نشان داده است. اما باید به ریسک نکول (ریسک اعتباری) پایین تر در این طرح نیز اشاره کرد، زیرا برای بسیاری از وام گیرندگان نکول شدن وام های نهادهای دولتی چین در مقایسه با وام دهنده های خصوصی کمتر دلهره آور به نظر می رسد.

سخاوتمندانه ترین برنامه تغییرات ساختاری

اما تکیه کردن بر ارزش پولی باعث می شود که تأثیرات طرح یک کمربند، یک جاده و برنامه مارشال به ترتیب بیشتر از حد واقعی و کمتر از حد واقعی نشان داده شوند. مطابق با گزارش آقای دلونگ و ایچگرین، اهمیت اصلی برنامه آمریکا در پول تزریق شده به اقتصادهای اروپایی نبود. در عوض، ما باید بر روی سیاست های ترویج شده توسط این برنامه تمرکز کنیم. دولت های اروپایی برای دریافت کمک های آمریکا باید پایداری مالی را به بازارهای خود بازمی گرداندند و موانع تجاری را حذف می کردند. علاوه بر این، آن ها باید سرمایه ای به اندازه برنامه مارشال فراهم می کردند که خرج کردن آن تنها با مجوز دولت آمریکا امکان پذیر بود.

آمریکایی ها همیشه به خواسته های خود نمی رسیدند. اما در هر صورت برنامه مارشال اروپایی ها را تشویق کرد تا تورم خود را از بین ببرند و کسری بودجه خود را کاهش دهند. در نهایت، آن ها باید موانع وارداتی و سیستم های کنترل قیمت را کنار می گذاشتند. این اصلاحات مزایای زیادی به همراه داشتند. کشاورزان آلمانی قبل از سال ۱۹۴۸ محصولات خود را به خاطر ترس از تورم و مالیات به دام هایشان خوراندند و از فروش آن ها در شهرها صرف نظر کردند، زیرا می ترسیدند که ارزش پول به خاطر تورم از بین برود یا اینکه دولت پول های آن ها را توقیف کند. هنری والیخ، اقتصاددان آمریکایی گزارش کرده است که در آن زمان کارخانه ها دستمزد کارگران خود را با لامپ های روشنایی یا کفش های تولید شده در خط مونتاژ یا زغال سنگ استفاده شده در کوره ها پرداخت می کردند. بعد از آنکه اعتماد مردم به اسکناس کشور بازگردانده شد، کشاورزان و کارگران دوباره می توانستند برای پول کار کنند. این موضوع به احیا تولید و تجارت منجر شد.

اما تأثیرات طرح یک کمربند، یک جاده قابل مقایسه با برنامه مارشال نخواهد بود. چین هنوز تمایلی به مداخله در امور اقتصادی کشورهای دیگر ندارد، مگر در مواقعی که منافعش به خطر افتاده باشند. علاوه بر این، بیشتر کشورهای مشارکت کننده در این طرح از لحاظ اقتصادی آزادی بیشتری در مقایسه با چین دارند. دلیل نتیجه گرفتن برنامه مارشال این بود که نقش مهمی به بازارها در تخصیص منابع اعطا کرد. طرح یک کمربند، یک جاده تلاشی برای پیاده سازی این اصل در کشورهای دیگر نخواهد کرد، زیرا چین هنوز آن را در کشور خود اتخاذ نکرده است.

منبع: اکونومیست


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir