افزايش درآمدهاى مالياتى با دوپينگ نفت

افزايش درآمدهاى مالياتى يکى از شاخص‌هايى است که دولت نهم آن را جزء دستاوردهاى اقتصادى خود اعلام مى‌کند، اين درحالى است که بررسى کارنامه اقتصادى دولت در اين موضوع نشان مى‌دهد که افزايش درآمدهاى مالياتى به دليل افزايش درآمدهاى نفت در دولت نهم اتفاق افتاد.

بر اساس آمارهاى رسمى بانک مرکزی، میزان در آمدهای مالیاتی دولت در سال 83 رقمی معادل با 84.421 میلیارد ریال گزارش شده که در سال 87 به 191.815 میلیارد ریال رسیده است. اين به اين معناست که میزان درآمدهای مالیاتی در دولت نهم تقریباً رشدی معادل 146 درصد داشته است. در مقابل دولت نهم هنگامى کار خود را آغاز کرد که درآمد نفت 33 دلار در هر بشکه بود که درسال 86 به اوج خود يعنى 140 دلار در هر بشکه رسيد. ارزيابى کارشناسان اقتصادى نشان مى‌دهد که افزايش درآمدهاى مالياتى در کشور به دليل افزايش بهاى نفت رخ داده است چه آنکه به گفته على‌اکبر عرب مازار، عمده مالیات ‌کشور از بخش غیرصنفی توسط شرکت‌های دولتی کسب می‌‌شود.

اين سخن مهمترين دليل براى اثبات اين موضوع است که افزايش درآمدهاى مالياتى از محل افزايش بهاى نفت رخ داده و دولت نهم در اتکاى درآمدهاى بودجه کشور به بخش ماليات ناموفق بوده است.

براساس قانون برنامه چهارم دولت مکلف شده که بودجه جارى کشور را از محل دريافت ماليات تامين کند، اين درحالى است که نه تنها همين هدف با وجود افزايش درآمدهاى مالياتى محقق نشد بلکه اين وابستگى به صورت مستقيم و غير مستقيم به نفت افزايش يافته است.

يکى از ارکان اساسی توسعه کشورها افزايش درآمدهای مالياتى است اما مفهوم درآمدهای مالیاتی به معنی فشار مالیاتی نیست، بلکه به این معناست که در یک کشور سیاست‌های اقتصادی به نحوی اعمال شود که در نهایت به رونق اقتصادی بیانجامد و به دلیل رونق اقتصادی ایجاد شده، به تبع آن درآمدهای مالیاتی نیز افزایش يابد اما بررسى‌هاى به عمل آمده از افزايش درآمدهاى مالياتى حاکى است که افزایش درآمدهای مالیاتی ناشى از افزايش بهاى نفت بوده و عملاً رونقى رخ نداده است.

از سوى ديگر، مقایسه درآمدهای مالیاتی با درآمد ناخالص داخلی نشان می‌دهد که در سال 82، درآمد مالیاتی 9/5 درصد کل تولید ناخالص داخلی است. این رقم در سال 83 حدود دو دهم درصد رشد کرده و به 1/6 درصد رسید. در سال 84 متوسط قیمت نفت 52 دلار گزارش شد درعين حال درآمد مالیاتی نسبت به کل تولید ناخالص داخلی به 94/7 درصد افزایش یافت. در سال 85 و 86 این شاخص با کمی نزول به 45/7 و 41/7درصد کاهش را نشان مى‌دهد. مقايسه ارقام مالیاتی با تولید ناخالص داخلی بدون نفت طی سال‌های 82 تا 86، به ترتیب عبارتند از 7/7 (سال 82)، 8 (سال 83)، 1/11 (سال 84)، 1/10 (سال 85) و 10درصد (سال 86) که حاکى از فراز و فرودى طی این سال‌هاست.

براساس اين گزارش، درآمدهای نفتی دولت طی سه ساله 84 تا 86، نزدیک به دو هزار میلیارد دلار گزارش شده، اين درحالى است که منحنی دریافت مالیات‌ها نسبت به تولید ناخالص داخلی روند کاهشى را نشان می‌دهد.

منبع: خبرگزاری ایلنا