بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : دوشنبه 19 شهريور 1397      9:20

آیا اروپا، چین و هند با تحریم‌های نفتی آمریکا همکاری می‌کنند؟

۵ نوامبر تحریم های نفتی دولت ترامپ علیه ایران و مشتریانش اعمال خواهد شد و واشنگتن از اتحادیه اروپا چین و هند خواسته است تا واردات نفت از ایران را کاهش دهند. هنوز مشخص نیست که این کشورها تا چه اندازه از تحریم های نفتی آمریکا تبعیت خواهند کرد.

اقتصاد ایرانی: خروج دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از توافق هسته ای ایران در ماه می، یکی از وعده های اصلی رئیس جمهور در جریان رقابت های انتخاباتی ۲۰۱۶، موجب بدتر شدن بحران اقتصادی ایران شده است، البته فعلا دور نخست تحریم ها طی ماه آگوست اعمال شده است. ولی آزمون واقعی برای تلاش های دولت آمریکا با هدف فشار وارد کردن بر ایران ۵ نوامبر خواهد بود، زمانی که تحریم های نفتی دولت ترامپ علیه ایران و مشتریانش اعمال خواهد شد و واشنگتن از اتحادیه اروپا چین و هند خواسته است تا واردات نفت از ایران را کاهش دهند. هنوز مشخص نیست که این کشورها تا چه اندازه از تحریم های نفتی آمریکا تبعیت خواهند کرد.

کمپین ضد ایرانی ترامپ تاکنون منجر به آن شده است که برخی شرکت های چند ملیتی روابط خود را با ایران قطع کنند. به عنوان مثال، بوئینگ و ایرباس قراردادهای بزرگ فروش هواپیماهای مسافربری به ایران را لغو کرده اند. توتال شرکت نفت و گاز فرانسوی نیز از توسعه میدان گازی پارس جنوبی انصراف داده است. شرکت مرسک نیز اعلام کرده است که حمل و نقل محموله های تجاری ایران را کاهش می دهد. شرکت زیمنس آلمان نیز فعالیت های تجاری محدود خود در ایران را متوقف کرده است. شرکت خودروسازی پژو نیز فعالیت های مشترک با شرکت های ایرانی را متوقف کرده است.

با اعمال مجدد تحریم ها، دولت ترامپ به دنبال مجبور کردن ایران برای مذاکره مجدد بر سر توافق هسته ای است تا محدودیت های بیشتری را علیه ارتش ایران وارد کرده و ایران را مجبور به دست برداشتن از فعالیت های هسته ای اش کند. علاوه بر این مقام های آمریکایی می خواهند بر درآمدهای ایران فشار وارد کنند تا مجبور به توقف برنامه توسعه موشکی، دخالت در سوریه و یمن و حمایت از تروریسم بین المللی شود.

ولی سیاست آمریکا برای موفق شدن مستلزم آن است که مشتریان مهم ایران یعنی اتحادیه اروپا چین و هند با کاهش شدید .واردات نفت از ایران همکاری کنند.ولی کمک گرفتن از این کشورها تحت شرایط کنونی که آمریکا تهدیدات تجاری را علیه چین و اتحادیه اروپا مطرح کرده است، بسیار سخت و چالش برانگیز است.

تحریم های مجدد در یک شرایط آسیب پذیر به ایران لطمه خواهد زد. سوء مدیریت های اقتصادی، همراه با تحریم هایی که مانع تجارت مستقیم آمریکا با ایران می شود، مانع بزرگی برای تجارت و سرمایه گذاری خارجی در ایران است. این عوامل موجب تضعیف شدید اقتصاد ایران شده و ارزش ریال را در بازارهای ارز به شدت کاهش داده است و موجب خروج گسترده سرمایه از ایران شده است. بحران اقتصادی موجب اعتراضات سراسری شده است و بحران سیاسی برای حسن روحانی رئیس جمهور به وجود آورده است، کسی که با توافق هسته ای ۲۰۱۵ میلادی اعتبار سیاسی به دست آورد. توافقی که بر اساس آن محدودیت های زیادی علیه برنامه هسته ای ایران اعمال شد و در مقابل تحریم های بین المللی علیه ایران لغو شد.

بخش نخست تحریم ها که از ۷ آگوست اجرا شده است، مانع از مبادلات مالی و تجاری مهم در ایران می شود. دور دوم تحریم ها شامل بخش انرژی است و از ۵ نوامبر اعمال خواهد شد و در واقع بخش مهم درآمدهای ایران را هدف قرار خواهد داد. دور دوم تحریم ها تاثیرات به مراتب گسترده تر و مخرب تری نسبت به تحریم های قبلی خواهد داشت. ارزش صادرات انرژی ایران در سال مالی منتهی به ۲۰ مارس به بیش از ۶۴ میلیارد دلار رسیده است. نفت و گاز بیش از دو سوم صادرات ایران را در سال مالی اخیر تشکیل داده است.

در شش ماه نخست ۲۰۱۸ میلادی ایران حدود ۲.۴ تا ۲.۶ میلیون بشکه نفت در روز صادر کرده است. در سه ماه دوم امسال انحادیه اروپا چین و هند که بزرگترین مشتریان نفت ایران به شمار می روند، بیش از ۲.۱ میلیون بشکه نفت در روز از ایران خریداری کرده اند. البته قطع کامل خرید نفت ایران از سوی این کشورها بعید به نظر می رسد آن هم با توجه به وابستگی شدید این کشورها به بخش انرژی ایران. ولی تلاش های دولت ترامپ شاید منجر به کاهش ۵۰ درصدی صادرات نفت ایران شود.

ولی آیا اتحادیه اروپا چین و هند با تحریم های نفتی آمریکا همکاری می کنند؟

تا امروز جنگ تجاری ترامپ به ضرر تلاش های واشنگتن برای متقاعد کردن کشورهای دیگر در اعمال تحریم های نفتی علیه ایران بوده است. اتحادیه اروپا ۵ سال قبل خرید نفت از ایران را قطع کرد ولی این بار تمایلی برای انجام آن کار ندارد چرا که نگران خروج ایران از توافق هسته ای است. قطع صادرات نفت ایران به معنای خروج تهران از برجام خواهد بود.علاوه بر این، تعرفه های دولت ترامپ علیه فولاد و آلومینیوم اروپا و تهدیدات مطرح شده برای اعمال تعرفه های جدید علیه خودرو و قطعات خودرو موجب بدتر شدن روابط آمریکا و اروپا شده است و این مساله همراه کردن اروپا برای اجرای اقدامات هماهنگ علیه ایران را دشوارتر کرده است. توافق اخیر ترامپ و یونکر مانع از تشدید تنش های تجاری بین آمریکا و اتحادیه اروپا شده ولی نتیجه ای در خصوص همکاری اتحادیه اروپا با آمریکا علیه ایران نداشته است.

تلاش های آمریکا برای متقاعد کردن چین برای پیروی از تحریم های نفتی ایران نیز با مشکلات و چالش های مشابهی روبرو است، آن هم به خاطر اعمال تعرفه های سنگین از سوی ترامپ علیه ۵۰ میلیارد دلار واردات کالاهای چینی و تهدید واشنگتن برای اعمال تعرفه های بیشتر علیه ۲۰۰ میلیارد دلار دیگر صادرات چین. مقام های چینی گفته اند که حاضر به قطع واردات نفت از ایران نیستند.

هند نیز که هدف تعرفه های فولادی آمریکا قرار گرفته است، خرید نفت از ایران را در ماه های اخیر افزایش داده است. بعید است هند واردات نفت از ایران را به طور چشمگیری کاهش دهد، البته هند و آمریکا در آستانه انعقاد قراردادهای دفاعی و امنیتی هستند.  

شاید به دلیل این چالش ها، بازارهای نفت و بازارهای مالی غرب همچنان شناور باقی مانده است. فعالان بازار انتظار ندارند که آمریکا کشورهای اروپایی و آسیایی را با تحریم های جدید هدف قرار دهد، حتی اگر واردات نفت از ایران را قطع نکنند. بنابر این بازارهای بین المللی باید انتظار توافقی را داشته باشند که نتایج آن کاهش واردات نفت از ایران در ازای معاف شدن از تحریم های ثانویه آمریکا خواهد بود.

چنین انتظاراتی غیر منطقی نیست و به نظر می رسد صادرات نفت ایران در مقایسه با ۲۰۱۵ میلادی کاهش یابد یعنی ۸۰۰ هزار تا ۱.۳ میلیون بشکه در روز. این مساله در سال ۲۰۱۵ موجب شد تا رهبران ایران مذاکره درباره برجام را قبول کنند. ولی در آن موقع شرایط بازار نفت آرام و قیمت ها پایین بود. امروز قیمت نفت برنت دریای شمال ۵۰ درصد بیشتر از سال گذشته است. در حالی که ترامپ و مقام های وزارت خارجه آمریکا در ابتدا خواستار ان بودند که صادرات نفت ایران به صفر برسد ولی به نظر می رسد واشنگتن در این درخواست خود تاحد زیادی عقب نشینی کرده است چرا که حذف ۲ میلیون بشکه نفت ایران از بازارهای جهانی می تواند تبعات زیادی به همراه داشته باشد. اکنون دولت ترامپ احتمالا قصد دارد معافیت هایی را برای کشورهایی در نظر بگیرد که حاضر باشند واردات نفت از ایران را به طور قابل توجهی کاهش دهند.

با فرض اینکه تحریم های جدید صادرات نفت ایران را حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش دهد، افزایش تولید عربستان و برداشت از ذخایر راهبردی شاید بتواند کمبود نفت ایران را در کوتاه مدت جبران کند، البته از سوی دیگر نباید کاهش تولید نفت ونزوئلا را نیز نادیده بگیریم. با این وجود چنین اقدامی موجب از بین رفتن ظرفیت مازاد تولید نفت در کشورهای بزرگ و مهم شود و آسیب پذیری در برابر هرگونه اختلال تولید نفت را به شدت افزایش دهد.

در کنار این ریسک و خطر عمده، یک تحول قابل پیش بینی و مهم دیگر نیز وجود دارد که می تواند بازارهای بین المللی را بی ثبات کرده و قیمت نفت و فرآورده های نفتی را به شدت افزایش دهد. سازمان بین المللی دریانوردی قوانینی را وضع کرده است و قرار است از ۲۰۲۰ اجرایی شود که بر اساس آن سوخت های دریایی باید به استاندارد سولفور پایین ۰.۵ درصدی دست پیدا کنند. سوخت برای دریانوردی ۶ درصد کل تقاضای جهانی فرآورده های نفتی را تشکیل می دهد. پالایشگاه های جهان در شرایط کنونی ظرفیت لازم برای تامین این تقاضا را ندارند.

منبع: موسسه پترسون


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir