بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : سه شنبه 13 شهريور 1397      14:52

چالش‌های بزرگ ترامپ در اعمال تحریم‌ها علیه ایران

ترامپ در اعمال تحریم‌ علیه ایران با چالش‌های بزرگی مانند عدم همراهی متحدان و فناوری های مالی نوین مواجه است که باعث می‌شوند دور جدید تحریم‌های آمریکا تاثیرگذاری دوره‌ قبلی را نداشته باشند.

اقتصاد ایرانی: ترامپ در اعمال تحریم ها بر علیه ایران با چالش های بزرگی مانند عدم همراهی متحدان و شرکای آمریکا و فناوری های مالی نوین مواجه است که باعث می شوند دور جدید تحریم های آمریکا تاثیرگذاری دوره قبلی را نداشته باشند و دولت ایران بتواند با استفاده حداکثری از این چالش ها، این تحریم ها را بی اثر کند.

به گزارش مهر، مهر ماه سال ۹۶ ترامپ ابتدا اظهار کرد برجام را تایید نخواهد کرد و در اردیبهشت ماه ۹۷ اعلام کرد از برجام بیرون خواهد آمد؛ حدودا چهار ماه از اعلام خروج آمریکا از برجام گذشته است. در این بازه زمانی کارشناسان و متخصصین تحریمی در دولت سابق و کنونی آمریکا در فضاهای تخصصی و رسانه ای اظهاراتی داشته اند مبنی بر اینکه تحریم های جدید تاثیرگذار نخواهند بود و در مواردی هشدار داده اند به دلیل استفاده ناشیانه و نادرست ترامپ از ابزار تحریم، دوره ترامپ می تواند آخرین دوره ای باشد که تحریم های آمریکا اثرگذاری داشته باشد و حتی می تواند به صورت بومرنگ، به اقتصاد آمریکا برگردد و به آن آسیب بزند. براین اساس، با بررسی اظهارت تخصصی کارشناسان تحریمی آمریکا، سه دسته دلایل را می توان برای عدم اثرگذاری تحریم ها برشمرد که در این گزارش به آنها اشاره شده است.

عدم همراهی متحدان و شرکای آمریکا

اولین دلیل برای ناکارآمدی تحریم ها که توسط کارشناسان آمریکایی بر روی آن تاکیده شده است، عدم همراهی متحدین و شرکای آمریکا مانند دوره قبلی تحریم است؛ چرا که آمریکا به طور مستقیم با ایران رابطه تجاری و اقتصادی ندارد و برای اعمال حداکثر فشار نیاز است کشورهایی که با ایران روابط تجاری گسترده دارند، در اعمال تحریم ها با آمریکا همراه شوند.

در این رابطه دانیل گلاسر، معاون سابق وزیر خزانه داری آمریکا درامور تامین مالی تروریسم و جرایم مالی، معتقد است که: «تحریم ها صرفا یک ابزار هستند. آن ها سیاست گذاری نیستند. در مقابل، علیرغم اظهارنظرهای جدی آمریکا، اهداف آمریکا غیرشفاف هستند. حتی استراتژی که آمریکا قرار است از طریق آن، به این اهداف دست پیدا کند، نامعلوم است. فشارهای اقتصادیِ تنبیهی علیه ایران تاثیر جدی و مخربی خواهد داشت. اما تحریم ها همیشه زمانی موثرتر خواهند بود که توسط کشورهای زیادی اجرایی شوند. در نتیجه، می توان گفت: انزوای روز افزون آمریکا از متحدان قدیمی می تواند زیان آورتر هم شود.

ریچارد نفیو نیز در مورد اثرگذاری تحریم های نفتی گفته است: «چالش اجراییِ دشوارتر زمانی خواهد بود که صادرات نفت در نوامبر تحریم شود: در آن موقع، شرکت های انرژی بزرگ که از ایران خارج می شوند، احتمالا با عملیات های کوچکتری جایگزین شوند که خواهند توانست به طور بالقوه با گرفتن مصونیت، در ایران فعالیت کنند و بدین ترتیب تاثیر تحریم ها در بلند مدت را کاهش دهند».

از طرف دیگر الیزابت روزنبرگ و پیتر ایی. هارل که به ترتیب به عنوان مشاور ارشد حوزه تحریم ها در وزارت خزانه داری آمریکا بین سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ و معاون تحریم ها و تهدیدات مالی در اداره امور اقتصادی وزارت کشور ایالات متحده بین سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ فعال تحریم ها بودند، در یادداشت تحلیلی در نشریه فارین پالیسی در تاریخ ۲۰ بهمن ۹۶ با عنوان «استفاده ترامپ از تحریم ها ممکن است ناپایدار باشد- رئیس جمهور نیرومندترین ابزار سیاستی خود را با خطر تضعیف مواجه می سازد» به موارد نگران کننده ای اشاره کردند که ممکن است باعث شود این موارد جلوی اثرگذاری تحریم های آمریکا را بگیرد.

الیزابت روزنبرگ و پیتر ایی. هارل با اشاره به اولین نشانه نگران کننده  که عدم همراهی متحدین و شرکای آمریکا است، می نویسند: «اولین نشانه نگران کننده این است که استفاده تند و شدید ترامپ از تحریم ها، در حال تضعیف همکاری با متحدین است. در حالی که آمریکا اهرم تحریمی قوی تری نسبت به بقیه کشورها دارد، واقعیت این است که تحریم های آمریکا زمانی تاثیر قوی دارند که متحدین فشارهای موازی و هماهنگ شده ای اعمال کنند. این موضوع به ویژه برای اهداف تحریمی مثل روسیه و ایران صادق است که روابط اقتصادی عمیق تری با بقیه کشورها نسبت به آمریکا دارند. همکاری با کشورهای آسیایی و اروپایی برای موفقیت تحریم های ایران بین ۲۰۱۲ و ۲۰۱۵ ضروری بود، چرا که ایالات متحده نفت ایران را خریداری نمی کرد». بنابراین اقدام یک جانبه و عدم همکاری با متحدین یکی از عواملی است که باعث کندی چاقوی تحریم می شود چرا که همراهی آنها برای اثرگذاری تحریم ها بر روی بخش انرژی لازم است و شرکا و متحدین آمریکا از خریداران عمده نفت ایران هستند.

آنها در ادامه در مورد لزوم همراهی و همکاری متحدین و شرکای آمریکا می نویسند: « چه خوشمان بیاید چه نیاید، اگر دولت ترامپ به طور چشمگیری سرمایه گذاری در دیپلماسی انرژی برای همراستا کردن متحدین آمریکا با این تحریم ها را بیشتر کند، تنها در این صورت است که می تواند تاثیر اقتصادی حقیقی را در بازه زمانی میان مدت و طولاتی مدت اعمال کند. علاوه بر این، تحریم ها تنها در راهبرد کلانی که در آن اعمال می شوند، خوب هستند. بنابراین اجرای آن بدون همراهی متحدین برای مقابله با تهدیدهای بزرگ امنیت جهانی باعث می شود که راهبرد و ابزار ترامپ بی تاثیر شود».

در همین ارتباط، طبق گزارش ۴ ماهه اول سال ۹۷ سازمان توسعه و تجارت(وزارت صنعت، معدن و تجارت) کشورمان، کشورهای چین، عراق، هند، ترکیه، پاکستان، عمان، روسیه که در ردیف ۱۰ مقصد اول صادراتی و ۱۰ مبدا اول وارداتی ایران هستند اعلام کرده اند که با تحریم های آمریکا همراهی نخواهند کرد.

فناوری های مالی نوین

چالش برانگیزترین نقطه تحریم های آمریکا برای ایران، سیستم مالی آمریکا است که با استفاده از دلار و سیستم پیام رسان مالی SWIFT، آمریکا می تواند جلوی انتقال درآمدهای نفتی ایران را بگیرد و از طرفی بانک ها، موسسات مالی و شرکت هایی که با ایران کار می کنند را شناسایی کند و جلوی آنها را با اقدامات تنبیهی بگیرد.

در همین ارتباط، بسیاری از کشورهای دنیا به دلایل متعددی که هیچ ارتباطی هم به تحریم ندارد، سالهاست از سیستم های پیام رسان مالی مستقل از سوئیفت استفاده می کنند و طی سالهای اخیر نیز استفاده از فناوری های مالی نوین مانند بلاک چین رونق یافته است.

براین اساس، بسیاری از کارشناسان داخلی نیز اذعان دارند که راهکارهای موثر دور زدن تحریم های مالی آمریکا علیه ایران، استفاده از فناورهای مالی نوین مانند بلاک چین و سیستم پیام رسان مالی مستقل و پیمان های پولی دوجانبه و چندجانبه برای بی نیاز شدن از ارز و سیستم پیام رسان مالی آمریکا است و همین موارد بزرگ ترین چالش ها برای کارآمدی تحریم های ترامپ به شمار می روند.

در مقاله خانم روزنبرگ و آقای ایی.هارل، بزرگ ترین نشانه نگران کننده ای که وجود دارد عبارت است از در نظر نگرفتن قابلیت ها و ظرفیت های جدید در فضای مالی و فناوری مالی توسط تیم ترامپ که می تواند به شدت بر روی تاثیرگذاری تحریم ها اثر بگذارد.

روزنبرگ و هارل در این مورد می نویسند: «شاید نگران کننده ترین نشانه مبنی بر اینکه ترامپ سکان دار پایان دوره تحریم های قدرتمند آمریکاست این است که تیم او جلوتر از روندهای جدیدی که نفوذ تحریم های آمریکا را کاهش می دهند، نیستند. در دهه آتی فناوری های مالی جدید مثل ارزمجازی و مکانیسم های بین المللی بر اساس بلاک چین، می تواند به صورت چشمگیری تاثیر تحریم های آمریکا را به باد بدهد. بازرگانانی که به دنبال کم کردن هزینه ها هستند، ابتکارات فناوری های مالی را پیش می برند؛ اگرچه، استفاده بدون احتیاط تحریم های آمریکا می تواند به هجرت چین، روسیه و بقیه رقبای آمریکا از ارز و بازارهای ایالات متحده سرعت ببخشد. دولت ترامپ نیاز به تلاش های نسبتا جدیدی برای درک و تطبیق با خطرات احتمالی که برای کاهش قدرت تحریم های آمریکا تهدیدآمیز هستند دارد».

همین صحبت ها را خانم روزنبرگ در جایی دیگر اظهار می کند. خانم روزنبرگ در نشست اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی در مورد روش های چالش برانگیز دور زدن تحریم توسط ایران گفته است:«این احتمال در آینده وجود دارد که از طرفی دلار به اندازه کافی ارز قوی و به صرفه ای نباشد و از طرف دیگر افراد برای اینکه وارد ناحیه تحریم های آمریکا نشوند، از آن استفاده نکنند. اما من فکر می کنم که ما باید به بعضی از این تاکتیک های دورزدن کلاسیک نگاه کنیم و اگر آنها همچنان کارایی داشته باشند، همان راه های اصلی خواهند بود که ایران از آنها برای دور زدن استفاده خواهد کرد و این جایی است که ما باید بر روی آن تمرکز کنیم و نیروی اجرایی داشته باشیم. بنابراین، هنوز هم پول نقد زیاد یک مشکل بزرگ است، شرکت های پوششی و کمبود اطلاعات مفید و مناسب در رابطه با مالکیت، هنوز یک مشکل بزرگ است؛ جا زدن کشتی های ایرانی جای کشتی های عمانی، هنوز یک مشکل بزرگ است و برای خارج شدن از دلار آمریکا یا استفاده از قرارداد نفتی بر اساس یوآن، تا اینجاها ایرانی ها حتی لازم نیست پیش بروند که مشکل بزرگی در دور زدن تحریم ها برای ما بگذارند.

براین اساس، لازمه ناکام گذاشتن آمریکا در اعمال تحریم های مالی، خارج شدن از سیستم مالی آمریکا و عدم استفاده از ارز و سیستم پیام رسان مالی SWIFT است که راه حل های آن پیش تر گفته شد.

ساختار داخلی دولت آمریکا

یکی دیگر از مسائلی که در اظهارات کارشناسان آمریکا به عنوان دلیل ناکارآمدی ذکر شده است، ساختار ناکارآمد و به هم ریخته داخلی آمریکا است.

خانم روزنبرگ و آقای ایی.هارل در ادامه یادداشت تحلیلی خود، به عنوان سومین نشانه نگران کننده به ساختارهای داخلی آمریکا اشاره می کنند که این ساختارها منابع نیروی انسانی را هدر می دهند:«یک نشانه نگران کننده از ناپایداری تحریم ها، خطر جدایی و هدرروی کارکنان در سازمان های تحریم آمریکاست. تحریم ها وابسته به سرمایه انسانی است- مردها و زن های با استعدادی که در دولت آمریکا اهداف را تجزیه و تحلیل می کنند، مقررات را توسعه می دهند و با متحدین جهت ایجاد کمپین های فشار اقتصادی فراگیر کار می کنند. همیشه در بین کارکنان تحریم ها انصراف وجود داشته است که به خاطر حجم بالای کاری و پیشنهادهای کاری با مزایای بالاتر در بخش خصوصی بوده است. اما سیستم فشل و آشفته، با هیچ منابع اضافی و برگشت عجولانه ی تحریم های اجرا شده در چندین سال گذشته بر روی ایران، کوبا و روسیه، کارمندان را به سمت درب خروجی بیشتر هل می دهد».

می توان تحریم های آمریکا را بی اثر کرد

با توجه به صحبت های اعضای تیم تحریمی دولت قبلی و کنونی آمریکا و هم چنین رصد روند تحولات از زمان خروج آمریکا از برجام تاکنون، می توان به این جمع بندی رسید که در اعمال تحریم های فلج کننده آمریکا چالش های سه گانه ای وجود دارد. از طرف دیگر دولت آمریکا متوجه این چالش ها شده است و تشکیل گروه ویژه اقدام علیه ایران به ریاست برایان هوک را در همین راستا می توان ارزیابی کرد.

برایان هوک در جلسه معارفه تشکیل گروه اقدام ایران، دو ماموریت اصلی برای این گروه ذکر کرد که این دو ماموریت عبارت است از: سازماندهی و هماهنگی سازمان های درون دولت آمریکا و هم چنین رایزنی دیپلماتیک و هماهنگی با شرکای خارجی برای تحریم های ایران.

بنابراین دولت آمریکا با در نظر داشتن این مسئله به دنبال به نتیجه رساندن بازی راهبردی خود تا قبل از بازگشت تحریم های نفتی (آبان ماه ۹۷) است.

به همین دلیل لازم است دولت ایران سعی کند با صبر راهبردی و استفاده موثر از توان دیپلماسی خویش و به کارگیری ابزارهای آزموده شده جهانی برای بی اثرکردن تحریم ها، از چالش های موجود در تحریم ها استفاده کرده و تیغ تحریم ها را کُند و بدون اثر کند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir