ریشه های مستبدانه بحران اقتصادی ترکیه

اقتصاد ایرانی: مشکلات [ارز] لیره ترکیه ریشه های ژرفی دارد. رئیس جمهور ترکیه اقتصاد این کشور را به تنگنایی عمیق و بی­ انتها کشانده است.

جزئیات مربوط به بحران ترکیه – آمریکا در چند روز اخیر آشکارتر شده است: کشیش گروگان صحنه نمایش، دارایی های مسدودشده وزراء در هر دو جناح، تعرفه های صادرات آلومینیوم و فولاد ترکیه به آمریکا، موضوعات توئیت ترامپ در این سو و سخنرانی آتشین اردوغان در آن سو. اما این تنها قسمت دیدنی داستان است.

تصویر بزرگ: مشکلات [ارز] لیره ترکیه ریشه های ژرفی دارد. ترکیه به لحاظ ساختاری کشوری ضعیف است. از یک سو نیاز به سرمایه کوتاه مدت دارد و از سوی دیگر، نیاز به سرمایه گذاری مستقیم خارجی. اگرچه حزب عدالت و توسعه (AKP) حاکم پس از به قدرت رسیدن در اواخر سال ۲۰۰۲، در ابتدا این اصول را نسبتا خوب مدیریت می کرد، اما انجام این کار با حکومت اتوکراتیک اردوغان ناممکن شده است.

کشورهای اتوکراتیک، اگر ذخایر عظیمی مانند نفت یا گاز (برای مثال، عربستان سعودی) در اختیار داشته باشند، می توانند در صورت عدم وجود حاکمیت قانون بقاء یابند. اما ترکیه هیچ کدام از این موارد را در اختیار ندارد، و بقاء اقتصادی آن وابسته به صادرات، تامین مالی کوتاه مدت، سرمایه گذاری مستقیم خارجی بلندمدت، و دریافت وام های بزرگ خارجی است. تمامی این خط مشی های اقتصادی متضمن اطمینان به بازارهای بین المللی، به خصوص اروپا و ایالات متحده است.

رئیس جمهور اردوغان تلاش های بسیاری انجام داده است تا آن اطمینانی را نادیده بگیرد که از زمان اولین انتخاب وی در سال ۲۰۱۴، سیستم سیاسی ترکیه را به طور چشمگیری از مبانی دموکراتیک لیبرال به سمت حاکمیت یکه سالار تغییر داد. اردوغان به دلیل نرخ های بهره بالا، سال ها است که به مخالفت با بانک مرکزی ترکیه پرداخته است، آن هم به بهای سنگین؛ درحالی که خواسته وی برای ایجاد طبقه ای اسلامی از کارآفرینان، مناقصات عمومی را مخدوش کرده است. با پارلمان ضعیف کنونی، قوه قضائیه تحت نفوذ سیاست، رسانه در معرض خطر، و تمایل دائم به سرزنش تمامی کشورهایی که دشمنان خیالی تصور می شوند، ترکیه شاهد افت شدید رتبه بندی مالی بین المللی خود است.

سخن آخر – رئیس جمهور ترکیه اقتصاد این کشور را به دره ای عمیق و بن بست هدایت کرده است، که در آن اقدامات صورت گرفته برای نرخ ارز و بهره بر خلاف نیاز فعلی است و تبلیغات مربوط به مقابله با جنگ اقتصادی آمریکا تنها بیش از پیش این کشور را تحت فشار قرار می دهد.

منبع: اندیشکده کارنگی