همه آنچه درباره بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران باید دانست
اقتصاد ایرانی: آمریکا تحریم ها علیه ایران را بار دیگر اعمال کرده و این تحریم ها می تواند موجب فروپاشی معاهده هسته ای ایران و قدرت های جهانی شود.
ایالات متحده تحریم هایی را علیه ایران مجددا اعمال کرده است که تنها ۲ سال قبل آنها را لغو کرده بود.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از یک توافقنامه چند جانبه خارج شده است، توافقی که موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک بوده است، ترامپ علت اصلی این اقدام خود را نواقص فاجعه بار این توافق دانسته است که آن را یک تهدید علیه امنیت می داند. ولی کارشناسان معتقدند که بازگشت تحریم های آمریکا با هدف مهار رفتارهای ایران و فراتر از کنترل برنامه هسته ای است ولی این اقدام آمریکا می تواند موجب احیای برنامه های تسلیحات هسته ای ایران شود.
چه اتفاقی می افتد؟
با خروج آمریکا از توافق هسته ای در روز ۸ ماه می عملا دو دسته از تحریم ها علیه ایران تنظیم شد. نخستین مجموعه از این تحریم ها ۷ آگوست (۱۶ مرداد ماه) علیه ایران اعمال شد و شامل محدودیت بر این موارد بوده است:
- خرید دلار آمریکا از سوی ایران
- تجارت طلا و سایر فلزات گرانبها توسط ایران
- ممنوعیت فروش قطعات خودرو، هواپیماهای مسافربری و قطعات و خدمات مرتبط به ایران.
بخش دوم تحریم ها که از ۴ نوامبر (۱۳ آبان ماه) اعمال خواهد شد، شامل اعمال محدودیت علیه فروش نفت و محصولات پتروشیمی ایران است.
دولت ترامپ تاکنون با درخواست های دولت ها و شرکت های خارجی مخالفت کرده است تا به آنها اجازه ادامه همکاری با ایران را بدهد.
کشورهای اروپایی امضا کننده برجام ظاهرا بسته ای از تدابیر اقتصادی را آماده کرده اند تا توافق هسته ای را نجات دهند. علاوه بر این اتحادیه اروپا از 7 آگوست قانونی را برای محافظت از ادامه فعالیت تجاری شرکت های اروپایی با ایران در برابر تحریم های آمریکا اجرا کرده است. اعضای اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه مشترکی درباره برجام این مساله را اعلام کرده اند.
تاثیر فوری چه خواهد بود؟
اقدامات آمریکا پیش از این موجب کاهش ارزش ریال و تورم ۳ رقمی شده و این مساله ایرانی ها را بر آن داشته است تا سرمایه و دارایی خود را به طلا و دلار تبدیل کنند. این اقدامات موجب اعتراضات چندین ماهه در سراسر ایران به خاطر شرایط بد اقتصادی و فساد و سوء مدیریت شده است.
معترضان دولت حسن روحانی را هدف قرار داده اند که دستیابی به توافق هسته ای را یک پیروزی بزرگ برای خود می دانست و گمان می کرد توافق هسته ای راهی برای ایجاد رونق اقتصادی است.
سایر عوامل که باید زیر نظر باشد
برخی برآوردها نشان می دهد که صادرات نفت ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی به بیش از ۳۶ میلیارد دلار رسیده است. این رقم می تواند امسال به کمتر از دو سوم کاهش یاد آن هم با اعمال تحریم های آمریکا. این مساله می تواند برای بازار جهانی نفت نیز تبعات مهمی داشته باشد چرا که قبلا نیز با خطرات ناشی از کمبود عرضه روبر بوده است. شرکت های بوئینگ و ایرباس قراردادهایی به ارزش ۳۹ میلیارد دلار را از دست می دهند.
حجم کل مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷ میلادی به ۲ میلیارد دلار رسیده است که سه چهارم آن مربوط به قراردادهای انرژی است. اگر سایر امضاکنندگان برجام قادر به ادامه همکاری تجاری با ایران نباشند، تهران نیز احتمالا از این توافق خارج خواهد شد.
تصویر بزرگ
چشم اندازهای دیپلماسی برای حل و فصل منازعه مربوط به برنامه هسته ای ایران ظاهرا دور از دسترس است.
مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا شرایطی را برای کاهش تحریم ها علیه ایران اعلام کرده است، از جمله پایان دادن به اقدامات بی ثبات کننده در منطقه، مثل حمایت از حوثی های یمن و حزب الله. با این حال مقام های ایرانی این درخواست ها را به عنوان معیاری برای تغییر نظام سیاسی این کشور ارزیابی کرده اند.
ترامپ گفته است که حاضر به دیدار با روحانی بدون هر گونه قید و شرطی است ولی وزارت خارجه ایران چنین پیشنهادی را غیرصادقانه ارزیابی کرده است.
منبع: شورای روابط خارجی (CFR)
