نقطه بازگشت؟

اقتصاد ایرانی: در هفته گذشته اتفاقاتی در ابعاد داخلی و بین المللی رخ داد که کارشناسان و فعالان اقتصادی را به بازگشت روندهای قبلی امیدوار کرد. رکورد خیره کننده بورس، تغییر رئیس کل بانک مرکزی و تدوین بسته جدید ارزی و سرانجام پیشنهاد غیرمنتظره ترامپ، می توانند این بازگشت را رقم بزنند؟

بازار سهام در هفته دوم مرداد بیش از کل ۴ ماه ابتدایی سال بازده به فعالان خود داد. شاخص کل بورس تهران در هفته گذشته به حدود ۱۲۴ هزار واحد رسید تا با رکوردی خیره کننده رشد ۱۳.۹ درصدی در یک هفته را ثبت کند. از مهمترین دلایل این رشد خیره کننده، تغییر رئیس کل بانک مرکزی و سخنان وی و سایر مسئولان دولتی مبنی بر ارائه بسته جدید ارزی می باشد. در این بسته جدید ارزی که قرار است دوشنبه همین هفته اعلام شود، تعمیق بازار ارز ثانویه طراحی شده است و به نظر می رسد دولت تنها برای تأمین برخی کالاهای اساسی دلار رسمی اعلامی بانک مرکزی (حدود ۴۴۰۰۰ ریال در حال حاضر) را مد نظر قرار دهد و سایر صادرکنندگان و واردکنندگان بتوانند در بازار ارز ثانویه معاملات ارزی خود را با نرخ مورد توافق انجام دهند. انتظار سرمایه گذاران به تصویب و اعلام چنین بسته سیاستی منجر به رشد چشم گیر ارزش سهام شرکت ها شد. مهمترین شرکت هایی که از این محل سود خواهند کرد، شرکت های پتروشیمی و صادرکنندگان فلزات خواهند بود.

چنانچه بسته جدید ارزی به صورتی که انتظار می رود تصویب شود، امکان کاهش بیشتر نرخ ارز در هفته های آتی وجود دارد، منتهی اگر دولت قیمتی را برای نرخ ارز ثانویه اعلام کند، دوباره با دو نرخی شدن ارز مواجه هستیم و قیمت دستوری نمی تواند خود را به بازار تحمیل کند. همچنین مساله بعدی، بازشدن صرافی ها می باشد. چنانچه صرافی ها برای معاملات عادی باز بشوند تا مردم نیاز ارزی خود را از آنها دریافت کنند، در کنار پمپاژ چند میلیاردی ارز می تواند منجر به کاهش تقاضا به صورت تدریجی و قاعدتا نرخ ارز بیانجامد. اما باز نشدن صرافی ها همچنان به دلالان امکان فعالیت در این بازار و تأمین ارز مورد نیاز مردم را خواهد داد و همین مسأله منجر به انجام معاملات کم حجم و سیگنال دهی به تمامی بازارها در خصوص نرخ ارز می کند.

چنانچه نرخ ارز در حوالی همین ارقام فعلی یعنی نرخ دلار به ریال در حدود ۱۰ هزار تومان تثبیت بشود، به معنی بیش از ۲.۵ برابر شدن نرخ دلار به ریال (و البته سایر ارزها) می باشد که تورم خود را در سال جاری و سال آینده تخلیه خواهد کرد. البته همواره یک تاخیری در انتقال افزایش نرخ ارز به تورم کالاها و خدمات وجود دارد اما نشانه های اولیه افزایش تورم در گزارش نرخ تورم بانک مرکزی با اعلام نرخ تورم نقطه به نقطه ۱۸ درصد عیان شد. تورم سال جاری در حدود ۲۵ درصد و سال بعد بیش از ۳۵ درصد در صورتی که نرخ ارز کاهش نیابد، تخمین زده می شود.

اقتصاد جهانی

در هفته گذشته، ترامپ به ناگهانی پیشنهاد مذاکره بدون قید و شرط با ایران را مطرح کرد. این در حالی است که وزیر امور خارجه ایالات متحده بعد از خروج آمریکا از برجام، ۱۲ پیش شرط برای مذاکره با ایران را مطرح کرده بود که توسط جمهوری اسلامی ایران امکان پذیرش نداشت. هم اکنون با مطرح شدن پیشنهاد ترامپ، در حقیقت توپ در زمین ایران افتاده است و چنانچه پیشنهاد این مذاکره را در حالی که ارزش پولی ملی بیش از ۲.۵ برابر افت کرده است را نپذیرد، ممکن است حمایت برخی از کشورهای حامی ایران نظیر کشورهای اروپایی، چین و روسیه را از دست بدهد. از طرفی ایران نیز مهمترین پیش شرط مذاکره را بازگشت ترامپ به برجام می داند و بدون بازگشت وی به برجام امکان برقراری گفتگو بعید به نظر می رسد. باید دید نتیجه این بازی که دولت ترامپ شروع کرده چه خواهد بود. بازی ای که درکنار سیاست گذاری نادرست دولت در زمینه مسائل ارزی و پولی و فساد گسترده داخلی، وضعیت معیشت مردم در ایران را با خطری جدی مواجه کرده است.

کاهش تنش های بین المللی در کنار تقویت ارزش پولی ملی آمریکا به دلیل انتشار اخبار مثبت از اقتصاد این کشور، منجر به کاهش شدید قیمت طلای جهانی شد به نحوی که قیمت این فلز گرانبها به مرز ۱۲۰۰ دلار کاهش پیدا کرده است و شاید این بهترین فرصت برای سرمایه گذاران این فلز گرانبها در سال جاری باشد. به نظر می رسد در سال آتی میلادی با کاهش شاخص های بورس آمریکا و تضعیف دلار شاهد افزایش نرخ جهانی طلا باشیم.