بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : سه شنبه 25 مهر 1391      12:48
جریان های سیاسی چه اندازه در بازار تهران نفوذ دارند؟

گذر بازار تهران از روزهای اعتصاب

بررسی رفتارهای صنفی فعالان بازار تهران در دوره هایی که منجر به اعتصاب عمومی می شود

بهراد مهرجو

موهای کوتاه، شلوار جین، گوشی موبایل مدرن در دست و تی شرت یقه باز برتن در کنار پارچه های مشکی ایستاده است. پسر جوان 25 ساله در دانشگاه تهران مرکز درس خوانده و در منیریه تهران زندگی می کند. 5 سال است در بازار تهران کار می کند و می گوید:« پدرم پارچه فروشی داشت و من و برادرهایم هم همگی همین جا آمدیم.»

حداقل ده جوان دیگر را با دست نشان می دهد که همگی دانشگاه رفته اند، عضو فیس بوک اند و هرکدام حداقل دو گوشی تلفن همراه دارند. یکی برای کارهای جاری و دیگری برای تماس های طولانی شخصیشان مورد استفاده قرار می گیرد. برادر بزرگترش مرتضی نام دارد. او دیپلم دارد. متولد دهه 50 است و چنین سوابقش را روایت می کند:« پدرم عضو اتحادیه است و جواز کسب به نام ایشان است. قبل از انقلاب با ملی ها رابطه داشته و کارهای سیاسی کمی هم انجام داده است.»

جوانی دیگر در همین راسته بازار نقل می کند پدرش به همراه دو فرد دیگر از بزرگان سابق بازار، زمانی فعالیت های سیاسی داشته اند ولی نشانی از رفتارهای آنان به نسل بعدی نرسیده است. او در دانشگاه مهندسی برق خوانده و در حال حاضر هم در بازار تهران کار می کند. اتحادیه های صنف پارچه فروشان، تولیدکنندگان کفش، تولیدکنندگان پوشاک و...همگی بخش مهمی از فعالیت های صنفی خود را در دل بازار تهران شکل داده اند ولی دفاتر تمامی این اتحادیه ها خارج از فضای فزیکی بازار تهران قرار دارد. اعضای اصلی صنف هم به طور معمول در خیابان های اصلی شهر به کسب و کار سرگم اند. اتحادیه های صنفی در بازار تهران فعالیت هایشان تنها به دو دوره تقسیم می شود. انتخابات اتحادیه و انتخابات مجامع امور صنفی مهمترین آوردگاه های صنفی بازار به شمار می روند. تنها در تهران 476 اتحادیه صنفی فعال به ثبت رسیده است. هر کدام از اتحادیه های صنفی براساس تقسیم بندی شیوه رفتار صنفی به یکی از زیرمجموعه های تولیدی یا توزیعی تقسیم می شوند.

در آخرین انتخابات صنفی، علی فاضلی چهره با سابقه صنفی به عنوان رئیس مجمع امور صنفی تولیدی تهران انتخاب شد. همزمان قاسم نوده فراهانی هم پنجمین دوره ریاست خود بر مجمع امور صنفی و شورای اصناف را تجربه می کند. دفتر مجمع امور صنفی تولیدی تهران در خیابان سهرودی تهران قرار گرفته است و مجمع امور صنفی توزیعی هم ساختمانی در مرکز شهر را برای خود انتخاب کرده است. شورای اصناف کشور به عنوان شاخص ترین نهاد صنفی ایران در خیابان قادم مقام ساختمانی سه طبقه در اختیار دارد. هر سه نهاد صنفی ساکن تهران ارتباطی سازمان یافته با بازار تهران ندارند. اعضای صنوف تهرانی و حتی ساکنان بازار به صورت سنتی با اتحادیه های خود مشکل دارند.

یک عضو اتحادیه تولیدکنندگان پوشاک در این مورد می گوید:« عده ای دور هم جمع شده اند و تنها برای منافع خود کار می کنند. اینها کاری به صنف ندارند مثلا در مورد مالیات ها چه کردند.» سابقه فعالیت اتحادیه ها نیز این موضوع را اثبات می کند. اتحادیه های صنفی در جریان اعتصابات بازار تهران نیز نقش بازدارنده نداشته اند. ماجرای اعتصاب هفت روز بازار تهران در اعتراض به مالیات برارزش افزوده همین موضوع را اثابت می کند. در جریان تعطیلی بازار که سه سال قبل رخ داد، اتحادیه های صنفی بارها به صدور بیانیه خواهان بازگشت اعضا به کسب و کار خود شدند ولی موج مخالفت های صنفی در دل بازار اجازه تحقق خواسته های اتحادیه را نداد. رئیس اتحادیه پارچه فروشان 5 سال قبل همزمان با اعتصاب سراسری بازارهای تهران، اصفهان و تبریز در سرای پارچه فروشان پازار حضور پیدا کرد.

 اما تلاش های او برای بازگشایی حجره های بازار سودبخش نبود. او در کنار یکی از امامزاده های داخل بازار تهران، روی سکوی ایستاده بود و در حالی که عرق پیشانیش را پاک می کرد از همکاران خود می خواست به مفاد آخرین تفاهم نامه مالیاتی با دولت پایبند بمانند. همزمان با فریادهای او نیمه دیگر بازار کرکره هایشان را پایین کشیده بودند. اعتصاب سراسری در اعتراض به مالیات از صنف طلا فروشان آغاز شد. اما به گفته حجره داران بازار تهران، پارچه فروشان و تولیدکنندگان پوشاک پرچم دار اعتصابات به شمار می روند. تولیدکنندگان به دلیل توان اندک مالی به سیاست های اقتصادی دولت اعتراض می کنند. خره فروشان کالا هرچند از لابی های قدرت دور افتاده اند ولی همچنان کارآمدترین ابزار اعتراضی خود را اعتصاب سراسری و تشویق دیگر صنوف به این رفتار می دانند. به گفته یکی از اعضای اتحادیه تولیدکنندگان پوشاک شرایط نفوذ نهادهای صنفی در بازار تهران چنین است:« اساسا اتحادیه در حال حاضر تنها در دو حوزه دعاوی صنفی و حواشی پیرامون مالیات ها نفوذ و حضور دارد. در مورد سایر اتفاقات اعضای صنف ترجیح می دهند در انتخابات حضور نداشته باشند. در آخرین انتخابات هم مشخص شد افرادی که پروانه کسب دارند و حق رای در انتخابات حضور پیدا نمی کنند.»

آمارهای رسمی نشان می دهد در آخرین انتخابات اتحادیه صنفی پوشاک در سال 1388 از 7 هزار و 918 نفر از افراد صاحب حق رای 5 هزار و 297 نفر در انتخابات شرکت کردند. در آخرین انتخابات صنف طلا فروشان از مجموع 2036 تنها 963 نفر در انتخابات شرکت کرده بودند. طی هشت سال گذشته صنف طلافروشان حداقل در دواعتصاب از سه اعتصاب سراسری بازاریان نقش محوری داشته اند. رئیس اتحادیه اعتقاد دارد:« جریان اعتراضی اینگونه هیچ وقت سازماندهی مشخصی ندارد. معمولا اینطور است که طی چند روز گلایه ها و اعتراض هایی در بازار صورت می گیرد و سرانجام در یک روز مشخص چندین نفر از کسب که افرادی سرشناس تر هستند کرکره مغازه خود را پایین می کشند و دیگران هم از آنها پیروی می کنند.»

 تمامی روسای اتحادیه های صنفی نقش نهادهای متبوع خود در شکل گیری اعتراض های صنفی را رد می کنند. رسانه های گروهی برای انعکاس خبرها از کلمه واحد «بازاریان» استفاده می کنند. اتحادیه ها به صورت پنهانی خط اعتراضی را به اعضای خود انتقال می دهند ولی نهادهای صنفی در بازار تهران مانند سابق نفوذ چندانی ندارند. رئیس اتحادیه طلافروشان به عنوان شاخص ترین صف معترض و ثروتمندترین رده بازار تنها رای 734 نفر از اعضای صنف خود را برای ریاست کسب کرده است. به گفته یکی از طلا فروشان بازار تهران « او نمی تواند نماینده تمام بازارطلافروشان باشد.» از سوی دیگر بررسی سابقه اعتصاب های سال های اخیر نشان می دهد، بازار تنها در سه مقطع در مواجه با دو اتفاق اقتصادی روش اعتصاب را پیش گرفته است. دو اعتراض گسترده به مالیات برارزش افزوده و یک اعتراض به نرخ دلار مهمترین رفتارهای صنفی بازارتهران، مشهد، اصفهان و تبریز طی سال های گذشته بوده است. هر سه اعتصاب گسترده هم به شکست منجر شده است. پس از اعتصاب اول در سال 87، دولت تنها دو ماه اجرای طرح مالیات برارزش افزوده را به تاخیر انداخت. در اعتراض دوم بازهم به طرح مالیات برارزش افزوده، سازمان امور مالیاتی دوره های آموزشی برای اتحادیه های صنفی برگزار کرد و  مالیات برارزش افزوده را از تمامی صنوف کسرکرد. اعتصاب سوم هم در اعتراض به نرخ دلار صورت گرفت. همزمان رئیس پلیس امکان نیروی انتظامی اعلام کرد با تمام اخلاگران برخورد جدی صورت می گیرد. او هشدار داد بازار هم تعطیل نبوده است. شورای اصناف کشور به عنوان نماینده اصناف کشور به سرعت بیانیه ای صادر کرد و با محکومیت رفتارهای اعتراضی از ماجرا اعلام برائت کرد.

در این بیانیه آمده بود:«اصناف کشور همیشه ولایت مدار بوده و وابسته به ارزش های نظام مقدس جمهوری اسلامی بوده و خواهند بود و چنین حرکت هایی را که باعث سلب امنیت و آرامش جامعه می شود محکوم کرده و ناپسند می داند. حرکت عده ای سودجو و ضد امنیت و آرامش کشور هرگز از اصناف ولایت مدار نبوده زیرا بازاریان و اصنافیان با تقدیم 64 هزار شهید در دوران دفاع مقدس وفاداری خود را به نظام مقدس جمهوری اسلامی، امام راحل و رهبری و ارزش های انقلاب نشان داده اند. تعدادی از روسای اتحادیه های صنفی که ناظر این حرکت ها بودند گواهی دادند که این افراد هرگز صنفی نبودند و تنها قصد داشتند امنیت بازار را به هم بزنند و آب در آسیاب دشمنان قسم خورده ایران اسلامی بریزند. شورای اصناف کشور نه تنها این حرکت را خارج از دایره اصناف می داند بلکه اعلام می کند اخلالگران با این حرکت ها هرگز نمی توانند ذره ای از ارزش های انقلاب و اهداف مقدس بازاریان و اصناف به انقلابشان بکاهند. جامعه صنفی کشور ضمن محکوم کردن مجدد این حرکت، تاکید می کند که بازاریان و صنوف کشور از امین ترین و صادقترین افراد به انقلاب و نظام بوده و هرگز اجاره نخواهند داد مشتی فرصت طلب ضد دین و کشور بخواهند با آبرو و اعتبار بازار و اصناف بازی کنند و از طرفی به بهانه خوش خدمتی سوژه ای برای رسانه های استکبار جهانی درست کنند.» بیانیه شورای اصناف مملو از کلماتی ارزشی بود و هیچ اشاره ای به گرفتارهای صنوف تولیدی نداشت. همزمان رئیس مجمع امور صنفی تولیدی تهران نیز خبر داد بسیج اصناف در همکاری با نیروهای امنیتی کنترل نظام بازار را برعهده خواهد گرفت. جامعه انجمن های اسلامی اصناف و بازار تهران به عنوان شناخته شده ترین تشکل سیاسی بازار تهران نیز بیانه ای جداگانه صادر کرد. اطلاعیه نیروهای اصولگرای بازار تهران ولی از بیانیه شورای اصناف لحنی آرام تر داشت. این بیانیه هم به ارزشهای انقلابی اشاره کرده بود ولی برخی خواسته های صنفی را نیز در دل خود جایی داده بود.

احمدکریمی اصفهانی حتی در تحلیل های خود به نفوذ نیروهای از بیرون بازار نیزاشاره کرده بود:« با توجه به اتفاقاتی که امروز در بازار تهران رخ داد برخی از بازاریان تهران ناچار به بستن مغازه های خود شدند، ولی از فردا بازاریان سرکار خود حاضر می شوند. بازاریان تمایلی به بستن بازار نداشتند، اما طرح ریزی های که از بیرون شده بود باعث شد که بخشی از بازار امروز تعطیل شود.» دفتر جامعه انجمن های اسلامی اصناف و بازار تنها 500 متر دورتر از بازار اصلی تهران قرار گرفته است. احمدکریمی اصفهانی دبیرکل جامعه، مجتبی قائم مقامی، فقائم مقام جامعه و تمامی اعضای شورای مرکزی همگی در دل بازار تهران به کسب و کار می پردازند. این در حالی است که در میان 166 اتحادیه سراسری کشور تنها دو یا سه رئیس اتحادیه در بازار تهران کسب و کار می کنند. رئیس شورای اصناف کشور هیچگاه در بازار تهران حضور نداشته و رئیس مجمع امور صنفی تولیدی تهران به فعالیت نیمه صنعتی بیرون از بازار تهران می پردازد. گفته های کریمی اصفهانی نمایان می سازد او بیش از دیگر نهادهای صنفی از خواسته های بازاریان اطلاع دارد. یکی از اعضای جامعه که علاقه ای به انتشار نامش ندارد می گوید:« دولت به جامعه فشار کمتری وارد می کند. جامعه را نهادی وابسته به بازار تهران می دانند و بنابراین کار زیادی با آن ندارند. البته در حال حاضر به نظر می رسد شورای اصناف، مجامع امور صنفی و اتحادیه های صنفی تهران به صورت کامل تحت مدیریت وزارت صنعت، معدن و تجارت باشند و به این ترتیب کمتر احتمال رفتارهای خلافه خواسته های آنان وجود دارد.» جامعه انجمن های اسلامی اصناف و بازار تهران، متولی برگزاری مراسم سخنرانی های دوشنبه صبح مسجد بازار تهران است و طی ده سال گذشته این سخنرانی ها را بدون وقفه برگزار کرده است. کاظم انبارلویی، مرتضی نبوی و امیرمحبیان سرشناس ترین سخنرانان مسجد بازار تهران طی سال های گذشته بودند. جامعه خط فکری خود را سیاست های کلان موتلفه اسلامی می داند. با این حال به نظر نمی رسد جامعه نیز در بازار تهران نفوذ زیادی داشته باشد. در سه اعتصاب سال های گذشته جامعه انجمن های اسلامی اصناف و بازار تهران بیانه های در مخالفت با برگزاری اعتصاب صادر کرد ولی در هر سه اعتصاب بازار برنامه های خودرا پیش می برد. از سوی دیگر شورای مرکزی موتلفه اسلامی طی سال های اخیر دورترین فاصله را با بازار تهران داشته است.

سیدمصطفی آقا میرسلیم،  محمدمهدی اسلامی، محمدعلی امانی، محمدکاظم انبارلویی، حسین انواری، اسدالله بادامچیان، علی بنایی، پزشکیان، حمیدرضا ترقی، ابوالفضل توکلی بینا، جعفر جوادی شجونی، سیدمهدی جولایی، ابوالفضل حاجی حیدری، محمدنبی حبیبی، محمد خرسند، سیداصغر رخ صفت، رضا رفیقدوست، علی عباسپور، حبیب الله عسگراولادی، اسدالله عسگراولادی، حسن غفوری فرد، امیر فارسی نژاد، حسن لاسجردی و عبدالرضا مصری، حسین همدانی و لاله افتخاری، طیبه حاجی محمد یزدی، فاطمه رهبر و سیده فاطمه فخر اعضای فعلی شورای مرکزی موتلفه اسلامی به شمار می روند. در میان این گروه تنها 6 نفر سابقه فعالیت در بازار تهران را داشته اند. از این جمع 4 نفر در سال های پیش از انقلاب در بازار تهران حضور داشته اند و پس از انقلاب به دولت و فعالیت های صنعتی روی آوردند.

محمدرضا اعتمادیان مشاور سابق اصناف رئیس جمهور و عضو سابق شورای مرکزی موتلفه اسلامی در این مورد می گوید:« در حال حاضر موتلفه کمترین حضور را در بازار تهران دارد. هیچکدام از اعضای موتلفه در بازار کار نمی کنند.» اسطوره اثرگذاری موتلفه اسلامی در بازار تهران دهه 90 بیش از آنکه برآمده از واقعیت باشد، به افسانه ای تاریخی شباهت برده است. یکی از فعالان مجمع امور صنفی تولیدی تهران، صنوف فعال در بازار تهران را چنین تحلیل می کند:« یک دسته جوانان تازه وارد اند که گرایش سیاسی ندارند و عموما رفتاری متفاوت از گذشته دارند. یک گروه با افزایش میزان سرمایه هایشان از بازار خارج شده اند و کارهای صنعتی می کنند و یک گروه هم مخالفات طرح های اقتصادی دولت به شمار می روند.» دسته بندی او هیچ جایگاهی برای فعالیت موتلفه اسلامی در بازار تهران قائل نیست. اما یکی دیگر از اعضای مجمع امور صنفی تولیدی تهران اعتقاد دیگری دارد:« موتلفه به معنای اصولگراها در یک بخش از بازار نفوذ دارند. آنها هم از طریق روسای اتحادیه ها خط می دهند. البته بازاریان بخصوص صنوف توزیعی علاقه دارند افرادی داشته باشند که در حاکمیت باشد و برایشان لابی گری کند ولی خیلی دنبال این حرف ها نیستند.» جلسات سخنرانی مسجد بازار تهران خلوت ترین دوران خود را سپری می کند. بازاریان سنتی هر روز صبح به سنت سال های گذشته پس از خواندن نماز در یکی از مساجد اطراف بازار به محل کسب خود می روند. اما بررسی حرکت چند خط متروی تهران نشان می دهد بخش مهمی از فعالین بازار تهران از نقاط غربی، جنوبی و مرکزی شهر به سمت بازار می روند. افسانه سیطره جریان های سیاسی بربازار تهران شکسته است. جوانان فعال در بازار با موبایل های متصل به اینترنت و آموزه های دانشگاهی چندان به بیانیه های شورای اصناف و جامعه انجمن های اسلامی اصناف و بازار فکر نمی کنند.

 

 

 

 


 


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir