بورس ارز، غول دلار را به چراغ برمی گرداند

اقتصاد ایرانی: با کاهش نرخ سود بانکی سیل نقدینگی ها به خروش آمد و همزمان با تحرکات سیاسی و اقتصادی، نقدینگی به سمت بازارهای سنتی هجوم برد که یکی ازآنها بازار ارز به ویژه دلار بود و با افزایش تقاضا در این بازار، غول دلار از چراغ خود بیرون آمد و قیمت هر دلار روند صعودی به خود گرفت .
هر چند با تدبیر دولت نرخ دلار بلافاصله با کاهش قیمت روبرو شد اما واقعیت این است که بازار ارز همواره بستر خوبی برای فعالیت های دلالانه و سوداگرانه بوده است و فعالان در این بازار بدون اینکه ارزش افزوده ای ایجاد کنند توانسته اند با ایجاد نوسان به سود قابل توجهی برسند که شامل مالیات هم نمی شود.
مهار این نقدینگی از سمت بازارهای غیرمولد مانند بازار سیاه دلار راهکارهایی دارد که یکی از آنها می تواند ایجاد «بورس ارز» باشد.
به گزارش ایرنا، راه اندازی بورس ارز سال ها است که مطرح می شود و هر چند که راه اندازی بورس ارز یا همان بازار آتی ارز به تصویب شورای عالی بورس رسید و بانک مرکزی موافقت کلی خود را با این طرح اعلام کرده اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده و عملیاتی نشده است.
علت شکل نگرفتن این بازار تاکنون این است که برای راه اندازی صندوق ارزی در بورس شرطی گذاشته شده مبنی بر این که شرکت هایی که بانک در آنها سهم ۵۰ درصدی دارند یا این که امکان نفوذ در هیات مدیره آنها را داشته باشند، برای ایفای نقش در صندوق ها باید از بانک مرکزی مجوز دریافت کنند.
متقاضیان راه اندازی صندوق های ارزی هم شرکت های تامین سرمایه هستند که بانک ها در این شرکت ها حضور دارند. از این رو مانعی برای فعالیت صندوق ارز در بازار سرمایه وجود دارد که بانک مرکزی باید نسبت به رفع آن چاره اندیشی کند.
حال در شرایطی که بازار ارز ملتهب است، بورس ارز می تواند راهکاری برای کاهش التهاب بازار باشد و رفتارهای سفته بازانه در بازار را کنترل و مهار کند و به همین دلیل برخی مقامات کشور اخیرا نسبت به راه اندازی بورس ارز تاکید کرده اند و آن را یکی از عوامل برگشت انضباط ارزی به اقتصاد دانسته اند.

** دلالان ارز از چهارراه استانبول تا بازار فارکس 

بهادر شمس درباره ضرورت ایجاد بورس ارزی اظهار داشت: در کشورهای با اقتصاد موفق شاهد آن هستیم کالاهایی که امکان تبدیل به کالای سرمایه ای را دارند از طریق بازارهای سرمایه داد و ستد می شود.
وی با اشاره به ورود طلا و سکه به بورس ادامه داد: اخیرا شاهد داد و ستد سکه یک روزه در بازار سرمایه هستیم و بخشی از تقاضای طلا در بازار هم اخیرا از طریق بورس پاسخ داده می شود که ساز و کار بازارسرمایه در مورد این کالاها توانسته موفق عمل کند و می توان از این تجربه برای راه اندازی بورس ارز هم استفاده کرد.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه البته عملیاتی کردن این سیاست ها مانند راه اندازی صندوق ارز در بازار سرمایه یا بورس ارز نباید در شرایط التهاب بازار انجام شود، گفت: تجربه نشان داده است که اجرای این راهکارها باید پیشگیرانه باشد و پیاده سازی آن در شرایط التهاب بازار جواب نمی دهد.
شمس با بیان اینکه اجرای بورس ارز ، نیاز به زیرساخت دارد و نمی توان یک شبه چنین طرحی را به مرحله اجرا رساند، ادامه داد: مهم ترین زیرساخت برای عملیاتی کردن چنین طرح هایی فرهنگ سازی و آشنایی مردم با ساز و کار بازارسرمایه است. واقعیت این است اگر بورس ارز در بازار سرمایه راه اندازی هم شود باز هم بسیاری از مردم نیاز خود را از بازار آزاد تامین می کنند چرا که هنوز به بازار سرمایه اعتماد ندارند و سرچشمه این نگرانی های مردم از سرمایه گذاری در بورس به آشنا نبودن با این بازار باز می گردد.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره مهم ترین مزیت شکل گیری بورس ارز گفت: در تمام دنیا برای ساماندهی رفتار سفته بازانه از بورس کمک می گیرند و اگر بورس ارز ایجاد شود، دلالان چهار راه استانبول وارد بازار فارکس می شوند و در این صورت نوسانات بازار ارز خنثی و قیمت ها به تعادل می رسد.
وی افزود: بنابراین رفتار سفته بازانه در بازارهای تمام دنیا وجود دارد اما با کنترل آن از طریق بازار سرمایه به تعادل قیمت ها و نقدشوندگی بازار کمک می کنند.

** مزیت های بورس ارز 

طبق گفته سخنگوی دولت، منابع ارزی کشور حداقل ۳۰ میلیارد دلار بیشتر از مصارف است بنابراین بازار با کمبود ارز مواجه نیست که این کمبود عامل گرانی باشد و در این شرایط هجوم تقاضا و سوءاستفاده دلالان از شرایط موجود می تواند دلیل تب دلار در بازار باشد.
حال اینکه یکی از مهم ترین مزیت های راه اندازی بورس ارز شفافیت است که می تواند رفتار سفته بازانه در بازار را مهار کند به عبارت دیگر دلال ها، صراف ها و هر فروشنده دیگری می‎توانند در یک شرایط مساوی و بر مبنای اصل رقابت ارز را مانند کالا در این بازار عرضه کنند و متقاضیان ارز آزاد هم آن را تهیه کنند و همین اصل رقابت موجب به تعادل رسیدن قیمت در بازار می شود.
از سوی دیگر راه اندازی بورس ارز می تواند باعث کاهش نوسانات کاذب شود و انجام معاملات آتی ارز در نهایت بازار را پیش بینی پذیر و ریسک را کاهش می دهد که همین پیش بینی پذیری موجب رشد سرمایه گذاری در کشور خواهد شد چرا که یکی از مهم ترین مشکلات سرمایه گذاران در ایران، تبدیل ارز به ریال یا به عبارتی نرخ تسعیر ارز است.
از سوی دیگر یکی از مهم ترین عوامل گرانی ارز نبود اسکناس کاغذی آن در بازار است که با راه اندازی بورس ارز این مشکل هم رفع خواهد شد به طوری با راه اندازی صندوق ارزی به جای اینکه افراد فیزیک ارز را خریداری کنند، واحد صندوق ارزی را می خرند که همان نوسانات ارز را خواهد داشت اما مدیر صندوق، پولی را که از افراد به ازای فروش واحد ارزی گرفته را در بانک سپرده گذاری می کند بنابراین موجودی فیزیکی اسکناس ارز در بازار حفظ می شود و یقینا با کمبود ارز مواجه نخواهیم شد.