بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : چهارشنبه 23 خرداد 1397      12:55

نفع اقتصاد گردشگری از میزبانی جام‌جهانی

اقتصاد ایرانی: ۸۸ سال از برگزاری نخستین دوره جام جهانی فوتبال می گذرد و ارزش های موجود در این رویداد بزرگ طی این بازه زمانی نسبتا بلند، مانند بسیاری از پدیده های دیگر دستخوش تحولات بسیاری شده است. امروز جام جهانی دیگر تنها رقابتی میان ۳۲ تیم ملی فوتبال نیست که عاشقان فوتبال را یک ماه پای تلویزیون بنشاند؛ قبل، حین و خصوصا پس از برگزاری این رقابت های بی شمار فرصت اقتصادی برای میزبان پدید می آید که شانس شکوفایی صنعت گردشگری آن کشور، به عنوان یکی از روبه رشد ترین و به روزترین حوزه های اقتصادی، از مهم ترین آنان است. تجربه برگزاری دوره های اخیر جام جهانی در کشورهای برزیل، آفریقای جنوبی، آلمان، کره و ژاپن و فرانسه و افزایش ورود گردشگر به این کشورها حین برگزاری مسابقات و سال های پس از آن نیز موید همین نکته است. برای مثال آلمان که تا سال ۲۰۰۵ سالانه حدود ۲۱ میلیون گردشگر را پذیرش می کرد، با برگزاری جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۰۶، این رقم را به ۲۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در این سال رساند و درآمدهای حاصل از گردشگری در این کشور با رشد قابل توجه ۱۲.۳ درصدی همراه شد.

به گزارش دنیای اقتصاد، در کشورهای برگزارکننده رقابت ها و رویدادهای بزرگ ورزشی همچون جام جهانی و بازی های المپیک، سال ها تلاش خستگی ناپذیری صورت می گیرد تا نخست عنوان میزبانی کسب، سپس با سرمایه گذاری های انبوه، توسعه در زیرساخت های ورزشی، اقامتی، پذیرش مسافر و حمل و نقل حاصل شود. در دل برگزاری چنین رویدادهایی، جهش در صنعت گردشگری کشور میزبان از جایی آغاز می شود که چشم میلیون ها انسان همزمان با ایام برگزاری رقابت ها و به مدت نزدیک به یک ماه، چه از طریق تلویزیون و چه با حضور فیزیکی، به آوردگاه های ورزشی این کشور دوخته می شود و میزبان از این فرصت استثنایی برای نشان دادن جاذبه های خود به سراسر جهان بهره می گیرد. به همین ترتیب و طی روزهای آینده، روسیه کِشته های خود را در سال های اخیر درو خواهد کرد و قطر که میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ خواهد بود نیز از هم اکنون برای منفعت هرچه بیشتر از میزبانی این رویداد دورخیز کرده است.

اهمیت میزبانی

شاید در وهله اول میزبانی یک دوره از جام جهانی برای مردم یک کشور شادی صعود مستقیم به این رقابت ها را بیافریند، اما دستاوردهای اقتصادی میزبانی بیش از آنچه است که تصور می شود. به طور کلی، برگزاری هرگونه رویداد بزرگ مقیاس بین المللی در یک کشور، آثار و تحولات قابل توجهی در عرصه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اقتصادی در آن کشور به جای می گذارد و در این میان رویدادهای ورزشی از جایگاهی ویژه برخوردار هستند؛ امروز رقابت های ورزشی و در راس آنها جام جهانی فوتبال که بیشترین دنبال کننده را میان رویدادهای ورزشی جهان دارد، هم در میان جمعیت گسترده ای از مردم جهان از حساسیت ویژه ای برخوردار است و هم بیش از هر زمان دیگری تجاری شده و به اقتصاد گره خورده اند.

چند سال پیش، پژوهش های برخی اقتصاددانان نشان داد که به رغم هزینه بر بودن برگزاری رویدادی ورزشی برای یک کشور، دستاوردهای آن محدود به توسعه ورزش در جامعه میزبان نشده و به گواه آمارها، در سال های پس از برگزاری این چنین رویدادهایی، صادرات ملی کشور میزبان به مقدار قابل توجه و معناداری افزایش پیدا کرده است. یکی از این موارد صادرات را می توان گردشگری دانست که به موجب برگزاری این رویدادها پای هزاران تا میلیون ها گردشگر ولخرج به کشور میزبان باز می شود و طی حدود یک ماه در کنار تماشای مسابقات، به گشت وگذار و بازدید از جاذبه های گردشگری کشور میزبان نیز می پردازند و مقدار قابل توجهی سفر بین شهری در کشور مقصد انجام می دهند.

میزبانان سابق چه کردند؟

اما کارشناسان درباره اثر میزبانی رویدادهای ورزشی بر گردشگری یک کشور، بیش از هر چیز بر دستاوردهای حاصل از میزبان بودن در حوزه بازاریابی توریسم کشور میزبان صحه می گذارند. کشور میزبان در تبلیغاتی که حول چنین رویدادهایی انجام می دهد، در طراحی لوگوها و پوسترها و مواردی که از طریق پخش تلویزیونی به بینندگان جهان مخابره می شود از جاذبه های گردشگری خود بهره می گیرد و با برندسازی از مقاصد گردشگری خود وسوسه سفر به کشور میزبان را در میان بینندگان تلویزیونی تحریک می کند. به علاوه، گردشگرانی که برای تشویق تیم ها و ورزشکاران و برای حضور در رویدادی همچون جام جهانی به کشور میزبان سفر می کنند، از سفری چند روزه و بعضا تا یک ماه در آن کشور بهره مند می شوند و میزبان نیز تمام تلاش خود را می کند تا این گردشگران بهترین تجربه ممکن را از سفر خود داشته باشند.

به این ترتیب و با پایان این رویداد، میلیون ها سفیر گردشگری کشور میزبان، به کشورهای خود بازمی گردند و در جوامع محلی خود اقدام به تبلیغ مقصدی را خواهند کرد که به آن سفر داشته اند. البته توجه به این نکته نیز اهمیت دارد که صرف برگزاری چنین رویدادهایی تضمین شکوفایی صنعت گردشگری را به کشور میزبان نمی دهد و این نکته نیز اهمیت دارد که برگزارکننده رویداد در سیاست گذاری های خود برای میزبانی، رشد ورود گردشگر به کشور را در میان اولویت های خود بگنجاند.

در همین خصوص، بررسی آمارهای سالانه ورود گردشگر به کشورهایی که در دوره های اخیر میزبان جام جهانی بوده اند، نکات قابل توجهی به همراه دارد. آلمان در سال ۲۰۰۶ میزبانی جام جهانی را برعهده داشت و در سیاست گذاری های خود برای برگزاری جام جهانی، توسعه توریسم و صنعت گردشگری یکی از محورها و اهداف اصلی بود. به موجب همین برنامه منسجم و برگزاری شکوهمند و بی اشکال جام جهانی ۲۰۰۶ در این کشور که رضایت بسیار بالایی میان شرکت کنندگان در این رویداد برانگیخته بود، آلمان موفق شد از این فرصت بهره گرفته و جهش قابل توجهی در میزان گردشگر ورودی به ثبت برساند. تا سال ۲۰۰۵ سالانه حدود ۲۱ میلیون توریست بین المللی به آلمان سفر می کردند، اما این رقم در سال ۲۰۰۶ و با برگزاری جام جهانی به ۲۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر رسید. آلمان همچنین موفق شد با بازاریابی مناسب، این حجم از گردشگری ورودی را به تثبیت برساند و در سال های بعد نیز به رشد خود ادامه داد.

همچنین درآمدهای حاصل از گردشگری در این کشور نیز در سال ۲۰۰۶ نسبت به سال ۲۰۰۵ با رشد قابل توجه ۳/ ۱۲ درصدی همراه بود. این روند در سال های بعد نیز استمرار یافت و آلمان موفق شد با سیاست گذاری درست ضمن برگزاری جام جهانی ۲۰۰۶، رشدی پله ای در صنعت گردشگری خود به ثبت برساند. همچنین آمار تعداد ورود گردشگران خارجی به آفریقای جنوبی که میزبان جام جهانی سال ۲۰۱۰ بود نیز نشان می دهد این کشور نیز توانسته از فرصت برگزاری جام جهانی بهره بگیرد و تعداد گردشگران خارجی خود را ارتقا ببخشد. این کشور درحالیکه تا سال ۲۰۰۹ حدود ۷ میلیون گردشگر خارجی داشت، با برگزاری جام جهانی ۲۰۱۰ توانست این رقم را به کانال ۸ میلیون گردشگر خارجی بکشاند و تا به امروز نیز با موفقیت به این روند صعودی ادامه دهد.

تجربه منفی

اما سال ۲۰۱۴ میزبانی جام جهانی در حالی با برزیل بود که بسیاری از مردم این کشور نسبت به شیوه مدیریت دولت برزیل برای برگزاری این رویداد انتقاد داشتند. آنها بر این باور بودند که به دلیل فساد سیستمی موجود در کشور و همچنین عدم برنامه ریزی شفاف و دقیق، برگزاری این رویداد بیش از آنکه برای برزیل دستاورد اقتصادی داشته باشد، هزینه زا است. در عمل نیز و با بررسی مخارج صورت گرفته شاید بتوان تا حدود این گفته را تصدیق کرد؛ برزیل از جاذبه های گردشگری و مواریث تاریخی، فرهنگی و طبیعی بسیاری برخوردار است و از این حیث یکی از غنی ترین کشورهای جهان محسوب می شود. از زاویه دید صنعت گردشگری نیز، عملکرد این کشور در این حوزه به گونه ای بود که در سال ۲۰۱۳ حدود ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار گردشگر از این کشور بازدید کردند اما این رقم در سال ۲۰۱۴ با افزایش چشمگیری به فراخور عظمت رویداد جام جهانی همراه نبود و با افزایشی محدود به رقم ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر رسید.

با این همه بی توجهی سیاست گذاران برزیلی به بازاریابی برای جذب گردشگر با نگاه به آمار گردشگران ورودی به این کشور در سال ۲۰۱۵ به اثبات می رسد؛ جایی که برزیل با ثبت رشدی منفی از ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار گردشگر خارجی میزبانی کرد. این عملکرد ضعیف در حالی ادامه یافت که برزیل در سال ۲۰۱۶ میزبان دیگر رویداد بزرگ ورزشی در جهان، یعنی بازی های المپیک تابستانی در شهر ریو بود. این کشور در این سال نیز نتوانست میزان گردشگر ورودی را چندان بهبود ببخشد و با رشدی اندک نسبت به سال ۲۰۱۵ تنها از ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار گردشگر پذیرایی کرد. هرچند برخی صاحب نظران بر این باورند که به بهانه برگزاری این ۲ رویداد، برزیل توانست بخشی از زیرساخت های فرسوده خود را به روزرسانی کرده و آنها را توسعه دهد اما با توجه به هزینه سنگین ۶/ ۱۱ میلیارد دلاری که این کشور در مدت زمانی کوتاهی برای میزبانی کرد، نمی توان کم کاری مسوولان این کشور را در حوزه ای همچون گردشگری نادیده گرفت که حداقل می توانست بخشی از این سرمایه گذاری کلان را در کوتاه مدت به این کشور بازگرداند.

۲۰۲۲؛ میزبانی قطر و سهم خواهی ایران

اما کارشناسان تا به این جای کار نسبت به عملکرد روسیه در میزبان این دوره از رقابت های جام جهانی خوش بین هستند و معتقدند گردشگری از حوزه های مورد توجه سیاست گذاران روسی بوده است. همچنین سیاستمداران قطری که توانسته اند میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ را به دست بیاورند امید بسیاری به توسعه گردشگری کشور از قبل میزبانی جام جهانی دارند و از هم اکنون تلاشی بی وقفه در توسعه زیرساخت های کشور کوچک خود می کنند. در این میان، ایران که به نظر می رسد به دلیل محدودیت های کنونی فعلا زمینه لازم برای کسب میزبانی رقابت هایی همچون المپیک و جام جهانی را نداشته باشد، می تواند از میزبانی قطر در سال ۲۰۲۲ استفاده ویژه ای ببرد. آمارها نشان می دهد در سال ۲۰۰۶ تنها گردشگری آلمان از برگزاری جام جهانی سود نبرد و همسایه های این کشور نیز به دلیل همکاری و مشارکت با این کشور توانستند در زمینه جذب گردشگر بهره مند شوند. اکنون نیز این فرصت پیش روی سیاست گذاران ایرانی است تا با همکاری با قطر که زمینه برقراری روابط صمیمانه با آن فراهم است، بتواند شراکتی در بازار گردشگران جام جهانی ۲۰۲۲ داشته باشد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir