از قله های نمکی تا شورش روستاییان

سد گتوند علیا که از سال ها قبل عملیات عمرانی آن در کشور آغاز شده است، بعد از چند بار اعلام اتمام پروژه طی دو سال اخیر، سرانجام امروز عصر افتتاح می شود.

در طول چند سال اخیر حواشی زیادی حول این پروژه ایجاد شده است. پروژه سد گتوند که زمانی بزرگترین پروژه عمرانی کشور لقب گرفته بود و بیشترین اعتبار را در میان پروژه ها دریافت کرده بود، در میانه های راه با مشکل قله های نمکی در سطح زیرین سد مواجه شد. قله هایی که به گفته کارشناسان محیط زیست بعد از آبگیری سد می توانست زمین های کشاورزی آن منطقه را برای سال ها بلااستفاده کند. وزارت نیرو برای حل این مشکل مجبور شد پروژه ای دیگر تعریف کند تا زیرسازی بتنی، طوری انجام شود که مانع نفوذ آب به زمین شود. در جریان انجام این پروژه هم برخی کارشناسان عمرانی، طراحی و اجرای این بخش را غیر اصولی دانستند و پیش بینی کردند مشکل قله های نمکی با اجرای این طرح، حل نمی شود. کارشناسان وزارت نیرو اما معتقدند که این مسئله کاملا برنامه ریزی و مدیریت شده است تا از نفوذ آب به لایه های زمین جلوگیری شود و شوره زار ایجاد نشود.

پس از اتمام این طرح، حدود دو سال پیش رسما از آبگیری آن خبر داده شد اما مشکلی دیگر سد راه این سد بزرگ قرار داشت. ساکنان روستاهای اطراف که زمینه هایشان بعد از آبگیری زیر آب قرار می گرفت حاضر به تخلیه کردن خانه ها و فروش آن به وزارت نیرو نبودند. دولت مدت زیادی درگیر مهیا ساختن شرایط آبگیری سد بود. حتی برای تخلیه منطقه، برق روستای همجوار را قطع کردند تا اهالی روستا حاضر به ترک خانه ها شوند. این جدال هم زمان زیادی را به خود اختصاص داد تا تاخیر در بهره برداری آن افزایش یابد و سدی که قرار بود تا پایان دولت نهم به بهره برداری برسد حالا در روزهای پایانی دولت دهم آماده افتتاح شود.

سد و نیروگاه برق ابی گتوند علیا که یکی از پرحاشیه ترین پروژه های عمرانی چند سال اخیر کشور به حساب می آید امروز بالاخره رسما مورد بهره برداری و افتتاح قرار می گیرد.

به گزارش ایسنا، این سد که از آن به عنوان بزرگترین سد خاکی کشور نام برده می شود، از زمان آبگیری یکی از خبرسازترین پروژه های عمرانی کشور بوده و چه زمانی که بحث وجود گنبد نمکی در آن مطرح بود، چه زمانی که به دلیل مشکلات مالی، فعالیت های کارگاهی آن به حالت نیمه متوقف درآمد و به دلیل چندین بار تاخیر در افتتاح رسمی بارها در صدر اخبار حوزه آب و برق قرار گرفته است.

درآخرین اعلام از سوی مسئولان وزارت نیرو قرار بود این سد روزگذشته با حضور رییس جمهور به بهره برداری برسد که به دلیل آن چه شلوغی برنامه رییس جمهور عنوان شد، افتتاح آن به امروز موکول شد.

سد و نیروگاه گتوند بزرگترین مخزن آبی کشور بر روی رودخانه کارون را دارد و بیشترین میزان برق را از میان نیروگاه های برق آبی تولید می کند.

سد گتوند بلندترین سد خاکی کشور است که عمیق ترین دیوار آب بند را در میان سدهای خاکی جهان دارد و نقش تعیین کننده ای در افزایش توان مدیریت مخازن سدها و نیروگاه های بالا دست را ایفا می کند.

براین اساس سد و نیروگاه برق آبی گتوند علیا اهدافی چون تولید 4250 میلیون کیلووات ساعت انرژی برق آبی، تامین آب شرب و کشاورزی مورد نیاز پایین دست، کنترل سیلاب های فصلی کارون به ویژه سیلاب های حوزه میانی، ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی در منطقه و ایجاد جاذبه های گردشگری را دنبال می کند. سدو نیروگاه برق آبی گتوند علیا در فاصله 380 کیلومتری از مصب رودخانه و در 25 کیلومتری شمال شهرستان شوشتر در نزدیکی شهر گتوند واقع شده است و آخرین سد بلندی است که بر روی رودخانه کارون ساخته می شود. به گونه ای که در پایین دست آن سد مخزنی دیگر ساخته نخواهد شد.

عملیات احداث تونل های انحراف طرح سد و نیروگاه گتوند علیا در اردیبهشت ماه سال 76 و عملیات اصلی ساختمان در سال 81 آغاز شد وانحراف کامل آب رودخانه نیز پس از پایان عملیات اجرایی فرازوند در اردیبهشت ماه سال 82 صورت گرفت.

در این طرح حدود 60 میلیون متر مکعب عملیات خاکی و حدود یک و نیم میلیون متر مکعب عملیات بتنی انجام شد و وزن تجهیزات هیدرومکانیک پروژه گتوند با احتساب فاز توسعه 26 هزار تن است.

سد گتوند از نوع سنگ ریزه ای با هسته رسی است که 180 متر از پی ارتفاع دارد و طول وعرض تاج آن به ترتیب 760 متر و 15 متر است. نیروگاه گتوند نیز نیروگاهی رو زمینی و با ظرفیت تولید هزار مگاوات برق (4250 گیگاوات ساعت برق) است.

ظرفیت کل نیروگاه در فاز یک برابر هزار مگاوات و در فاز دو نیز برابر با همین مقدار ظرفیت است و شامل هشت واحد 250 مگاواتی می شود.