فرادولتی‌ها سکان اقتصاد را در اختیار دارند
اقتصاد ایرانی: این استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سئوال که تغییر ارز مبدا از دلار به یورو چه تاثیری در مبادلات اقتصادی ایران می گذارد، گفت: «تغییر ارز مبدا دقیقا دلایل سیاسی دارد و نه اقتصادی. از زمانی که ما با غرب بر سر مساله برنامه هسته ای مشکل پیدا کردیم و تحریم هایی که غرب در زمینه فروش نفت، تبادل های بانکی، بیمه نفتکش ها و صدور برخی از اقلام لوازم یدکی به ایران تحمیل کرد،ایران اعلام کرد که از حوزه دلار خارج می شود».
او افزود: «باید توجه داشت که آمریکا کشوری است که ۲۵ درصد اقتصاد جهانی را در اختیار دارد، تولید ناخالص داخلی این کشور بیش از ۱۹ هزار میلیارد دلار است. بیشترین درصد گردش پولی جهان با دلار است. فروش نفت با دلار انجام می شود. بنابراین دلار یک ارز مرجع است که تمام ارزهای دنیا براساس دلار ارزیابی می شود.»
به گزارش خبرآنلاین، جامساز تصریح کرد: «با وجودی که چین دومین اقتصاد جهان است، اما به این فکر نیفتاده که یوان را جایگزین دلار کند.»
او با بیان اینکه در ایران همواره اقلام را با دلار می سنجیم،عنوان کرد: «تمام آمارهای دنیا درباره شاخص های بزرگ اقتصادی که به عدد نشان داده می شود، براساس دلار است. یعنی درتابلوهای اعتبارسنجی موسسات معتبر دنیا، مثل موسسه مریل لینچ، مودیز، بانک جهانی یا صندوق بین المللی پول وقتی می خواهند شاخص های مهم اقتصادی را بررسی کنند، همه را براساس دلار می سنجند.»
او اضافه کرد: «اگر می خواهیم خودمان را از حوزه دلار خارج کنیم، یعنی به نوعی می خواهیم خود را از گردش پولی بین المللی خارج کنیم و این اساسا به نفع اقتصاد ایران نیست.»
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اگر قرار شود یورو و یوان را جایگزین دلار کنیم، در مبادلات نفتی هزینه بر خواهد شد، گفت: «وقتی می خواهیم نفت بفروشیم،عملا باید دلار تبدیل به یورو شود. یعنی یک هزینه تبدیل نرخ ارز به ما تعلق می گیرد که یک هزینه اضافی است.» ضمن اینکه در مورد واردات نیز با هزینه تبدیل ارز رو به رو هستیم که افزایش قیمتهای داخلی را در پی دارد.»
تهدیدهای خارجی
جامساز با تاکید بر اینکه هزینه مبادله ای ارز بر تولید ناخالص داخلی تاثیر می گذارد و آن را تضعیف می کند،عنوان کرد: «حتی اگر قرار باشد که نقض تحریم ها ها هرچهارماه یکبار از سوی آمریکا به تعویق افتد، هیچ سرمایه گذار خارجی در ایران سرمایه گذاری نمی کند. الان در حوزه نفت با چنین مشکلی مواجه هستیم که کمتر شرکتی حاضر به سرمایه گذاری است.»
او اضافه کرد: «در صورتی که صنعت نفت ایران نیاز به میلیاردها دلار سرمایه گذاری دارد، اما به دلیل تضعیف برجام هیچ سرمایه گذاری حاضر به سرمایه گذاری نیست. در حالی که اگر برجام به قوت خود باقی بود و آمریکا آن را تضعیف نمی کرد، این امکان وجود داشت که بسیاری از تفاهم نامه های بازرگارنی که پس از امضای برجام بین ایران و کشورهای اروپایی امضا شد، به قرارداد می رسیدند، در حالی که چنین نشد.»
جامساز تصریح کرد: «تهدید به خروج از برجام که از سوی ترامپ صورت گرفته، اگر اجرایی شود، حتما کشورهای اروپایی منافع بزرگ خود را در رابطه با آمریکا فدای منافع با ایران نخواهند کرد و از ایران می خواهند درباره برخی بندهای برجام با ایران وارد مذاکره شود. در حالی که ایران زیربار نخواهد رفت و این موضوع حتی به لحاظ ژئوپلتیک هم مشکل ساز است.»
او گفت: «باید در جهتی حرکت کنیم که فضای بین المللی را به نفع خودمان تغییر دهیم؛ با دیپلماسی تلطیف شده جلو برویم تا جایی که امکان دارد بتوانیم برجام را حفظ کنیم. در غیراینصورت به لحاظ اقتصادی دچار مشکل می شویم.» این در حالیست که سفرهای امانویل مکرون و آنجلا مرکل هم بامریکا و دیدار با ترامپ نتوانست وی را قانع سازد تا برجام را همانطور که هست بپذیرد.
چاره جویی برای ابرچالش ها
این کارشناس اقتصادی در ادامه با اشاره به ابرچالش هایی مثل بیکاری و بحران آب و زیست محیطی کشور، خاطرنشان کرد: «بی آبی در کشور غوغا می کند، تالاب ها خشک شده است. سد گتوند ۱۰۰ میلیون تن کوه نمک دارد در حالی که گفته بودند روی نمک ها پوشش سیمانی می گذاریم اما این کار تاثیری نداشت چون پوشش روی نمک شسته شد. حالا نمک ها در آب حل شده و بحران بزرگی را ایجاد کرده که به موجب آن آب خوزستان کارون شور شده وآسیب های جدی به کشاورزی منطقه وارد کرده و.بیش از یک میلیون نخل نابود نیز شده است.»
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بحران بیکاری هم ابرچالش دیگری است که دولت با آن دست به گریبان است،عنوان کرد:« در کنار این مسایل سیاست خارجی باید به توافقی برسد که ایران را در مسیر توسعه حرکت بدهد نه اینکه ما را به عقب برگرداند.اقتصاد ما روز به روز در حال تضعیف شدن است.«
او در پاسخ به این سئوال که آیا با تغییر نقشه ارزی بحران ارزی را فروکش خواهد کرد؟،گفت:« الان مشکل اساسی ما این است که یک دولت سیاسی داریم و یک دولت اقتصاد-سیاسی؛دولتی اقتصاد-سیاسی بر این دولت اصلی مسلط است. دو سوم نقدینگی ما دراختیار فرادولتی هاست.آنها هستند که تصمیم های اقتصادی مهم کشور را می گیرند. میلیاردها دلار ارز را می توانند جابجا کنند.«
جامساز گفت:« مثلا ۱۰۰ اسکله فرانظارتی در کشور داریم که خارج از دید دولت است و کنترل گمرکی برآنها صورت نمی گیرد.از این اسکله ها صدها کانتینر کالا خالی می شود.«
او تاکید کرد:« اختلاس و فساد در سیستم خصولتی ها فراگیر است.اخیرا ارتش و سپاه قصد دارند شرکت های خود را خصوصی کنند که حتما اینها هم به «خصوفرالتی» یعنی خصوصی سازی که فرادولتی ها قرار است،انجام دهند، در اقتصاد تبدیل می شوند.«
او گفت: «الان دولت ارز کافی در اختیار ندارد که بتواند تصمیم گیری کند که کجا باید سرمایه گذاری کند،یک منبع درآمدی به نام نفت دارد که آن هم برای فروش با مشکلات بسیار روبروست.الان هم اگر تحریم ها تشدید شود،مشکلات ناشی از عدم فروش نفت بیشتر می شود«.
