بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : يکشنبه 29 بهمن 1396      14:26

نسخه تحول صنعت قطعه‌سازی

اقتصاد ایرانی: فعالیت صنعت خودروسازی ایران همواره در این سال ها با دو دیدگاه متضاد مواجه بوده است؛ دیدگاه نخست بر ادامه فعالیت و حیات این صنعت پیشران کشور تاکید دارد. اما در مقابل دیدگاه دیگری نیز وجود دارد که اعتقادی به توسعه صنعت خودروسازی در نظام اقتصادی ایران ندارد و آن را یک صنعت زیانده می داند. در هر حال صاحب نظران بر این باورند که برای ماندگاری صنعت خودروسازی کشور باید طراحی و ساخت قطعات خودرو اولویت نخست خودروسازان باشد. در همین راستا در یک پنل تخصصی «جایگاه زنجیره تامین در صنعت خودرو و سیاست گذاری برای رشد آن» در پنجمین همایش بین المللی صنعت خودرو ایران برگزار شد. بنا به اظهارات صاحب نظران «عدم ارتباط صنعت با دانشگاه به ویژه در حوزه ساخت قطعات، نبود فناورهای نوین و نیروی انسانی کارآمد» را می توان از عمده ترین دلایل ضعف صنعت قطعه سازی ایران دانست. از سوی دیگر نسخه راهگشا از دید اساتید دانشگاه، تغییر رویکرد و پیروی از الگوهای موفق در صنعت خودروسازی یعنی همان توجه ویژه به صنعت قطعه سازی بود. به گفته آنها ضمن تقویت صنایع کشور باید از رویکرد صنعتی محصول محور به سمت فناوری محور حرکت کرد.

به گزارش تعادل، فرصت ها، چالش ها و ضعف های نظام خودروسازی کشور در پنل «جایگاه زنجیره تامین در صنعت خودرو و سیاست گذاری برای رشد آن» در دومین روز همایش بین المللی صنعت خودرو تهران در برج میلاد با حضور اساتید دانشگاه برگزار شد. رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) نخستین سخنرانی بود که در این پنل تخصصی به تشریح دو نگاه مردمی و سیستمی نسبت به جایگاه صنعت قطعه سازی پرداخت. مهدی صادقی با طرح این پرسش که آیا صنعت خودروسازی به جایگاه خاص خود دست یافته است یا خیر، گفت: درباره صنعت خودروسازی و سودآوری آن برای منافع عموم ملت دو نگرش مردمی و سیستمی وجود دارد؛ در نگاه مردمی این پرسش مطرح می شود که آیا صنعت خودروسازی به جایگاه خاص دست یافته است؟ و اینکه چه نوع سیاست گذاری هایی باید از سوی دولتمردان اتخاذ شود تا این صنعت به جایگاه اصلی خود و به رشد و پویایی دست یابد.  بنا به اظهارات او در دهه ۸۰ اتفاق های خوبی در صنعت خودروسازی رخ داد که نمونه آن را می توان به پیشرفت صنعت قطعه سازی تعمیم داد. در سال ۱۳۸۰ گردش مالی این صنعت ۴ هزار میلیارد تومان بوده که در آمارهای ثبت شده در کنار این رقم میزان ارزش افزوده این صنعت حدود یک هزار و ۶۱۵ میلیارد تومان است. مطابق آمارها دولت ۲۲۵ میلیارد تومان نسبت به خلق ارزش آفرینی این صنعت مالیات اخذ کرده است.

صادقی همچنین در خصوص ارزش آفرینی صنعت خودرو در بخش صادرات نیز گفت: ۴۵ میلیارد تومان ارزش صادراتی محصولات این صنعت در سال ۸۰ و ۲۲۶ میلیارد تومان کالای سرمایه یی این صنعت تولید کرده است. به گفته او از گردش مالی ۴ هزار میلیارد تومانی صنعت خودرو در دهه ۸۰، سهم صنعت قطعه سازی کشور معادل ۹۵۰ میلیارد تومان یعنی حدود یک چهام صنعت خودروسازی کشور رشد کرده؛ سهم بخش ماشین آلات ۶۲۳ میلیارد تومان و سهم صنایع پایین دستی ۲۳۷ میلیارد تومان بوده است.

رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) خطاب به منتقدان صنعت خودرو گفت: ۳۵ هزار میلیارد تومان گردش مالی که این صنعت از سال ۹۰ تاکنون داشته، از این میزان ۲۵ هزار میلیارد تومان آن صرف تولید کالای سرمایه یی شده است کالایی که در بخش های مختلف اقتصادی نفوذ کرده و توانسته رشد را در بخش های مختلف رقم بزند. بنا به آمار ارائه شده از سوی او، پیش بینی وضعیت صنعت خودروسازی کشور در سال جاری نشان می دهد، گردش مالی این صنعت معادل ۸۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود که این فرض وجود دارد از این رقم یک تحرک ۲۰ هزار میلیارد تومانی در صنعت قطعه سازی ایجاد شده باشد. از این رو مطالعات اولیه نشان می دهد که صنعت خودروسازی کشور تحرکات خوبی در صنایع پایین دستی خود ایجاد کرده است. صادقی در ادامه با تاکید بر جایگاه صنعت خودرو به روش سیستمی تصریح کرد: بر اساس چنین روشی باید صنعت خودروسازی با مدل داده و ستانده و رشدی که این صنعت نصیب صنایع پایین دستی کرده مورد بررسی قرار گیرد. به گفته این استاد دانشگاه، برای آنکه در صنعت خودروسازی شاهد رشد و پویایی باشیم؛ باید سیاست گذاری های صحیح و منطقی را با توجه به واقعیت های موجود اتخاذ کنیم.

نقش «آر اند دی» در رشد صنایع

از سوی دیگر استادیار موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی نیز در این گردهمایی به صنعت قطعه سازی و نقش آن در رشد صنعت خودروسازی پرداخت. یحیی فتحی درباره مزیت های نسبی صنعت خودروسازی نسبت به سایر صنایع گفت: «آر اند دی» (تحقق و توسعه) یکی از الزامات رشد صنایع به شمار می رود. از این رو صاحبان صنایع باید ابتدا «آر اند دی» را در بخش های مختلف فراهم کنند تا به این شکل شاهد رشد و توسعه صنایع و ورود آنها به بازارهای جهانی باشیم. به گفته فتحی تجارت می تواند منجر به بهره وری شود و رشد را برای صنایع به ارمغان آورد. از این رو با پیروی از مدل آزادسازی اقتصاد ایران می توان توسعه اقتصادی را ایجاد کرد. او با طرح این موضوع که چرا هنوز آزادسازی در اقتصاد ایران رخ نمی دهد؟ تصریح کرد: زمانی که به سمت آزادسازی اقتصاد پیش رویم به مراتب رشد در صنایع مختلف را نیز شاهد خواهیم بود. به واقع در دوره هایی که اقتصاد به سمت آزادسازی پیش رفته ما نیز وضعیت خوشایندی را پشت سر گذاشته ایم. اما در دوره هایی که مرزها را به سمت اقتصاد کشور بسته ایم جز ایجاد فساد چیز دیگری عایدمان نشده است.

فتحی الزامات پیش روی به سمت اقتصاد آزاد را رعایت برخی شاخص هایی مانند «توجه به صنایع مزیت دار»، «افزایش حجم و رشد متوسط صادرات»، «رشد سالانه صنایع»، « تعرفه ها و مقایسه آن با سایر کشورها»، «ارزش افزوده صنعتی»، «رشد بهره وری» و... دانست. او گفت: با توجه به اینکه صنعت قطعه سازی کشور جزو صنایع نوپا هستند و عمر چندانی از فعالیت آنها نگذشته می توان اشاره کرد که هیچ یک از این صنایع مزیت آشکار شده و قابل توجهی ندارند؛ این در حالی است که ارزیابی این صنعت طی ۵ سال گذشته و با اجرای برجام نشان می دهد که این بخش توانسته رشد قابل قبولی را اتخاذ کند. فتحی همچنین با اشاره به سخن منتقدان درباره اینکه صنعت خودروسازی طی سال های اخیر از حمایت های خوبی برخوردار بوده است، گفت: این نوع مقایسه ها و تحلیل ها نسبی است، این درشرایطی که قطعه سازان این نوع انتقادها و نگاه ها را باور ندارند. به گفته او در صنعت خودروسازی به نظر می رسد که بنگاه ها چندان از حمایت های دولتی ها برخوردار نبوده اند. از این رو برای اینکه بتوانیم به بازارهای جهانی ورود کنیم باید شاخص های مهم بین المللی که در اقتصاد کشور تاثیرگذار هستند را مورد توجه و ارزیابی قرار دهیم. به عبارت دیگر باید شاخص ها را در مدل اقتصادی کشور اصلاح کنیم. به گفته این استاد دانشگاه؛ پیشرفت در صنعت قطعه سازی نشان داده در این صنعت مزایای بالقوه یی وجود دارد؛ از این رو دست اندرکاران این حوزه باید گام های مهمی را برای برچیدن موانع بر سر راه قطعه سازان بردارند.

نسخه عملی ارائه شود

سومین سخنران این نشست رییس پژوهشکده توسعه صنعتی و معدنی موسسه مطالعات بازرگانی بود. افسانه شفیعی در محور نخست سخنانش به موانع موجود بر سر راه صنایع اشاره کرد و گفت: این بار با حضور اساتید دانشگاه گردهم آمده ایم تا به جای بازگویی مشکلات صنایع، نسخه یی عملی را برای ادامه حیات صنایع ترسیم کنیم.

 او با اشاره به وجود طرح های فولادی گفت: هنوز صنایع فلزی به دوران بلوغ نرسیده و برای طی مسیر راه های درازی در پیش دارد. شفیعی با اشاره به الگویی برای صنعت قطعه سازی گفت: بارها درباره صنعت قطعه سازی بحث های مختلفی شکل گرفته و در این باره باید گفت که ارزش افزوده بنگاه های کوچک قطعه سازی کمتر از ۶ درصد است و در بخش صادراتی نیز این بنگاه ها بیش از ۱۰ درصد آورده یی نداشته اند. در واقع نقش آنها در بخش صادراتی بسیار کمرنگ بوده است. بر این اساس این بنگاه ها باید خود را قوی کرده تا بتوانند ارزش آفرینی زیادی را ایجاد کنند.

به گفته شفیعی، این روزها بنگاه های ما دچار معضلات و ضعف در بخش تامین نقدینگی خود هستند، اما شأن صنعت خودروسازی بالاتر از این نوع معضلات است و باید به دنبال آسیب شناسی و راه چاره یی برای آنها بود. او تاکید کرد که برای برطرف سازی مشکلات باید با همان نگاه سیستمی به دنبال واکاوی بخش های «کلان و فراکلانی، بخشی و خرد» بود و عوامل را در این لایه ها شناسایی کرد. شفیعی افزود: در عوامل فراکلان دیپلماسی سیاسی بر اهداف ما اثر می گذارد و نباید این مولفه را نادیده گرفت.

در ادامه سرگروه صنعت نوآوری و مدیریت دانشکده صنعتی شریف نیز درباره پیوند دانشگاه با صنعت گفت: طی چند دهه اخیر تلاش زیادی انجام شد تا علم و فناوری توسعه یابد. اما موفقیت کشورهای همجوار در توسعه صنعتی نشان می دهد که آنها الگو و رویکرد صنعتی خود را تغییر داده اند که ما نیز باید این الگوهای موفق را نیز پیاده سازی کنیم. به گفته جواد نوری باید صنایع کشور را تقویت و از رویکرد صنعتی محصول محور به سمت فناوری محور حرکت کرد.

او در ادامه به طرحی در راستای توسعه صنعت ساخت قطعات و تجهیزات اشاره و تصریح کرد: این طرح در سال ۸۳ و توسط مدیران ایدرو طراحی شد. به نظر می رسد در این بازه زمانی به جای تقویت صنعت کلی خودرو باید سراغ تکمیل و تقویت صنعت قطعه سازی پیش رویم. به گفته این فعال دانشگاهی باید در طراحی قطعه های خودرو نقش و سهم دانشگاه را پررنگ در نظر گرفت، چرا که یک تاجر به تنهایی نمی تواند موفق باشد، مگر اینکه برای تصاحب بازارها به سمت ایده پردازی گام برداشت.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir