اجلاس داووس و افزایش نگرانی‌ها نسبت به عملکرد اقتصاد جهانی

اقتصاد ایرانی: در حالی که نشست مجمع جهانی اقتصاد رسما از روز سه شنبه در شهر داووس سوییس آغاز به کار کرده است ولی برخی از شرکت کنندگان در نشست سالیانه داووس نسبت به عملکرد اقتصاد جهانی نگران هستند.

این نشست در حالی برگزار می شود که سریع ترین رشد اقتصادی جهان در ابتدای دهه جاری ثبت شده و به نظر می رسد قوی ترین پیش بینی ها درباره درآمد شرکت های بزرگ جهان فرصت مناسبی را برای بسیاری از سرمایه گذاران فراهم می کند و خریداران سهام امیدوارند که ارزش سهام به بالاترین سطح خود در ۸ سال اخیر برسد.

ارزش سهام در سال ۲۰۱۸ میلادی در حالی به بیش از ۳.۴ تریلیون دلار رسیده است که قیمت بیت کوین در مسیر نزولی و عقبگرد قرار گرفته است.

فیلیپ هیلده براند معاون شرکت بلک راک که یکی از ۳ هزار شرکت کننده در نشست داووس است، در این باره گفت: از نظر تاریخی، بازار سهام تاثیر زیادی بر نشست داووس می گذارد. بنابر این اگر شرایط همین طوری که هست باقی بماند، پیش بینی می کنم شرایط بازار سهام در زمان برگزاری نشست داووس خوب باشد.

ولی سوال این است که آیا شرایط می تواند همین طور باقی بماند؟ همه کسانی که قرار است در نشست داووس شرکت کنند، نسبت به این مساله مطمئن نیستند.

رابرت شیلر برنده جایزه نوبل از دانشگاه ییل که تحقیقات زیادی درباره افزایش و کاهش قیمت دارایی ها انجام داده است، در این باره تاکید کرد: ما در شرایط کنونی آرامش داریم. شباهت هایی بین زمان فعلی و ۱۹۲۹ میلادی وجود دارد، یعنی وقتی که کاهش شدید ارزش سهام موجب وقوع رکود بزرگ جهانی شد.

وی افزود: هرگونه اصلاح شاخص سهام شاید به بدی سال ۱۹۲۹ نباشد ولی یک عامل مخرب خواهد بود.

کنت روگوف استاد دانشگاه هاروارد این طور استدلال می کند که "سایه طولانی بحران مالی در نهایت از بین می رود" بنابر این "رشد با عملکرد بهتری نمایان خواهد شد."

صندوق بین المللی پول روز دوشنبه از نشست داووس استفاده کرد تا چشم انداز اقتصادی خود را به روز رسانی کند. صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده است که رشد اقتصادی جهان امسال و سال آینده ۳.۹ درصد خواهد بود ولی کریستین لاگارد رئیس صندوق بین المللی پول نسبت به "رضایت از خود" در چنین شرایطی هشدار داده است.  

در سال ۲۰۰۷ میلادی نیز رشد اقتصادی ظاهرا خوب و باثبات و مستحکم بود و ارزش سهام نیز رو به افزایش بود ولی لاورنس سامرز وزیر سابق خزانه داری آمریکا گفته است که " این مساله ارزش یادآوری دارد که بازارها در اوایل تابستان ۱۹۱۴ میلادی هم شرایط خوبی داشت.

نوریل روبینی استاد دانشگاه نیویورک نیز یک افت شدید اقتصادی را پیش بینی کرده بود. بحران مالی ثابت کرد که هر دو مساله درست بوده است. در اینجا، بر اساس اعلام برخی از شرکت کنندگان در نشست داووس، تهدیدات بالقوه ای نسبت به چشم انداز کنونی رشد اقتصادی جهان وجود دارد.

چین

دومین اقتصاد بزرگ جهان عملکرد خیره کننده و شگفت انگیزی در سال ۲۰۱۷ داشته است ولی نشانه هایی از افت فعالیت های اقتصادی به چشم می خورد. طرح مربوط برای کاهش ریسک در سیستم مالی موجب کاهش رشد اعتبارات شده است ولی بدهی چین به شدت رو به افزایش است به طوری که بدهی این کشور معادل ۲۶۴ درصد تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۷ بوده و این یک نگرانی بزرگ است.

اینکه مقام های چینی چگونه بدون آنکه به وضعیت کلی اقتصادی لطمه ای بزنند، قصد کاهش استقراض را دارند، یکی از بزرگترین چالش های امسال خواهد بود.

روگوف در این باره گفت: من به چین به عنوان کانون زلزله فکر می کنم، اگر با رکود اقتصادی جهان روبرو شویم.

بدهی جهانی

این تنها مختص به چین نیست. بدهی جهانی در سه ماه سوم ۲۰۱۷ میلادی به بیش از ۲۳۳ تریلیون دلار رسیده است که این رقم ۱۶ تریلیون دلار بیشتر از پایان ۲۰۱۶ میلادی است. این آمارها را موسسه مالیه بین المللی منتشر کرده است. بدهی خصوصی بخش غیر مالی در کانادا، فرانسه، هنگ کنگ، کره جنوبی، سوئیس و ترکیه به بالاترین سطح خود رسیده است. با بالارفتن نرخ بهره، وام گیرندگان درد و رنج را به تدریج احساس می کنند، هر چند نرخ بدهی به تولید ناخالص داخلی به واسطه رشد سریع اقتصادی، کاهش یافته باشد.

نرخ بهره

مساله ای که می تواند این فضا را بدتر کند، افزایش فشارهای تورمی است که بانک های مرکزی را مجبور به دست کشیدن از سیاست های انبساطی پولی خواهد کرد که طی سال های گذشته آن را اتخاذ کرده و نرخ بهره را پایین نگه داشته اند.

با رشد و رونق سریع اقتصادی، قیمت کالاها افزایش می یابد و این مساله در نهایت موجب رشد فشارهای تورمی خواهد شد. آمریکا هم قصد دارد مالیات ها را کاهش دهد و برخی شرکت های بزرگ از جمله وال مارت قصد دارند سطح دستمزدها را افزایش دهند.

نریمان بهروش اقتصاددان ارشد موسسه آی اچ اس مارکیت در این باره گفت: می توانیم شاهد افزایش نرخ تورم بیشتر از آن چیزی باشیم که بسیاری از افراد در بازارهای مالی آن را انتظار دارند و این بدان معناست که فدرال رزرو و سایر بانک های مرکزی مجبور خواهند بود تا نرخ بهره را زودتر و سریعتر افزایش دهند.

سیاست های حمایت گرایی

مسائل تجاری می تواند در سال ۲۰۱۸ میلادی موجب تشدید تنش در عرصه بین المللی شود. ترامپ تهدید کرده است که پیمان تجارت آزاد آمریکای شمالی موسوم به نفتا و همین طور پیمان تجارت آزاد با کره جنوبی را لغو خواهد کرد. از سوی دیگر آمریکا در حال انجام تحقیقاتی است که چین در حال سرقت مالکیت معنوی از شرکت های آمریکایی است و ترامپ قصد دارد تعرفه های سنگینی را علیه کالاهای چینی به خصوص فولاد وضع کند.

دومینیک بارتون مدیر اجرایی موسسه مک کینزی اند کو در این باره گفت: این مساله مهم است که سیستم شکننده ای که الان داریم، ادامه پیدا می کند. ما نباید احتمال اختلال در سیستم تجارت بین المللی را دست کم بگیریم.

مارگارتا هانوز از اعضای کمیته اجرایی مجمع جهانی اقتصاد در این باره گفت: هنوز این خطر وجود دارد که سیستم تجاری چند جانبه در عرصه جهانی با فروپاشی روبرو شود، چرا که می دانیم ریسک های زیادی وجود دارد.

سیاست

ادامه نگرانی ها نسبت به مساله هسته ای و موشکی کره شمالی می تواند عامل مهمی به شمار رود. نااطمینانی شدید سیاسی در سراسر خاورمیانه وجود دارد، آن هم در شرایطی که تنش بین ایران و آمریکا رو به افزایش است. سوریه هنوز در کانون توجه قرار دارد. در اروپا هنوز هیچ دولت جدیدی در آلمان تشکیل نشده و بریتانیا نیز تحت تاثیر تبعات برگزیت قرار دارد.

کریستوفر پیساریدس برنده جایزه نوبل که در دانشکده اقتصاد لندن تدریس می کند، در این باره گفت: اگر بتوانید اقتصاد را از سیاست جدا کنید، شاید می توانستید نسبت به اتفاقاتی که می افتد، امیدوار باشید ولی متاسفانه هرگز نمی تواند اقتصاد را از سیاست جدا کرد.

ترامپ

ترامپ قصد دارد در نشست امسال داووس شرکت کند، آن هم چند روز پس از اظهارات توهین آمیزی که علیه کشورهای آفریقایی داشت. او هنوز قصد دارد تا مانع از سفر مهاجران از کشورهای اسلامی به آمریکا شود. او هنوز قصد احداث دیوار در طول مرزهای مکزیک را دارد و رویکرد سختی را علیه کره شمالی اتخاذ کرده است.

ژوزف استیگلیتز برنده نوبل اقتصاد از دانشگاه کلمبیا در این باره گفت: مهمترین ریسک سیاسی، آمریکا است. نااطمینانی برای اقتصاد جهانی بسیار بد است.

منبع: بلومبرگ