نقد به دخل و خرج ۹۷ با بنزین
اقتصاد ایرانی: از همان روزی که دولت لایحه بودجه سال ۹۷ را به مجلس داد، افزایش قیمت بنزین، حذف ۳۳ میلیون یارانه بگیر و سه برابر شدن عوارض خروج از کشور بیش از سایر بندها خودنمایی کرد. تصمیمی که حتی به راه اندازی کمپین «پشیمانیم» از سوی تعدادی از هنرمندان و ورزشکاران حامی روحانی کشیده شد. آنها روحانی را بابت این تصمیم سرزنش کردند و آنچه در بودجه رخ داده را خلاف وعده های او دانستند. هر چند طولی نکشید که موجی از حمایت سیاسیون از روحانی، صدای پشیمانی را به حاشیه برد. حال که تب و تاب کمپین ها خوابیده، انتقادات از افزایش عوارض خروج از کشور فروکش کرده؛ اما تردیدها درباره حذف تعداد کثیری از یارانه بگیران و نقدها به افزایش قیمت بنزین و حامل های انرژی فزونی یافته است.
نطق و مصاحبه های نمایندگان که تصمیم گیر نهایی درباره بودجه هستند هم بر همین محور می چرخد، هر چند افزایش اختیارات استان ها در بودجه و گسست بودجه ۹۷ از برنامه ششم توسعه هم نمایندگان را به واکنش واداشته است.
به گزارش تعادل، یکی از نمایندگان منتقد، بهروز نعمتی سخنگوی هیات رییسه مجلس است. او که از حامیان اصولگرای روحانی به شمار می رود، با تصمیم دولت درباره افزایش نرخ حامل های انرژی مخالف است. او گفت: «رشد نرخ بنزین علاوه بر تاثیرات اقتصادی که بر قیمت ها خواهد داشت، باعث می شود قیمت کالاها و خدمات به صورت کاذب و راونی نیز گران شود.» نعمتی تصمیم دولت در سه برابر کردن عوارض خروج از کشور و حذف یارانه بگیران با منطقی که دولت اعلام کرده را اقدامی مطالعه نشده خواند که در صورت عدم رعایت ملاحظات، اقتصاد و معیشت خانوارها را با مشکل جدی روبه رو می کند.
نایب رییس کمیسیون انرژی مجلس نیز تاکید کرد: «مجلس از افزایش ۶۰ درصدی قیمت بنزین در سال ۹۷ جلوگیری می کند.» هدایت الله خادمی با تند دانستن شیب افزایش قیمت انرژی در لایحه بودجه سال آینده، نتیجه آن را شوک به جامعه دانست و گفت: «افزایش قیمت حامل های انرژی باید طوری باشد که به افزایش بیکاری منجر نشود و از طرفی جوانان هم با درآمدهای کم و رکود اقتصادی موجود به زندگی روزمره شان ادامه دهند.»
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز پیش بینی بانک مرکزی از تورم ۵ درصدی اقتصاد ایران در سال آینده را به چالش کشید، چراکه به گفته او بودجه سال ۹۷ دولت تورم زاست. محمدرضا پورابراهیمی با بیان اینکه «دولت در لایحه بودجه پیشنهادی به دنبال آن است که ۱۷ تا ۱۸ هزار میلیارد تومان منابع از بخش تفاوت قیمت انرژی به دست آورد»، گفت: همین موضوع به صرف بیان ایجاد تورم می کند در اجرا نیز کنترل تورم به موارد متعددی از جمله نحوه محاسبه ارقام، قیمت گذاری بنزین و گازوییل و آثار مستقیم و غیرمستقیم بستگی دارد.
سخنگوی کمیسیون تلفیق هم با پورابراهیمی هم عقیده بود. علی اصغر یوسف نژاد با اشاره به اینکه دولت در لایحه بودجه ۹۷ از محل افزایش حامل های انرژی به دنبال کسب درآمد است، تاکید کرد: افزایش قیمت حامل های انرژی که حدودا ۱۲ هزار میلیارد درآمد را همراه دارد ضد بودجه عمل می کند، زیرا بنزین و حامل های انرژی از جمله شاخصهایی هستند که بر همه چیز اثرگذار هستند. اما نایب رییس کمیسیون عمران مخالف پورابراهیمی بود. او گفت که بعید می داند در لایحه بودجه ۹۷ در مجلس شورای اسلامی بیش از ۱۰ درصد نرخ تورم تغییر کند، چرا که بودجه جاری ۱۷۶ هزار میلیارد تومانی چارچوب است که تغییرات بیش از این را بر نمی تابد. نماینده فومن هم برای جلوگیری از افزایش قیمت ها یک راهکار پیش پای دولت گذاشت. افتخاری از دولت خواست که اگر به دنبال افزایش قیمت هاست، قبل از آن باید حقوق مدیران ارشد و نمایندگان حداقل به میزان ۱۰ درصد کاهش پیدا کند تا به گفته او شاهد جلب اعتماد مردم به دولت و مجلس باشیم. اما افزایش قیمت حامل های انرژی در میان نمایندگان مجلس دست کم یک موافق داشت. جلال میرزایی که عضو کمیسیون انرژی است با انتقاد از مخالفان افزایش قیمت حامل های انرژی گفت: «هر زمان که صحبت از افزایش قیمت حامل های انرژی می شود، عده یی سعی می کنند با مطرح کردن متغیرهایی اعلام کنند، اکنون زمان مناسبی برای افزایش نیست.» در حالی که به اعتقاد او «ایران در زمینه مصرف حامل های انرژی در مقایسه با کشورهای دیگر نمره خوبی دریافت نمی کند، بنابراین اصلاح قیمت ها اجتناب ناپذیر است.»
تفاوت نرخ ارز نیز تذکر یکی از نمایندگان مجلس بود که به گفته او ۴۶ تا ۴۷ هزار میلیارد از مابه التفاوت قیمت ارز برای دولت درآمد حاصل شده، اما در بودجه نیامده است. سلیمی گفت: «باید دیوان محاسبات ورود کرده و بررسی کند که این مابه التفاوت ها در کجا هزینه شده است.» ادعایی که علی لاریجانی در پاسخ به آن گفت: دولت تا اندازه یی کمبود منابع دارد که این پول به خزانه می رود تا منابع پروژه های عمرانی تامین شود اما دیوان محاسبات هم رسیدگی می کند.
از سوی دیگر در بررسی لایحه بودجه در کمیسیون عمران، آنها پیشنهاد کردند که یک درصد از منابع نفتی برای توسعه شبکه ریلی کشور هزینه شود. محمدرضا رضایی رییس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی از پیشنهاد این کمیسیون مبنی بر اختصاص یک درصد از درآمد دولت از فروش نفت به حوزه حمل و نقل ریلی که در برنامه ششم توسعه مصوب شد در لایحه بودجه ٩٧ خبر داد.
با وجود انتقادات فراوان از افزایش قیمت حامل های انرژی در لایحه بودجه سال ۹۷، اما کمتر نماینده یی درباره حذف ۳۳ میلیون یارانه بگیر لب به سخن انتقادی گشوده است. هر چند اظهارات جسته و گریخته آنان نشان می دهد که همچنان درباره این تصمیم دولت تردید دارند. نمایندگانی که سال گذشته خودشان رای به حذف بیش از ۲۰ میلیون یارانه بگیر داده بودند، اما امروز از دولت می خواهند در این باره با احتیاط عمل کند. در معدود موضع گیری ها، یوسف نژاد عضو کمیسیون تلفیق در این باره گفت: مساله حذف یارانه ۳۰ میلیون نفر هنوز نهایی یا قطعی نشده است و این مساله باید در کمیسیون تلفیق و کمیسیون های تخصصی مجلس به بحث و بررسی بیشتر گذاشته شود و کارشناسان حوزه اقتصادی، نمایندگان مجلس و دولت درباره این مساله به یک تصمیم نهایی برسند. او تاکید کرد که «بحث حذف یارانه ۳۰میلیون نفر نیازمند تدبیر و درایت و البته کار کارشناسی دقیق است.»
