دریافت عوارض خروج کشور از شهروندان ۲۹ کشور دنیا

اقتصاد ایرانی: مساله افزایش عوارض خروج از ایران در بودجه سال ۱۳۹۷، مساله بحث بر انگیزی شد. برخی در مورد درستی و نادرستی این قانون صحبت کردند و برخی دیگر در مورد نحوه استفاده از منابع مالی حاصل از اجرای این سیاست صحبت کردند. 

ولی موضوع مورد بررسی در این گزارش هیچ کدام از رویکردهای مطرح شده در بالا نیست. موضوع ما این است که عوارض خروج چیست و چه افرادی باید این عوارض را بپردازند؟ موضوع دوم این است که آیا کشورهای دیگر هم از اتباعی که قصد سفر خارجی دارند عوارض دریافت می کنند و اگر این چنین است مبلغ عوارض چقدر است؟

عوارض خروج، هزینه ای است که هر فرد در زمان خروج از کشور باید بپردازد. برخی از کشورها عوارض را برای هر فردی که قصد خروج از هر طریقی دارند وضع می کنند و برخی دیگر فقط برای مسافران هوایی این مبلغ را در نظر می گیرد. مطالعات نشان می دهد در میان کشورهایی که قانون عوارض خروج را اجرا می کنند، اغلب عوارض خروج از کشور در قیمت بلیط لحاظ می شود ولی گاهی در فرودگاه این مبلغ از مسافران دریافت می شود.

در چند کشور قانون دریافت عوارض خروج از کشور وجود دارد

مطالعات ما نشان می دهد در مجموع ۲۹ کشور دنیا قانون پرداخت عوارض خروج را در کشور اجرا می کنند. اغلب این کشورها در دسته کشورهای در حال توسعه قرار دارند ولی چند اقتصاد صنعتی هم در میان این کشورها دیده می شود. به عنوان مثال در سال گذشته استرالیا عوارضی معادل ۴۵ دلار امریکا از هر مسافر دریافت می کرد و این عوارض در قیمت بلیط لحاظ می شد. در اتریش سه قانون برای پرداخت عوارض وجود دارد. عوارض سفرهای کوتاه ۸ دلار، عوارض سفرهای با مسافت متوسط ۱۷ دلار و عوارض سفرهای طولانی ۳۹ دلار است. البته در این کشور مالیات بر ارزش افزوده هم در این رقم لحاظ می شود. عوارض خروج از کشور در چین برابر با ۱۶ دلار است و هر فردی که قصد خارج شدن از کشور دارد باید این مبلغ را بپردازد. مبلغ عوارض خروج روی قیمت بلیط اضافه می شود و هیچ فردی در زمان خروج در فرودگاه مبلغی نمی پردازد.

مردم کشور آلمان هم برای خارج شدن از کشور عوارض می پردازند. مسافران به کشورهای گروه A که کشورهای مرفه دنیا –کشورهایی که سرانه تولید ناخالص داخلی در این کشورها بیش از ۱۲ هزار و ۲۲۰ دلار است- هستند ۱۰.۵ دلار و مسافران به دیگر کشورهای دنیا ۶۳ دلار عوارض می پردازند. عوارض خروج از کشور در قیمت بلیط لحاظ می شود. عوارض خروج از کشور بریتانیا به کشورهای گروه A برابر با ۱۶ دلار و در دیگرکشورها برابر با ۲۴۰ دلار است.

عوارض خروج از کشورهای در حال توسعه چقدر است

برخی دیگر از کشورهای در حال توسعه هم برای مسافران خارجی عوارض خروج از کشور در نظر گرفته اند. مثلا عوارض خروج از ترکیه ۶.۸ دلار، عوارض خروج از تایلند برابر با ۲۲ دلار، عوارض خروج از عربستان برابر با ۲۳.۲۰ دلار،عوارض خروج از مالزی ۱۶ دلار، عوارض خروج از اندونزی ۱۷ دلار و عوارض خروج از مصر ۵ دلار است.

در کشور هنگ کنک افرادی که قصد سفر با هواپیما دارند ۱۲۰ دلار هنگ کنگ و افرادی که قصد سفر با کشتی را دارند ۱۸ دلار هنگ کنگ عوارض می پردازند و در لبنان عوارض خروج از کشور برای مسافران هواپیماها بستگی به نوع بلیط آنها دارد. به این معنا که عوارض افرادی که با بلیط اکونومی سفر می کنند برابر با ۴۰ دلار امریکا است ولی افرادی که با بلیط کلاس بیزینس سفر می کنند ۷۳ دلار و افرادی که بلیط درجه یک سفر می کنند ۱۰۰ دلار می پردازند. این قانون از روز ۲۲ اوت سال جاری در لبنان اجرایی شده است.

بنابراین در کشورهای مختلف این قانون وجود دارد ولی به دلیل قرار گرفتن این مبلغ در مبلغ بلیط خریداری شده توسط افراد، کمتر کسی از این قانون اطلاع دارد. باید در نظر گرفت که در اغلب این کشورها، مالیات بر ارزش افزوده هم در این رقم لحاظ شده است و رقمی مجزا دریافت نمی شود.