اقتصاد ایرانی: نان به عنوان یک محصول غذایی از ابعاد مختلف از اهمیت فراوانی برخوردار است. این کالای خوراکی نتیجه دسترنج گروه وسیعی از اقشار جامعه به شمار می رود و در اشتغال جامعه نقش موثری ایفا می کند. شاغلین در بخش کشاورزی، حمل و نقل، آسیاب، ذخیره سازی و نگهداری آرد و در نهایت کارگران نانوایی ها و صنایع غذایی به واسطه تولید گندم، حمل و نقل آن و تولید نان از اشتغال برخوردار می شوند. صرف نظر از نقش نان در اشتغال بخش های مختلف اقتصاد باید به نقش آن در تامین نیازهای غذایی مردم کشور به ویژه گروه های کم درآمد نیز اشاره کرد. درصد بالایی از نیاز مردم کشور به کالری، پروتیین، ویتامین ها و املاح معدنی با مصرف نان حاصل می شود بنابراین نان یک محصول غذایی است که در امنیت غذایی خانوارهای ایرانی از جایگاه ویژه یی برخوردار است. همچنین مطالعات انجام شده، کشش درآمدی نان در جامعه شهری و روستایی را حدود یک درصد برآورد کرده اند. بنابراین نان یک کالای بسیار ضروری در سبد مصرفی خانوارهای شهری و روستایی محسوب می شود و در صورت افزایش قیمت نان، مخارج صرف شده روی نان به شدت افزایش می یابد. در نهایت اینکه نان مهم ترین تامین کننده کالری دریافتی خانوارهای شهری و روستایی کشور است. برای نان مصرفی خانوارهای ایرانی سالانه یارانه زیادی پرداخت می شود. این امر باعث شده که سهم هزینه یی نان در سبد خوراکی و غیرخوراکی خانوارها بسیار پایین باشد. بر پایه آنچه گفته شد، نان مهم ترین غذای مردم ایران به حساب می آید که آمارها نیز آن را تایید می کنند.
از سوی دیگر، برآوردها نشان می دهد که در سال ۱۳۹۰ انواع نان، ۵۰ درصد کالری دریافتی خانوارهای کم درآمد (دهک اول) شهری را تامین کرده است. سهم انواع نان در تامین کالری خانوارهای کم درآمد در سال ۱۳۹۵ به ۵۵ درصد افزایش یافته است. اگر به سبد غذایی خانوارهای پردرآمد (دهک دهم) هم مراجعه کنیم باز شاهد هستیم در سال ۱۳۹۰ حدود ۲۹ درصد کالری دریافتی آنها هم از مصرف انواع نان تامین شده است؛ که در سال ۱۳۹۵ این سهم نیز به ۳۲ درصد افزایش یافته است. این اطلاعات نشان می دهد که به طور میانگین ۳۷ درصد کالری دریافتی خانوارهای شهری را انواع نان تامین کرده است؛ که این سهم در سال ۱۳۹۵ به ۴۲ درصد افزایش یافته است. بنابراین نان ازجمله اقلام غذایی است که هر گونه دستکاری در قیمت آن به شدت بر امنیت غذایی خانوارهای ایرانی تاثیرگذار است. از طرف دیگر براساس برآوردهای بانک مرکزی ۷۴ درصد جمعیت کشور در شهرها زندگی می کنند که برآوردهای درصد خانوارهای فقیر در جامعه شهری بر پایه داده های خام طرح هزینه درآمد خانوار نشان می دهد که فقر شهری از ۲۲ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۳۳ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. (برآورد درصد خانوارهای فقیر بر پایه خط فقر با مبنای ۲۳۰۰ کالری دریافتی (۳۵۱۴۳۵۹ ریال در سال ۱۳۹۰ و ۳۸۶۷۶۶۹ ریال در سال ۱۳۹۵ ماهانه برای یک نفر) با استفاده از داده های طرح هزینه درآمد مرکز آمار ایران طی سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ صورت گرفته است) از سوی دیگر مصرف نان در خانوارهای کم درآمد (دهک اول) شهری از ۱۱۱ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰ به ۱۱۴ کیلوگرم در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. این اطلاعات شامل افزایش ۵ درصدی سهم کالری دریافتی انواع نان در سبد غذایی خانوارهای کم درآمد طی سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵، افزایش ۱۱ درصدی خانوارهای فقیر شهری طی همان سال ها و افزایش مقدار مصرف نان خانوارهای کم درآمد شهری همگی نشان از آن دارند که سفره خانوارهای شهری با سه چهارم جمعیت کشور به شدت تحت تاثیر قیمت گذاری نان هستند. اگرچه سیاست اصلاح قیمت های یارانه یی از دیرباز یکی از مهم ترین برنامه های پیشنهادی بسیاری از کشورها بوده است. این اصلاحات برای نزدیک تر کردن قیمت های یارانه یی کالاها به سمت قیمت های واقعی بازارها صورت می گیرند. اصلاح قیمت های یارانه یی کالاها اگرچه ممکن است منجر به بهبود تخصیص کارای منابع و رشد اقتصادی شوند اما حداقل در کوتاه مدت می تواند حاوی اثرات اجتماعی و سیاسی نامطلوب نیز شود. همانطور که افزایش ۱۵ درصدی قیمت نان در خوشبینانه ترین حالت بدون تغییر در کیفیت آن تنها خالی شدن سفره خانوارهای ایرانی از مواد مغذی برای تامین کالری دریافتی خانوار را به دنبال دارد که نتیجه آن افزایش فقر است.
