بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : يکشنبه 7 آبان 1396      13:31

٧ ’١ میلیون نفر شغل خود را از دست دادند

اقتصاد ایرانی: نگاهی که به آمارهای بانک مرکزی در سال جاری نشان می دهد وضعیت اشتغال در خانوارهای ایرانی در ١٠ سال گذشته، دستخوش تغییراتی جدی شده است. 

به گزارش شرق، طبق آمار بانک مرکزی، اگرچه سهم خانوارهایی که متکی به درآمد یک نفر شاغل هستند همچنان کمی بیشتر از نصف خانواده های ایرانی است (٥٦,٤ درصد) و نسبت به آمار مشابه در ١٠سال قبل تغییر چندانی را نشان نمی دهد (٥٧.٥ درصد در سال ٨٦) اما سهم خانوارهای دو شاغل و سه شاغل و بیشتر از جمعیت ایران کاهشی جدی داشته است. در سال ١٣٨٦، در ١٩.٥ درصد خانوارهای ایرانی دو نفر و در ٥.٧ درصد خانوارهای ایرانی سه نفر یا بیشتر شاغل بوده اند درحالی که با روندی محسوس و البته کند در طول این سال ها سهم این خانوارها از کل خانوارهای ایرانی به ١٤.٢ و ٢.٨ درصد کاهش پیدا کرده است. از دیگر سو با اتکا به آمار بانک مرکزی سهم خانوارهای بدون شاغل از ١٧.٣ درصد در سال ١٣٨٦ به ٢٦.٦ درصد در سال ١٣٩٥ رسیده است و این بدان معنی است که درحال حاضر چیزی نزدیک به ٢٧ خانواده از هر صد خانواده ایرانی هیچ فرد شاغلی ندارند. اگرچه ممکن است قسمتی از این خانوارها دارای درآمدهایی بدون شغل باشند، اما یقینا سهم آنان از این حجم عظیم خانوارهای بدون شاغل چندان قابل توجه نخواهد بود. آیا آمارهای بانک مرکزی قابل اعتماد نیستند یا به راستی این سهم بزرگ از جامعه ایران هیچ نان آوری در خانه ندارند؟

نان آورها منقرض می شوند؟

نگاهی به آمارهای مرکز آمار ایران اما نکته دیگری را نیز هویدا می کند. طبق آمار سال ١٣٩٥ مرکز آمار، بیش از یک میلیون و ٧٠٠ هزار ایرانی در پنج سال گذشته شغل خود را از دست داده و به جمع بی کاران اضافه شده اند که سهم زنان از این بین بیش از ٢٠٠ هزار نفر و سهم مردان بیش از یک میلیون و ٥٠٠ هزار نفر بوده است. حجم عمده بی کارشدگان در این پنج سال نیز مزدبگیران و حقوق بگیران بوده اند و به نظر می رسد فشارهای اقتصادی بر بنگاه های اقتصادی و به تبع آن تعدیل نیروی صورت گرفته مهم ترین نقش را در ایجاد وضعیت موجود داشته است. یک میلیون و ١٥٧هزارو ٧٤٢ نفر از بی کارانی که قبلا شاغل بوده اند در واقع حقوق بگیرانی بوده اند که به هر دلیلی کارشان را از دست داده اند. در کنار آن سهم کارکنان مستقل نیز در این بین قابل توجه است. ٢٥٠هزارو ٧٦٦ ایرانی خویش فرما در پنج سال گذشته شغل خود را از دست داده اند که غالب آنان را مردان تشکیل می دهند. نگاهی به گروه های عمده بی کاران قبلا شاغل نشان می دهد بیش از ٤٥٣   هزار کارگر ساده و ٣٥٨ هزار صنعتگر و بیش از ١٩٠ هزار بازاری و فروشنده در پنج سال گذشته شغل خود را از دست داده و به جمع بی کاران اضافه شده اند. نگاهی به آمارهای مرکز ملی آمار حکایت از آن دارد که ٢٨٥ هزار نفر از این بی کارشدگان در بخش تولید صنعتی و ٥١٤ هزار نفر از آنان در بخش ساختمان مشغول به کار بوده اند. اما این آمارها تا چه حد قابل اعتمادند و چه حقیقتی را روشن می کنند؟

آمارها صادقند یا نه

زهرا کریمی، اقتصاددان و استاد دانشگاه، به دلایل مختلف بی کارشدن شاغلان اشاره می کند و دراین باره می گوید: خانوارهایی که شاغل ندارند به دو گروه عمده تقسیم می شوند. خانوارهایی که شاغلان شان بازنشسته دولتی یا بخش خصوصی هستند و به مرور با پیرشدن جمعیت به طور طبیعی افزایش می یابند، اما گروه دوم خانوارهای فقیری هستند که نه منبع درآمدی دارند و نه کمکی از جایی دریافت می کنند. اگر به آمارها نگاه کنید، خواهید دید سرمایه گذاری در بخش ساختمان در سال ٩٥ نزدیک به ٢٠ درصد کاهش یافته که به معنی بی کارشدن عمده کارگرانی است که در این بخش فعال بوده اند. در بخش صنعت نیز می بینیم بسیاری از کارفرمایان مجبور به تعدیل نیرو می شوند و این به جمعیت افراد بی کار اضافه می کند. اما توجه کنید که وضعیت اشتغال کارکنان کم سواد و بی سواد در ایران به مراتب بهتر از نیروی کار باسواد و متخصص است. نرخ بی کاری در بین کارکنان کم سواد و بی سواد بسیار کمتر از نرخ بی کاری افراد باسواد است و از طرفی افراد کم سواد انتخاب های بیشتری نیز برای اشتغال دارند و مرتبا شغل عوض می کنند ولی در مورد نیروی کار تحصیل کرده این حق انتخاب چندان وجود ندارد. اگر به مدت بی کاری این افراد هم نگاه کنید، درخواهید یافت مدت بی کارماندن افراد کم سواد بسیار کمتر از نیروی کار تحصیل کرده است. به طورکلی وضعیت نیروی کار تحصیل کرده و فرصت اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی را به مراتب نگران کننده تر از وضعیت اشتغال نیروی کار ساده و کم سواد می بینیم و مهاجرت بالای کارگران ساده خارجی به ایران نیز تأییدکننده همین ادعاست.
آلبرت بغزیان، اقتصاددان و استاد دانشگاه، صحت چنین آماری را متکی به صداقت اظهارکنندگان می داند و دراین باره می گوید: همواره روش های آمارگیری در بهبودیافتن است اما همچنان ممکن است اشکالاتی داشته باشد. یکی از مهم ترین ضعف های آمارگیری، اتکای آن به اظهارات افراد مورد بررسی است. وقتی دلایل اجتماعی و اقتصادی مختلف باعث شود که افراد در اظهار وضعیت واقعی خود صداقت به خرج ندهند، ممکن است آمارها نتایج واقعی به همراه نداشته باشند. درباره اشتغال نیز این یکی از دغدغه های جدی در زمینه تهیه تصویر درستی از وضعیت موجود است. در ایران به دلایل مختلف مانند فرار از مالیات یا امید به حمایت های دولتی یا ترس از قطع یارانه های دولتی باعث می شود که اغلب نتوانیم تصویر درستی از جمعیت فعالان در مشاغل آزاد داشته باشیم. در این زمینه نیز معتقدم تفاوت چندانی نسبت به وضعیت ١٠ سال گذشته صورت نگرفته و نمی توان گفت ریزشی چنین وسیع در بازار اشتغال ایجاد شده است.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir