بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 29 مهر 1396      11:0

نیمی از ایرانیان، نیمکت‌نشین تیم اقتصاد

اقتصاد ایرانی: زنان نیمی از جمعیت کشور و بیشتر از نیمی از فارغ التحصیلان دانشگاه های کشور را تشکیل می دهند، اما سهم آنان از فعالیت های اقتصادی کشور چقدر است؟ 

به گزارش شرق، نگاهی به آمارهای مرکز آمار ایران و بانک مرکزی نشان می دهد سهم زنان از اقتصاد ایران بسیار کمتر از نسبت جمعیتی آنان و تلاشی است که برای حیات اقتصادی خود دارند. طبق آمارهای منتشرشده توسط بانک مرکزی در سال ١٣٩٥ نزدیک به نیمی از جمعیت کارکنان فامیلی و کارآموزان بدون مزد کشور را زنان تشکیل می دهند درحالی که سهم زنان از جمعیت کارفرمایان و کارکنان مستقل در کشور به ترتیب تنها ٥ و ٩ درصد است. این در حالی است که اگر بخواهیم کارآموزان بدون مزد را از این گروه جدا کنیم، طبق آمار منتشرشده توسط مرکز آمار ایران چیزی نزدیک به ٢٠ درصد زنان شاغل کشور را کارکنان فامیلی بدون مزد تشکیل می دهد. آماری که حکایت از آن دارد که زنان همچنان به هزاران دلیل گفته و ناگفته به عنوان نیروی کار لایق دستمزد به رسمیت شناخته نمی شوند یا راه بسیار سخت تری را برای دراختیارگرفتن فرصت های شغلی واقعی پیش رو دارند و از طرفی به دلیل وجود قوانینی مانند سهم الارث و... امکان فراهم آمدن سرمایه لازم برای کارآفرینی زنان نیز در مقایسه با شانس مردان بسیار پایین است. مقایسه ای بین مشارکت اقتصادی روستایی و شهری ایران اما نشان می دهد که زنان روستایی شانس بیشتری برای مشارکت اقتصادی دارند و این زنان شهرنشین هستند که هنوز نتوانسته اند سهم خود را از اقتصاد شهری در ایران پیدا کنند. زنانی که به دلایل فرهنگی و اجتماعی در فضای اقتصاد ایران حتی جرئت جست وجوی مستقیم کار را نیز ندارند. چنان که طبق آخرین آمار مرکز آمار ایران که مربوط به سال ١٣٩٤ است تنها ٧,٩ درصد زنان از طریق تماس یا مراجعه به کارفرمایان در جست وجوی شغل بوده اند در حالی که این رقم برای مردان ١٦.٣ درصد است. از طرفی نگاهی به همین آمار نشان می دهد نزدیک به نیمی از زنان بی کار کشور بیش از دو سال است که بی کارند که گویای این حقیقت است که یا هرگز فرصت اشتغالشان فراهم نشده یا به کلی از یافتن شغل ناامید شده اند. در چنین شرایطی زنان در سال های گذشته همواره بیشتر از مردان در کنکورهای سراسری دانشگاه های کشور پذیرفته شده اند و نتیجتا هم اکنون نیز تعداد فارغ التحصیلان زن مقطع کارشناسی کشور بیشتر از مردان است. موضوعی که باعث شده سهم زنان متخصص از جامعه زنان شاغل ایران بسیار بیشتر از مردان متخصص باشد به شکلی که طبق آمارهای مرکز آمار ایران، ٢٦.٧ درصد زنان شاغل در کشور در گروه متخصصان مشغول به کار هستند درحالی که نسبت مردان متخصص شاغل به کل جمعیت شاغل مردان تنها ٦.٥ درصد است. جالب اینجاست که این نابرابری ها تنها مختص به کسب وکارهای سنتی در کشور نیست و همان طور که گذار از روستانشینی به شهرنشینی باعث کاهش فرصت های اقتصادی زنان شده، به نظر می رسد این فاصله در کسب وکارهای نوین نیز کاهش پیدا نکرده است. تنها برای نمونه تفکیک جنسیتی رانندگان اپلیکیشن های حمل ونقل مسافر به عنوان یکی از بزرگ ترین کسب وکارهای نوین کشور در حالی است که مسافران زن در قسمت تقاضای خدمات امکان استفاده از خدمات همه رانندگان را دارند اما رانندگان زن در قسمت عرضه خدمات تنها امکان حمل ونقل مسافران زن را دارند که عملا منجر به کسب درآمدی بسیار پایین تر نسبت به همتایان مرد خود شده است. با نگاهی به وضعیت فعلی اقتصاد کشور می توان این تشبیه را به کار برد که اقتصاد ایران مانند تیمی است که نیمی از بازیکنانش را روی نیمکت نشانده است. نیمی که به نظر می رسد هرجا فرصت بازی برابر داشته اند، شایستگی های خود را نشان داده اند.

کلیشه ها، مانع رشد اقتصادی زنان ایرانی

زهرا کریمی، اقتصاددان و استاد دانشگاه سهم زنان از اقتصاد کشور را کم اما روبه رشد می داند و دراین باره می گوید: با یک نگاه به آمارهای اقتصادی کشور می توان تشخیص داد که بازار کار کشور شبیه به بازار کار یک جامعه سنتی است. کارفرمایان کشور اغلب مرد هستند و در کسب وکارهای کوچک تر مثل بازار و کارگاه های صنعتی کوچک هم باز دست بالا را مردها دارند که قابل پیش بینی است زیرا بازار کار ما حقیقتا هم سنتی است و همواره زنان را به عنوان کمک خانواده و مردان در کسب وکار به حساب می آورند. حتی خانواده ها هم در این زمینه مایل به حمایت از پسران خود برای فعالیت اقتصادی هستند، برای مثال اگر یک خانواده قرار باشد خانه خود را برای شروع یک کسب وکار جدید در رهن بانک بگذارد، این کار را معمولا برای پسر خانواده انجام می دهند نه برای دخترانشان و غالبا این احساس وجود دارد که پسران نان آور خانواده هستند و باید از آنها حمایت شود و نهایتا دختران ازدواج خواهند کرد و پسر خانواده دیگری حمایت از او را بر عهده خواهد گرفت و حتی این تصور سنتی در خود زنان نیز وجود دارد به شکلی که در مواردی می بینیم زنی حاضر است به برادر خود برای یک فعالیت اقتصادی کمک مالی کند اما روی کسب وکاری که دخترش قصد آغازش را دارد، سرمایه گذاری نمی کند. به این ترتیب عملا حمایتی که خانواده ها از پسران انجام می دهند بسیار بیشتر از دختران است. از طرف دیگر همین تصویر غالب باعث می شود زنانی که فعالیت اقتصادی می کنند برای تهیه ضامن یا وثیقه ملکی نیز با مشکلاتی بیشتر از مردان روبه رو باشند. شما تصور کنید یک زن بالغ حق دارد در انتخابات های مختلف درباره مهم ترین مناصب حکومتی کشور تصمیم بگیرد اما برای دریافت یک وام بانکی نیازمند برگه رضایت همسر یا پدر خود است. با این حال روند رشد سهم زنان از اقتصاد و تحولاتی که در سال های گذشته شاهد بوده ایم تا حدودی ما را به تغییر این وضعیت امیدوار می کند. برای مثال سهم کارکنان فامیلی از جامعه شاغلان کشور در سال های اخیر کاهش پیدا کرده است. اگر تصویر امروز اقتصاد ایران را با تصویر ١٠ سال قبل مقایسه کنید، یقینا متوجه این تغییرات خواهید شد. تعداد فرزندان خانواده های ایرانی کاهش پیدا کرده و تعداد کودکان زیر ١٨ سال در بازار کار ما نیز کاهش شدیدی داشته است و خانواده ها هم دیگر مایل نیستند به فرزندانشان به عنوان نیروی کار بدون مزد در کنار خود نگاه کنند. از طرفی اوضاع بد اقتصادی و ضربه هایی که در دهه های اخیر به اقتصاد ما وارد شد، باعث کاهش شدید تعداد کارفرمایان مرد شده در حالی که تعداد کارفرمایان زن اندکی افزایش یافته است و از طرفی سهم زنان متخصص در مشاغل تخصصی کشور افزایش خارق العاده ای یافته است. با این حال می توان گفت سهم زنان از بازار کار کشور متناسب با حجم حضور آنان در مقاطع مختلف تحصیلی نیست. اگر سردرگمی های فعلی در مباحث اجتماعی، حقوقی و اقتصادی حل شود، مطمئنا بسیاری از زنان تحصیل کرده ای که امروز به سهم اندک خود در اقتصاد کشور معترض هستند، به حق خود خواهند رسید. سهمی که امروز کافی نیست اما یقینا به مرور افزایش خواهد یافت و ما امروز نشانه های آن را می بینیم.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir