بهترین راه برای سرمایه گذاری در سال جدید چیست؟

اقتصاد ایرانی: سال 92 سال سرمایه گذاری بر روی کدام کالا است؟ این شاید مهمترین سوالی باشد که نه فقط فعالان بازارهای مالی و سرمایه گذاران کلان که سرمایه داران خرد و ناواردها هم در این ایام با آن مواجه شده اند. طلا و سکه؛ دلار؛ مسکن و بورس شاید شایع ترین و پرطرفدارترین بازارهای سرمایه ای در کشور باشند که علاقمندان فراوانی دارند و خیلی ها با رصد لحظه ای در این بازارها به دنبال تحلیلی برای هدایت سرمایه خود می گردند. فضای رقابت میان این بازارها به خصوص در دو سال اخیر بسیار ملتهب تر از گذشته شده است. پس از آن که تحولاتی چشمگیر در این بازارها ایجاد شد و تورمی قابل توجه در آنها به وجود آمد، جذابیت این بازارها هم بیشتر خودشان را به متقاضیان سرمایه گذراری نشان دادند. به همین دلیل سرمایه داران نوظهور در این مدت خود را به بازار رسانده اند و بدون آنکه تخصص ویژه ای داشته باشند سعی کردند نقدینگی خود را به کالاهای سرمایه ای تبدیل کنند. با اداکه کاهش ارزش ریال این روند سرعت بیشتری به خود گرفت تا نقدینگی سرگردان در کشور نیز رکورد جدیدی را به ثبت برساند و از 424 هزار میلیارد تومان گذر کند. این میزان نقدینگی سرگردان در کشور به تنهایی می تواند با ورود به هر بازاری، شرایط حاکم بر آن بازار را دگرگون سازد و به اصطلاح بازاری ها سفته بازی را  رونق دهد. در این شرایط است که حباب قیمتی ایجاد می شود و بازار تورمی مصنوعی را تجربه می کند.

کاهش ارزش پول ملی که به گفته تعدادی از کارشناسان اقتصادی در سال 91 به یک چهارم گذشته رسیده است، پول را به اصلاح قدیمی ترهای بازار، داغ کرده است. پول را در شرایطی داغ شده می دانند که ارزش آن رو به نزول باشد به گونه ای که نگهداری آن به سرمایه آسیب برساند. مانند سنگ داغی که از نان سنگک خارج می شود و بلافاصله صاحب نان مجبور است به علت داغی بیش از حد سنگ آن را به سمتی پرتاب کند تا دستش نسوزد. متخصصان بازارهای پولی و مالی با چنین مثالی سعی می کنند نشان دهند که نگهداری پول داغ باعث آسیب رسیدن به اصل سرمایه خواهد شد به همین دلیل باید آن را در جای دیگری سرمایه گذاری کرد تا در غالب کالا یا ابزار سرمایه ای دیگری نگهداری شود. این روزها توصیه ها برای سرمایه گذاری های خرد در جمع های دوستانه و فامیلی به اوج خود رسیده است. کسانی که در میان این جمع ها فعالیتی در بازارهای مالی دارند به دیگران توصیه می کنند پول هایشان هرچند اندک را به دارایی دیگری تبدیل کنند. اما افرادی که تاکنون در فضای بیزنس و سرمایه گذاری حضور نداشته اند معمولا قدرت ریسک پایینی دارند که از اطلاعات اندکشان از ریزه کاری های بازار، ناشی می شود. در این شرایط دائم سوال می کنند که آینده کدام بازار درخشان تر خواهد بود تا پول خود را به سمت آن هدایت کند و سرمایه گذاری را در آن زمینه تجربه کند. اهالی فن اما که اطلاعات بیشتری از وضعیت بازارها دارند، پاسخشان به این سوال ها واحد است. آن ها می گویند ما پیشگو نیستیم چراکه ممکن است هر اتفاقی رخ دهد و حتی بر خلاف پیش بینی ها نتیجه گرفته شود به همین دلیل حتی بعد از مطالعه دقیق بر روی محل سرمایه گذاری، باید ریسک آن را پذیرفت و حتی انتظار سقوط قیمت ها در آن بازار را داشت چراکه هیچ تحلیلگری توان تضمین آینده سرمایه گذاری را نخواهد داشت. در این میان افرادی هستند که به دلیل حاضر به پذیرش این ریسک نیستند به همین دلیل پول خود را در محل های تضمین شده با سود منطقی، نگهداری می کنند. سپرده های بلندمدت بانک ها یا خرید اوراق مشارکت پروژه های دولتی پناهگاه سرمایه این افراد است هرچند که طی دو سال اخیر با صعودی شدن نمودار قیمت تمامی بازارهای سرمایه ای آن هم به میزانی فراتر از سودهای بانکی و اوراق مشارکت، تعداد سرمایه گذاران در این فضاهای مطمئن کاهش یافته است چراکه بسیاری از این افراد به این نتیجه رسیده اند که با دوام روند رو به رشد قیمت ها در بازار طلا، سکه، ارز، مسکن و حتی بورس، دیگر ریسک سرمایه گذاری در این بازارها کاهش یافته و می تواند به آینده آن ها امیدواری بیشتری داشت به همین دلیل همچنان بازارهای یاد شده در جذب سرمایه های خرد و کلان با یکدیگر رقابت فشرده ای دارند.

دلار در سال جدید چه مسیری را طی می کند؟

بازار ارز در دو سال گذشته ظرفیت های بالایی از خود نشان داده است به گونه ای که با جداشدن از مرز یک هزار تومان، کارشناسان هم نتوانستند برای آن سقفی را در نظر بگیرند. پول آمریکا در این مدت به کالایی سرمایه گذاری تبدیل شد هرچند که طبق قواعد و اصول اقتصادی و سرمایه گذاری پرداخت پول برای خرید پولی دیگر یا همان خرید و فروش پول جزو فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری به حساب نمی آید. با این وجود تورمی که در قیمت انواع ارز به تبع گرانی دلار ایجاد شد، صرفه سرمایه گذاری را در این بازار افزایش داد تا در سطح خرد و کلان عده ای به بازار ارز روی بیاورند.

در طول دو سال گذشته بارها نوسانات در بازار ارز، سرمایه عده ای را افزایش داد و در مقاطعی هم با رکود قیمت، سرمایه بخشی از سرمایه گذارن رو به کاهش گذاشت. سرمایه گذران حرفه ای اما زمان های خرید و مقاطع فروش را بهتر از دیگران درک می کنند به همین دلیل کمتر در این بازار آسیب می بینند. بازاری که این خرید و فروش ها در آن دلال بازی خوانده می شود و به آن سرمایه گذاری غیرمولد می گویند حالا به محلی برای فعالیت های افراد ناوارد هم تبدیل شده است. با وجود گذر قیمت دلار از مرز 3 هزار و 900 تومان و البته بازگشت آن به 3 هزار و 400 تومان هنوز عده ای معتقدند ظرفیت رشد قیمت در این بازار همچنان وجود دارد. زمانی که دلار از مرز دو هزار تومان می گذشت شاید عده ای تصور می کردند دیگر امکان رشد قیمت دلار وجود ندارد اما ادامه این روند، محاسبات را تغییر داده است. البته خیلی ها با این حساب که دلار روند صعودی خود را متوقف نمی کند، چند ماه پیش به قیمتی نزدیک به چهار هزار تومان پول آمریکا را خریداری کردند و بعد با راه اندازی اتاق مبادلات ارزی توسط دولت قیمت ها تا زیر 3 هزار تومان پایین آمد تا عده ای با زیان این بازار را ترک کنند اما در این میان برخی صبوری کردند و دلارهای خود را نگاه داشتند تا بار دیگر قیمت ها رو به رشد بگذارد. این اتفاق در روزهای ابتدایی بهمن ماه رخ داد و بار دیگر معاملات در بازار ارز بعد از مدتی رکود، رونق گرفت. با گران شدن دلار و عبور از 2 هزار و 500 تومان باز هم برخی برای چند ماه آینده پیش بینی کردند که قیمت های بالاتری در انتظار دلار است. هرچند ماه پایانی سال 90 نشان داد که قیمت ها با پیش بینی ها سازگاری ندارد. درست در روزهایی که خیلی ها انتظار 5 هزار تومانی شدن دلار را می کشیدند، پول آمریکا در برابر اخبار امیدوارکننده از مذاکرات هسته ای، مقاومتی نداشت و قیمت آن تا نزدیکی سه هزار تومان پایین آمد و در آخرین روزهای سال هم به 3 هزار و 400 تومان رسید. این موضوع پیش بینی ها را برهم زد اما همچنان تعدادی از کسانی که سرمایه های خود را در این بازار صرف کرده اند معتقدند در چند ماه ابتدایی سال 92 قیمت هایی به مراتب بالاتر از نرخ فعلی به بازار ارز خواهد آمد با این وجود اما باید در نظر داشت که اقدامات دولت و سیاست های اعمالی از سوی بانک مرکزی در بازار ارز بسیار تعیین کننده است. در این شرایط تعیین قیمت در این بازار وابستگی قابل توجهی به مذاکرات هسته ای در 16 فروردین دارد. این موضوع موجب شده تا نتوان پیش بینی مناسبی از آینده بازار ارز داشت. همچنین ممکن است دولت به یکباره سیاستی را در پیش بگیرد که بهای دلار مسیر غیرقابل تصوری را دنبال کند به همین دلیل است که برخی به پیش بینی های بزرگ، نگاهی تردیدآمیز دارند و نمی توانند باور کنند که قیمت های 5 یا 6 هزار تومان برای یک دلار آمریکا رقم بخورد.

طلا و سکه برای سرمایه گذاری مناسب تر است یا دلار؟

طلا و سکه برخلاف دلار همواره جزو کالاهای سرمایه ای بوده اند. هرچند که طلا برای خانم ها خاصیت تزئینی دارد و از این زاویه می توان آن را کالای مصرفی دانست اما حتی کسانی که طلا را به عنوان ابزاری زینتی خریداری می کنند هم به آن نگاه سرمایه ای دارند. به همین دلیل است که خانم ها همواره تغییرات قیمت طلا را دنبال می کنند تا ببینند سرمایه بالقوه شان به چه میزان رسیده است. آن ها می خواهند ارزش دارایی خود را بدانند تا در مواقع نیاز با فروش آن خواسته دیگرشان را برآورده کنند.

از طلا و سکه به عنوان کالاهای سرمایه ای با قدرت نقدشوندگی بالا یاد می شود که سرمایه گذاران حاضر در آن معمولا کارکرد میان سرمایه ای از آن انتظار دارند به این مفهوم که پول نقد خود را به سکه و طلا تبدیل می کنند تا هنگام انجام سرمایه گذاری های بزرگ تر یا خرید یکی از مایحتاج زندگی خود، آن را بار دیگر به پول نقد تبدیل کنند. بازار طلا و سکه هرچند از نظر نقدشوندگی به بازار ارز شبیه است اما نزد سرمایه گذاران از امنیت بیشتری برخوردار است و کارشناسان اقتصادی هم ورود به بازار طلا و سکه را برای سرمایه گذاری مذموم نمی دانند. فلز گرانبها به نسبت پول کاغذی آمریکا ارزش بالاتری میان سرمایه گذاران خرد دارد چراکه آن ها به ارزش ذاتی کالایی که خریداری می کنند اطمینان دارند و می دانند که این ارزش ذاتی به سادگی با تغییر سیاست های دولت، از بین نمی رود.

با وجود اینکه بازار طلا و سکه به شکل سنتی بازار مطمئنی بوده است اما در دو سال اخیر به واسطه التهابات بازار ارز و ورود سفته بازان به بازار سکه، این فضا هم با ناامنی هایی همراه شده است. بازار سکه در این ایام به مانند بازار ارز شرایط ویژه ای را از سر می گذراند. مهمترین اتفاقی که برای این بازار استراتژیک افتاده این است که عوامل تاثیرگذار بر قیمت ها به شکلی غیرعادی تغییر کرده است. حالا عوامل غیر اقتصادی نیز بر نوسانات این بازار تاثیر می گذارد.

این موضوع از وابستگی قیمت طلا و سکه به دلار در ایران ناشی می شود. در شرایط عادی اگر قیمت جهانی طلا در بازارهای جهانی بود که نوسانات طلا و سکه در داخل را رقم می زد، حالا بالا و پایین رفتن نرخ دلار هم در آن موثر است.

نکته اینجاست که در فرمول تبدیل قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی به نرخ طلا در بازار ایران دو متغیر وجود دارد. متغیر اول، قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی است و متغیر دوم قیمت دلار در بازار آزاد. از آنجا که تا پیش از سال 90، قیمت دلار در بازار آزاد ایران با نوسان قابل توجه و التهاب مواجه نبود، تقریبا متغیر دوم در فرمول، به عددی ثابت تبدیل شده بود. اما در این دو سال اخیر که قیمت دلار تغییرات قابل توجهی را از سر گذرانده و تا 300 درصد رشد کرده است، متغیر دوم فرمول بیشترین تاثیر را در نتیجه معادله گذاشته است. حالا تنها تغییرات قیمت جهانی به عنوان عاملی برون زا نیست که قیمت طلا و سکه را تعیین می کند بلکه نوسانات ارزی در داخل به عنوان عاملی درون زا در تغییرات آن موثر است به همین دلیل است که آینده بازار طلا به اتفاقات بازار ارز در ماه های آینده گره خورده است. در این میان پیش بینی ها در این زمینه باید با پیش بینی های نرخ دلار همراه شود. بهای دلار هر جهتی را در پیش بگیرد، سکه را همم به دنبال خود خواهد کشید. تنها تفاوتی که وجود دارد تغییرات قیمت طلای جهانی است که در بهای طلا و سکه تاثیر می گذارد. پیش بینی های کارشناسان بین المللی از آینده بازار طلا در ادامه سال 2013 میلادی که تا دی ماه سال 92 شمسی ادامه خواهد داشت، بر افزایش بهای طلا تا حدود 2 هزار دلار در هر اونس استوار است. در حالی که قیمت طلای جهانی در این ایام خود را به حدود یک هزار و 600 دلار رسانده است. در این شرایط اگر وضعیت دلار در ایران ثابت بماند، تغییرات جهانی قیمت فلز زرد رنگ، قیمت طلا و سکه را در ایران اندکی افزایش خواهد داد که طبق پیش بینی ها حدود 15 درصد خواهد بود. اما باتوجه به اینکه برخی از فعالان بازار ارز پیش بینی افزایش بهای دلار را کرده اند، برخی همچنان خرید سکه را سودده می دانند. هرچند که طی دو سال گذشته چندین بار نوسانات هیجانی بازار ارز موجب رشد قیمت سکه شد که بعد از آن با کاهش هیجانات و افت قیمت دلار، سکه نیز خود را به شدت پایین کشید تا خیلی ها با زیان مواجه شوند.

با وجود این ریسک ها استقبال از طرح های پیش فروش سکه و مشارکت در قراردادهای آتی سکه در بورس نشان می دهد تمایل فراوانی به سرمایه گذاری در این بازار وجود دارد.

معاملات قراردادهای آتی سکه حالا به یکی از جذاب ترین معاملات بازار سرمایه تبدیل شده است به طوری که با وجود عمر کوتاه این بازار و آشنا نبودن عموم مردم با جزییات این قرارداد، اما روزانه حجم قابل توجهی سکه در بورس کالا مورد داد و ستد قرار می گیرد. امسال با توجه به نوسان قابل توجه نرخ سکه و ارز در بازار داخلی، محدودیت هایی در معاملات آتی سکه نیز اعمال شد اما روند معاملات این بازار همچنان برای معامله گران جذاب است. البته با وجود اجرای قوانین جدید در معاملات آتی، آمار ۹ ماه سال گذشته شرکت بورس کالای ایران نشان می دهد که همچنان حجم و ارزش قراردادهای سکه رشد داشته به طوری که به گفته مدیر آمار و ارزیابی عملکرد بورس کالا، ارزش معاملات آتی با رشد ۲۱۲ درصدی از ابتدای سال تا پایان آذرماه 91 روبه رو بوده است.

سرمایه های سرگردان از بازار ارز به بازار مسکن می آید؟

هرچند مسکن در اقتصادهای توسعه یافته به عنوان کالای سرمایه گذاری شناخته نمی شود اما در ایران همچنان خرید ملک و معاملات آن برای سرمایه گذاران جذاب است چراکه روند صعودی قیمت ها در این بازار در مقاطع مختلف از نرخ تورم عادی فراتر رفته و این خصوصیت موجب جذب سرمایه در این بازار شده است.

طی دو سال اخیر که التهابات ارزی، انگیزه سرمایه گذاران را برای ورود به بازار ارز و طلا افزایش داده است، سرمایه های سرگردان راهی این بازارها شده است اما خیلی ها معتقدند که با آغاز تحرک در بازار مسکن و کاهش جذابیت در بازار طلا و ارز، این سرمایه های سرگردان به سمت بازار مسکن هدایت می شود و این می تواند التهاب و رسد قیمت را در این بازار افزایش دهد.

بازار مسکن که سال 85 و 86 افزایش قیمت قابل توجهی را از سر گذراند و تا 300 درصد رشد کرد، پس از آن به رکودی دو، سه ساله فرورفت و با اعمال سیاست های انقباضی دولت حتی با کاهش قیمت هم مواجه شد اما از سال 90 بار دیگر رونقی نسبی به این بازار بازگشت و افزایش قیمتی ملایم در آن حادث شد. از نیمه دوم سال 91 اما شرایط کمی متفاوت شده است. می توان گفت بهای دلار و افزایش سطح عمومی قیمت ها همراه با رشد قابل توجه نرخ مصالح ساختمانی بر قیمت هایی آپارتمان و املاک مسکونی اثر مهمی گذاشت و سطح قیمت ها را با سرعت بیشتری افزایش داد. حتی دولت هم برای پروژه های دولتی مسکن مهر به دلیل رشد هزینه های ساخت، مجبور شد قیمت واحدهای مسکن مهر را تا 30 درصد افزایش دهد. در این شرایط بود که برخی کارشناسان مسکن، افزایش قابل توجه قیمت مسکن را برای چندماه پایانی سال 91 و اوایل سال 92 پیش بینی کردند. تحرکاتی که طی ماه های گذشته در قیمت خانه های پایتخت رخ داد به این پیش بینی ها قوت بخشید تا برخی از فعالان بازار رشدی فراتر از نرخ تورم را برای سال آینده مسکن متصور باشند. خیلی ها معتقدند سرمایه های سرگردان پس از گذر در بازار ارز و سکه حالا قرار است به سراغ بازار مسکن بیاید که اگر این اتفاق رخ دهد با رونق معاملات، رشد قابل توجهی در بهای آپارتمان رقم خواهد خورد هرچند که در ماه های پایانی سال گذشته هم در برخی مناطق طبق مشاهدات میدانی قیمت مسکن تا 50 درصد افزایش قیمت را تجربه کرد. شاید به همین دلیل باشد که دولت در بهمن ماه چند طرح را برای ایجاد آرامش در بازار مسکن مهیا ساخت. افزایش تسهیلات ساخت مسکن از 30 به 50 میلیون تومان و امکان استفاده واحدهای بالای 12 سال ساخت از وام 20 میلیون تومانی مسکن طی یک هفته اعلام و ابلاغ شد تا شاید راهی برای مقابله با التهاب بازار مسکن باشد.

رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور معتقد است بهترین راه کنترل این بازار پر تلاطم، ثبات قیمت ارز است. مصطفی قلی خسروی با اشاره به آمارهای ثبت معاملات می گوید: در بهمن سال 90 در کل کشور به طور متوسط روزانه 15 هزار خرید و فروش در سامانه معاملات مسکن ثبت می شد و این در حالی است که در بهمن ماه سال 91 این تعداد به 9 هزار کاهش یافته است، اما آمار معاملات در تهران نسبت به کل کشور تفاوت دارد و نشان می دهد که تغییر زیادی ندارد .

یکی دیگر از مشاوران املاک در تهران چنین برآوردی از بازار مسکن ارائه داده است: طبق بررسی ها و گزارش های دریافتی به طور متوسط قیمت مسکن در کشور از ابتدای تابستان 91 بیش از 30 درصد رشد داشته است و اگر این بی ثباتی در قیمت ها ادامه پیدا کند، پیش بینی می شود این روند افزایش قیمت در سال 92 نیز ادامه پیدا کند.

حتی مسوولان دولتی هم این موضوع را تایید می کنند. مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه وشهرسازی می گوید: بررسی ها درباره تاثیری که ثبات نسبی بازارهای رقیب یعنی ارز و طلا در فصل پاییز بر بازار مسکن گذاشت، نشان می دهد، تقاضای مصرفی و سفته بازی هر یک با نوعی از واکنش به این ثبات، به خرید ملک را نشان دادند و در نتیجه این ورود، بخشی از نقدینگی به بازار مسکن تزریق شد که باعث رشد قیمت شد.

سرمایه گذاری در بورس از طلا و ارز، بیشتر بازدهی دارد؟

در میان بازارهای سرمایه ای رایج شاید بورس بیش از همه مورد تایید کارشناسان اقتصادی باشد چراکه سرمایه گذاری در بورس را سرمایه گذاری در بخش مولد می دانند. فعالیت در بازارهای طلا، ارز، مسکن و امثال آنها به رونق سفته بازی کمک می کند اما ورود سرمایه به بازار سرمایه به رشد فعالیت های اقتصادی مولد می انجامد. اگر شرایط اقتصادی یک کشور ثبات کافی را داشته باشد و بازارهای غیرمولد از التهابات و نوسانات غیرمعمول دور شود، سرمایه گذاری در بورس تنها راه سرمایه گذاران خرد و کلان خواهد بود. هرچند در ایران این شرایط فراهم نیست اما بورس اوراق بهادار در سال های اخیر توانسته با توجه به واگذاری شرکت های بزرگ، بازدهی و سوددهی بالایی را برای سهامداران رقم بزند. البته ورود به بورس قدری اطلاعات و تخصص لازم دارد اما در این شرایط هم شرکتهای مشاور در غالب کارگزاری های بورس، کار مشاوره به سهامداران را انجام می دهد تا در راه خرید سهام آگاه تر عمل کنند. شاخص بورس که نشان دهنده وضعیت بازار سرمایه است هرچند در این دو سال افت و خیزهای قابل توجهی را از سر گذرانده است اما برآیند نمودار شاخص و بازده بورس نشان دهنده افزایش سرمایه سهامداران است. در این میان کسانی بودند که در مواقع رونق، وارد بازار سهام شدند و در مقاطع افت شاخص، ناامید شدند و سرمایه خود را از بازار خارج کرده اند. این افراد شاید حتی با زیان مالی مواجه شدند اما اگر در بازار می ماندند شاهد افزایش سرمایه خود بودند. طی سال 91 ارزش بازار سرمایه در بورس و فرابورس از 220 هزار میلیارد تومان گذر کرد که رشد 100 درصدی را نشان می دهد در این میان بسیاری از سهام شرکت های بورسی حتی 3 برابر رشد قیمت را تجربه کرد تا در هیاهوی التهابات ارز و سکه و مسکن، عده ای در بورس و در محیطی کم سرو صداتر به رشد سرمایه خود دست بزنند.

حرکت سینوسی شاخص بورس در دو سال اخیر نشان داده است که بعد از هر افت نسبی یک خیز چشمگیر رقم خواهد خورد چراکه دولت با ابزار واگذاری سعی می کند رونق را به ساختمان خیابان حافظ بازگرداند. به همین دلیل شاید تضمین بیشتری در این بازار بتوان برای سرمایه گذاران قائل بود. هرچند جنس سرمایه گذاری با ریسک همراه است و نمی توان از بورس انتظار داشت مانند بانک و اوراق مشارکت سود تضمین شده ارائه دهد اما شاید امنیت در این بازار برای کسانی که اطلاعات و کمی تخصص در سرمایه گذاری بورسی دارند، بالاتر از بازارهای غیرمولد نظیر ارز باشد. روزهای ابتدایی و میانی بهمن ماه 91 شاخص بورس رو به افول گذاشته است اما رونق ایجاد شده در روزهای پایانی سال و به خصوص اوایل سال 92 نشان داد که رونق به این بازار بازگشته است. پیش بینی کارشناسان بورسی و رخدادهای سالهای گذشته نشان می دهد که بورس در اوایل سال 92 روندی رو به رشد را تجربه خواهد کرد.

اسماعیل غلامی معاون سابق سازمان خصوصی سازی کشور معتقد است عرضه های اولیه ای که برای پایان سال گذشته در نظر گرفته شد رونق را به بورس بازمی گرداند: « تجربه نشان داده است که مردم نسبت به عرضه های های اولیه تمایل فراوانی دارند چراکه معمولا برای آن ها خوش یمن بوده و با رشد ارزش سهام مواجه شده است. در روزهای پایانی سال هلدینگ خلیج فارس به تالار آمد که می تواند در ادامه بسیار تاثیرگذار باشد.» این کارشناس ارشد بازار سرمایه معتقد است که رکود ایجاد شده در بهمن ماه تا حدی به دلیل این است که عده ای با فروش سهام، خود را برای عرضه هلدینگ خلیج فارس آماده کرده بودند تا بتوانند سهام این مجموعه بزرگ را خریداری کنند. غلامی می گوید:« هلدینگ خلیج فارس پس از عرضه اگر بزرگترین شرکت بورسی نشود جزو سه شرکت بزرگ و تاثیرگذار خواهد بود و در کنار مخابرات که به تنهایی بار 10 درصد از کل بورس را به دوش می کشد، می تواند نقش مهمی در رونق بازار داشته باشد.» این فعالان بورس به سرمایه گذاران پیشنهاد می کند که با چشمانی باز و به دور از هیجان کاذب وارد بازار شوند تا با خرید گران قیمت سهم، سرمایه خود را از دست ندهند. او در این زمینه چنین هشدار می دهد:« برخی تصور می کنند تمام عرضه های اولیه امکان و پتانسیل رشد چند برابری قیمت را دارند به همین دلیل با آغاز عرضه به شکل هیجانی و کاذب اقدام به خرید سهام با قیمتی دو برابر نرخ واقعی می کنند که این ممکن است زیان آن ها را به همراه داشته باشد. در برخی موارد پتانسیل شرکت های عرضه شده بالا بوده است و رشد چند برابری قیمت اتفاق افتاده است که این باعث شده عده ای تصور کنند تمام عرضه های اولیه این امکان را دارند. در صورتی که باید با شناخت نسبت به شرکت ها و میزان پتانسل آن ها اقدام به قیمت گذاری و خرید سهام کرد.»