بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 25 شهريور 1396      14:26

تجارت ایران و عراق در چرخه رکود و رونق

اقتصاد ایرانی: کاهش صادرات به عراق موضوعی نگران کننده است که این روزها تجار در محافل خود از آن صحبت می کنند. صادرکنندگان از شرایط نامطلوب صحبت می کنند و معتقدند کشورهای ترکیه و چین بزودی این بازار را هم از تولیدکنندگان ایرانی می گیرند اما دبیر کل اتاق مشترک ایران وعراق، ونیز رایزن سابق بازرگانی ایرانی و عراق چنین تفکراتی را قبول ندارند و می گویند برخلاف گفته هایی که در رسانه ها عنوان می شود صادرات ایران به عراق در مقایسه با سال گذشته افزایش یافته است و تنها نسبت به سه سال گذشته مسیرش کاهشی بوده است. 

چه دلایلی باعث شد رقم صادرات به این کشور همسایه کاهش پیدا کند. نخستین نکته نداشتن استراتژی اقتصادی مناسب در همکاری بین ایران و عراق است، دوم بی ثباتی قوانین در عراق، سوم تغییر روزانه هزینه های صدور کالا، تعداد محدود ترخیص کاران گمرک عراق و تعرفه های بالا برای کامیون های ایرانی است. هر چند طرف عراقی در جلسه اخیر خود با سازمان توسعه تجارت قول داده است که مشکلات عنوان شده از سوی خود را حل کند اما هنوز گره ای از مشکلات تجار ایرانی باز نشده است و این امر همواره باعث کاهش رغبت صادرکنندگان ایرانی شده است. عراق بزرگ ترین بازار همسایه ایران و مهم ترین فرصت تجاری برای تجار ایرانی است. به گونه ای که برای این بازار اهداف ۵ ساله ای تدوین شده که قرار بود از سال ۸۹ تا ۹۴ اجرا شود اما با حضور رقبای سرسخت این برنامه محقق نشد. قرار بود براساس برنامه تدوین شده، تجارت ایران با عراق پس از۵ سال، به ۱۵ میلیارد دلار برسد، تعرفه ترجیحی بین دو کشور برقرار شود، کنسرسیوم مشترک حمل ونقل، بیمه، بانک و... تشکیل شود، لغو روادید صورت گیرد و... اما اتفاقاتی افتاده که عملاً نتوانستیم این اهداف را محقق کنیم.

به گزارش ایران، ابراهیم محمدرضا زاده رایزن سابق بازرگانی ایران در عراق حرف های ناگفته ای در مورد بازار این کشور دارد.وی حرف و حدیث ها مربوط به کاهش صادرات کالای ایرانی به عراق را در یک جمله خلاصه کرد و گفت:«میزان صادرات کالاهای ایرانی به عراق در مدت ۴ ماهه امسال در مقایسه با سال گذشته ۶.۵ درصد افزایش یافته است.لذا در این رقم رنگ و بویی از کاهش وجود ندارد.در حال حاضر صادرات موادغذایی، محصولات کشاورزی و مصالح ساختمانی رتبه اول تا سوم صادرات ایران است.» با این حال اخیراً تولیدکنندگان و فعالان بخش خصوصی و دولتی از شرایط دشوار صادرات به عراق می گویند .یکی از دلایل مشکلات صادرات به عراق که از زبان بخش خصوصی شنیده می شود تسویه نکردن تجار عراقی است.البته دولتی ها هم می گویند پرداخت ها با تعویق همراه است و به همین جهت بخش های دولتی برای صادرات انگیزه سابق را ندارند.

رایزن سابق بازرگانی ایران در عراق با شنیدن این گلایه ها گفت: «پول کالاهایی که بخش خصوصی به عراق صادر می کند به صورت نقد در مرز می گیرد و البته در برخی از موارد با توجه به توافقات صورت گرفته در فرصت معین بدهی (پیش پرداخت همواره وجود دارد)پرداخت می شود.در مورد دولت تأخیر در پرداخت زیاد است.از آنجا که دولت عراق کسری بودجه دارد در تسویه با شرکت های دولتی دچار مشکل می شود.»

کیفیت پایین محصولات

نکته دیگر که منتقدان در خصوص مشکلات صادرات ایران به عراق عنوان می کنند کیفیت پایین محصولات ایرانی است. محمدرضازاده توضیح داد: «استقبال از مواد غذایی ایران زیاد است و دلیل اصلی آن موضوع ذبح اسلامی است در این میان چین بسیار تلاش می کند که در این زمینه جای تجار ایرانی را بگیرد لذا سال ها است که به تولیدکنندگان ایرانی می گویم در عراق نمایندگی و پخش ایجاد کنند تا حضورشان تثبیت شود اما هنوز تولیدکنندگان در این عرصه ورود نکردند.»

سهم ۲۱ درصدی ایران

اکنون سه کشور در بازار عراق حضور فعالانه دارند که در این میان سهم ترکیه ۲۲ درصد، چین ۲۰ درصد و ایران ۲۱ درصد است.این در حالی است که پنج سال پیش سهم ایران ۹ درصد و ترکیه ۲۵ درصد بود.

ایران سومین صادرکننده به عراق

اخیراً نیز سازمان تجارت جهانی گزارشی از مبادلات با عراق ارائه کرده است.در این گزارش آمده است: «کشور جنگ زده عراق با تکیه بر درآمدهای نفتی سرشار خود جایگاه سومین واردکننده بزرگ کالا را در بین همسایگان ایران به خود اختصاص داده است. ایران با صادرات بیش از ۶ میلیارد دلار کالا به عراق، سومین صادرکننده بزرگ به این کشور محسوب می شود؛ هرچند این آمار به همان دلیلی که قبلاً گفته شد (عدم عضویت هر دو کشور در سازمان تجارت جهانی) در پایگاه های اطلاعاتی زیرمجموعه WTO درج نشده است. با پایان قریب الوقوع جنگ داخلی عراق و آغاز روند بازسازی مناطق آسیب دیده، قطعاً واردات عراق از دیگر کشورها افزایش خواهد یافت و ایران باید از این فرصت به نحو احسن استفاده کند».
یکی از بخش ها که صادرات آن به عراق به صفر رسیده، خودرو است. خودروساز ها یکی از بازارهای صادراتی شان عراق (طی سال های گذشته ۸۵ تا ۹۰ درصد صادرات خودروی ایران مربوط به عراق بود) بود اما چند وقتی است که قید این بازار را زده اند.رایزن سابق بازرگانی ایران در عراق در این باره گفت:«بازار عراق از خودرو اشباع شده است و دیگر آنها خریدار خودرو نیستند.برای آنکه یک برند هم بتواند آنجا دوام بیاورد باید قیمت های خود را بشدت کاهش دهد لذا خودروسازان دیگر خودرو به عراق صادر نمی کنند.»
سیدحمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق یکی دیگر از کسانی بود که در برابر موضوع کاهش صادرات محصولات ایرانی به عراق واکنش نشان داد و گفت: «آمار ۵ ماهه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۴.۵ درصد افزایش یافته است. رقم صادرات ۵ ماهه ۲ میلیارد و ۶۰۰  میلیون دلاربوده است. منتقدان، آمار صادرات را با سه سال پیش مقایسه می کنند و می گویند سال ۹۳ میزان صادرات ایران بسیار بیشتر (۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار) بود از این رو رقم کاهش صادرات با توجه به نزدیکی عراق به ایران ضعف بزرگی است.» این در حالی است که آنها نه به شرایط جنگی و ویژه عراق در 3 سال گذشته توجه می کنند و نه به افزایش میزان صادرات امسال نسبت به سال گذشته!
با این حال اگر مقایسه بر اساس امسال و ۳ سال پیش انجام دهیم،یکی از دلایل کاهش ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلاری صادرات ایران به عراق در مقایسه با سه سال پیش این است که وزارت نفت از خردادماه برای صادرات فرآورده های نفتی (گازوئیل، مازوت و...) به بازارهای همسایه از طریق مرزهای زمینی مجوز صادرنکرده است و تنها از مرزهای دریایی امکان صادرات وجود دارد لذا این امر باعث شده میزان صادرات به عراق کاهش پیدا کند.از سویی صادرات سیمان با توجه به ساخت کارخانه سیمان در سلیمانیه عراق توسط فرانسوی ها کاهش یافته است. لذا این دو عامل رقم صادرات به عراق را در مقایسه با سه سال پیش کاهش داده است.

پیش بینی صادرات ۸ میلیارددلاری تا پایان سال

دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق گفت: «طی این مدت که عیدقربان، عید غدیر و ایام محرم وصفر را در پیش داریم میزان صادرات به خاطر شلوغی مرزها کاهش یافته است لذا پیش بینی می کنم از نیمه دوم سال میزان صادرات کالاهای ایرانی به عراق افزایش پیدا کند و به رقم ۸ میلیارد دلار برسد. این رقم با در نظر گرفتن صادرات گاز و برق است. از سویی تا پایان سال صادرات کالا به تنهایی به رقم بیش از ۶ میلیارد دلار خواهد رسید.» صادرات گاز از ۷ میلیون مترمکعب به ۱۱ میلیون مترمکعب خواهد رسید و میزان صادرات برق هم افزایش خواهد یافت. لذا با این جمع بندی ها تا پایان سال آینده شاهد رشد صادراتی خواهیم بود.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir