بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : چهارشنبه 1 شهريور 1396      14:27

تهران؛ برنده تجارت با مسقط

اقتصاد ایرانی: تجارت جهانی امروزه به عنوان یکی از مهم ترین عوامل توسعه و رشد اقتصادی کشورها از طریق افزایش فرصت های تجاری و سرمایه گذاری به شمار می رود. از این رو، در ایران توسعه صادرات غیرنفتی و لزوم دسترسی به بازارهای خارجی از اهمیت بالایی برخوردار است. البته باتوجه به موقعیت جغرافیایی خاص کشورمان، بازار مصرف نسبتا قابل توجهی در کشورهای همسایه وجود دارد که برای تقویت و توسعه صادرات مستلزم شناسایی نیازهای وارداتی این کشورهاست. حال از آنجا که طبق طبقه بندی اخیر بانک جهانی، «عمان» در زمره کشورهای با درآمد بالا قرار دارد، از این رو، می تواند بازار مصرف بالقوه یی برای کالاهای غیرنفتی ایران باشد. این درحالی است که مطابق آمارهای گمرک ایران تنها ۱.۲ درصد از سهم ارزشی بازار عمان را در سال ۱۳۹۵ دراختیار داشته است. این موضوع لزوم بررسی دقیق تر نیازهای وارداتی عمان و شناسایی پتانسیل های صادراتی ایران را به این کشور بیش از پیش آشکار می سازد.

به گزارش تعادل، در همین راستا، معاونت بررسی های اقتصادی اتاق تهران، «نیازهای عمده وارداتی عمان و واکاری زمینه صادراتی آنها در ایران» را مورد واکاوی قرار داده است. براساس این تحلیل، حجم تجارت ایران و عمان در چند سال اخیر تقریبا رو به افزایش بوده است. به طوری که در سال ۱۳۸۵ حجم تجارت دو کشور، معادل ۸۷ میلیون دلار بوده که در سال ۱۳۹۵ تقریبا ۷ برابر شده و به حدود ۶۱۲ میلیون دلار رسیده است. به طور متوسط از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ ارزش صادرات ایران به عمان سالانه حدود ۲۴ درصد رشد داشته و در مقابل ارزش واردات ایران از عمان نیز طی این دوره متوسط رشد سالانه ۱۱ درصدی را تجربه کرده است. البته طی ۱۰ سال اخیر، تراز تجاری ایران با عمان در برخی سال ها به خصوص طی سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۲ با کسری همراه بوده که عامل مسلط در کسری تراز تجاری ایران با عمان افزایش نسبتا بالای ارزش واردات ایران از عمان بوده است. با این حال از سال ۱۳۹۲ به بعد روند صعودی ارزش صادرات ایران به عمان و روند نزولی واردات ایران از عمان، موجب شده ایران در تجارت با عمان با مازاد تراز تجاری قابل توجهی همراه باشد.

روند تجارت کالا در عمان

عمان جزو کشورهایی است که از سال ۲۰۰۰ به عضویت سازمان تجارت جهانی در آمده و یکی از اعضای اتحادیه گمرکی ۶ جانبه شورای همکاری خلیج فارس به شمار می رود. بر این اساس، از سال ۲۰۰۳ میلادی عوارض گمرکی یکسانی در مبادله کالا و خدمات بین کشورهای عضو، شامل «عربستان، امارات عربی متحده، قطر، کویت، بحرین و عمان» اعمال می شود. براساس آمارهای سازمان تجارت جهانی سال ۲۰۱۵ بیشترین سهم از صادرات عمان مربوط به سوخت ها و محصولات معدنی یعنی ۵۴.۱ بوده است. بیشترین سهم از واردات عمان نیز به کالاهای صنعتی مثل صنعت ساخت (۷۳ درصد) اختصاص داشته است. باتوجه به آمارهای مرکز تجارت بین المللی، «عمان» در سال ۲۰۱۶ صادراتی به ارزش ۲۴.۵ میلیارد دلار و به مقدار حدود ۶۶ میلیون تن و وارداتی معادل ۲۳.۶ میلیارد دلار و به مقدار حدود ۴۲ میلیون تن را رقم زده است. صادرات عمان به میزان بالایی به نفت وابسته است، به طوری که هر ساله سهم قابل توجهی از صادرات این کشور را اقلام نفتی مندرج در فصل ۲۷ کتاب مقررات صادرات و واردات دربر داشته است. طی ۱۰ سال اخیر سهم این اقلام از ارزش صادرات عمان، بین ۶۰ تا ۸۰ درصد در نوسان بوده است. البته باید ذکر کرد که این سهم در سه سال اخیر کاهش بسیار قابل توجهی را تجربه کرده که دلیل اصلی آن افت ارزش نفت است. همچنین از سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۱۶، بیشترین میزان صادرات عمان مربوط به سال ۲۰۱۳ بوده و پس از آن با افت قیمت نفت از اواسط ۲۰۱۴ ارزش صادرات این کشور وارد روندی نزولی شده است. صادرات عمان در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال ۲۰۱۵ حدود ۲۳.۵ درصد افت ارزشی داشته که سهم اقلام نفتی از این مقدار کاهش، معادل ۱۴ واحد درصد بوده است.

واردات عمان در دو سال اخیر با افت ارزشی مواجه بوده که به نظر می رسد در این بخش نیز اقلام نفتی، عامل اصلی کاهش بوده است. در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال ۲۰۱۵ ارزش واردات عمان افت نزدیک به ۲۰ درصدی را تجربه کرده که کاهش ارزش واردات «روغن های سبک و فرآورده های آن» نقش اصلی در این میزان افت را با سهم نزدیک به ۳.۵ واحد درصدی داشته است. در سال های گذشته پیش از سال ۲۰۱۴ صادرات عمان نسبت به واردات آن در سطح بسیار بالایی قرار داشت و این کشور با مازاد قابل توجهی در تراز تجاری خود همراه بود؛ اما در دو سال اخیر با کاهش چشمگیر صادرات این کشور، فاصله صادرات و واردات آن کمتر شده و تراز تجاری نیز با وجود مثبت بودن آن کاهش قابل توجهی را تجربه کرده است.

شرکای تجاری عمان

باتوجه به آمارهای مرکز تجارت بی المللی، «عمان» در سال ۲۰۱۶، بیشترین صادرات را به «چین» با رقم صادرات ۱۰.۷ میلیارد دلار با سهم ۴۳.۶ درصد از ارزش کل صادرات عمان به جهان داشته است. همچنین قریب به نیمی از نیاز وارداتی عمان در این سال از «امارات متحده عربی» با رقم واردات ۱۰.۵ میلیارد دلار تامین شده است. بین مبادی عمده وارداتی عمان، ایران در ششمین جایگاه به لحاظ ارزشی قرار دارد. براساس آمارها، مهم ترین مقاصد صادراتی عمان در سال ۲۰۱۶ به ترتیب کشورهای «چین، امارات متحده عربی، هند، چین تایپه، ایالات متحده امریکا و عراق» و در مقابل مبادی عمده وارداتی عمان کشورهای «امارات متحده عربی، چین، هند، عربستان سعودی، ایالات متحده امریکا و ایران» گزارش شده است.

بررسی آمارهای تجارت عمان در سال ۲۰۱۶ نشان می دهد که بین گروه های کالایی، بیشترین حجم تجارت عمان در سال ۲۰۱۶ مربوط به «فرآورده های نفتی» بوده و «انواع رآکتورها و ماشین آلات صنعتی» و «وسایل نقلیه زمینی» در رده های بعد از آن قرار دارند. بیشترین ارزش واردات عمان در سال ۲۰۱۶ به «انواع رآکتورها و ماشین آلات صنعتی» اختصاص داشته است. سهم این گروه کالایی از ارزش کل واردات عمان در سال ۲۰۱۶ حدود ۲۱ درصد بوده است. پس از آن، دو گروه کالایی «وسایل نقلیه زمینی» و «فرآورده های نفتی» با سهم به ترتیب ۱۱ درصد و ۸ درصد از ارزش کل واردات عمان در سال ۲۰۱۶ در رده های بعدی قرار دارند. همچنین بیشترین ارزش صادرات عمان بین گروه های کالایی نیز به «فرآورده های نفتی» اختصاص داشته و سهمی بیش از ۶۲ درصد ارزشی کل صادرات عمان را دربر گرفته است. پس از «فرآورده های نفتی»، گروه های کالایی «وسایل نقلیه زمینی غیر از نواقل روی خط راه آهن یا تراموای و...» و «محصولات شیمیایی آلی» با سهم به ترتیب ۱۰ درصد و ۴ درصد، بیشترین سهم از ارزش واردات ۱۳۹۶ را داشته اند. بین گروه های کالایی، کمترین میزان ارزش صادرات و واردات عمان در سال ۲۰۱۶ را نیز گروه کالایی «اسلحه و مهمات» به خود اختصاص داده است. ترکیب تجارت در کشور عمان نشان می دهد که این کشور در بیشتر گروه های کالایی ازجمله «اسلحه و مهمات، مواد آلبومینوئید، انواع پارچه» عمدتا واردکننده بوده و سهم واردات از تجارت آن بیش از سهم صادرات آن است.

تجارت عمان با ایران

رشد ارزش صادرات ایران به عمان در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۴ معادل ۴۵ درصد بوده که «محصولات آهن» بیشترین سهم ۱۶ واحد درصد را از این رشد داشته است. این کالا در سال ۱۳۹۴ به عمان صادر نشده بود، اما در سال ۱۳۹۵ حدود ۶۱ میلیون دلار از این محصول به عمان صادر شده است.

تجارت ایران و عمان به لحاظ وزنی نشان می دهد، در سال های اخیر صادرات ایران به عمان به لحاظ وزنی با رشد نسبتا بالایی همراه بوده است. براساس آمارها از سال ۱۳۹۵- ۱۳۹۰ صادرات ایران به عمان به لحاظ وزنی حدود ۱۲ برابر شده است. در سال ۱۳۹۵ نیز وزن صادرات ایران به عمان معادل ۱.۴ میلیون تن بوده و نسبت به سال ۱۳۹۴ بیش از دو برابر شده است. با نگاهی به جزئیات اقلام صادراتی ایران به عمان، می توان گفت اضافه شدن «سیمان های پودر نشده موسوم به کلینکر» به اقلام صادراتی ایران به عمان در سال ۱۳۹۵ اصلی ترین عامل رشد صادرات ایران به عمان با سهم از رشد ۶۲.۷ درصدی است.

آمارهای تجارت ایران و عمان نشان می دهد که طی ۱۰ سال گذشته، متوسط قیمت اقلام صادراتی ایران به عمان تقریبا ثابت بوده و نوسان زیادی نداشته است. این درحالی است که در ارتباط با متوسط قیمت اقلام وارداتی ایران از عمان، در برخی سال ها شاهد نوسان های چشمگیری بوده ایم. به طور مثال در سال ۱۳۸۶ متوسط قیمت اقلام وارداتی ایران از عمان معادل ۷ هزار دلار برتن بوده، در حالی که این رقم در سال ۱۳۸۸ تنها معادل ۷۵۶ دلار برتن ثبت شده است. همچنین در سال ۱۳۹۵ نسبت به ۱۳۹۴ قیمت اقلام وارداتی ایران از عمان حدود ۶ برابر شده است. در سال ۱۳۹۵ نیز متوسط قیمت اقلام صادراتی ایران به عمان ۳۸۸ دلار بر تن و متوسط قیمت اقلام وارداتی ایران از عمان معادل ۴ هزار و ۳۹۲ دلار بر تن بوده، درحالی که متوسط قیمت صادراتی و وارداتی کل کشور در سال ۱۳۹۵ به ترتیب معادل ۳۳۹ دلار بر تن و ۱۳۰۸ دلار بر تن است. به عبارتی در این سال، ایران نسبت به اقلامی که از عمان وارد می کند، کالاهای ارزان تری را به این کشور فروخته است. همچنین مطابق آمارها، در سال ۱۳۹۵ بیشترین صادرات ایران به عمان مربوط به گروه کالایی «چدن، آهن و فولاد» با ارزش حدود ۲۲۰ میلیون دلار اختصاص داشته است. پس از آن «حیوانات زنده و انواع گوشت» و «سایر سوخت های معدنی» در رده های بعدی قرار دارند. بین ۲۰ قلم گروه کالایی که ایران بیشترین صادرات را از آنها به عمان داشته، وارداتی از عمان به ایران صورت نگرفته است. بررسی هر کدام از این کدهای تعرفه می توان دریافت که ایران چه سهمی از واردات عمان داشته است.

در همین راستا و برای تقویت صادرات به عمان، روز گذشته اتاق مشترک ایران و عمان و صندوق ضمانت صادرات ایران با هدف گسترش مناسبات میان تجار ایران و عمان، همچنین صدور خدمات فنی و مهندسی به این کشور و توسعه صادرات غیرنفتی تفاهمنامه همکاری امضا کردند. مدیرعامل صندوق ضمانت ایران، عمان را از نظر سیاسی همسو با سیاست های ایران خواند و گفت: در کنار مسائل سیاسی، ضرورت های اقتصادی نیز ما را ملزم به ارتباط با این کشور می کند چراکه در حال حاضر صادرات برای کشور ما از اهمیت بالایی برخوردار است. سیدکمال سیدعلی ضمن تاکید بر ضرورت افزایش همکاری صندوق ضمانت صادرات با اتاق مشترک ایران و عمان گفت: خوشبختانه صندوق همتای عمانی ما نیز علاقه مند به برقراری این ارتباط است که این امر می تواند ضمن حل مشکلات صادرکنندگان ایرانی در عمان، متقابلا گره گشای مشکلات تجار عمانی در ایران در بحث اعتبارسنجی، ضمانتنامه و بیمه نامه ها نیز باشد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir