خودروهای الکتریکی، تهدید تازه صنعت نفت

اقتصاد ایرانی: در سالهای گذشته شرکت های خودروسازی میلیاردها دلار برای ساخت خودروهای الکتریکی و ارتقای تکنولوژی آن سرمایه گذاری کردند تا از وابستگی این صنعت به بنزین و دیگر فراورده های نفتی بکاهند و زمینه را برای تنزل انتشار گازهای آلاینده فراهم کنند. شماری از شرکت های خودروسازی از قبیل شرکت ولوو اعلام کردند از یک دهه آینده تنها خودروی الکتریکی تولید خواهند کرد و این به معنای تغییر معنا دار در تقاضای سوختهای فسیلی در دنیا است.

در ابتدا این طرح تهدیدی برای صنعت نفت دنیا محسوب نمی شد زیرا شرکت های نفتی بر این باور بودند که تا تکمیل تکنولوژی این بخش زمان زیادی نیاز است. ولی به نظر می رسد این سرمایه گذاری های کلان و مطالعات گسترده باعث شد تا صنعت خودروهای الکتریکی در دنیا با سرعت بالایی توسعه پیدا کند و هم اکنون به تهدیدی جدی برای شرکت های بزرگ تولید کننده نفت تبدیل شود.

 طبق مطالعه انجام شده توسط شرکت بلومبرگ، در سال گذشته اوپک پیش بینی خود از فروش خودروهای الکتریکی را پنج برابر کرد و شرکت های اگزون موبیل و بریتیش پترولیوم برآورد خود را در مورد میزان فروش خودروهای الکتریکی را تغییر دادند. طبق این مطالعات در نتیجه افزایش استفاده از خودروهای الکتریکی در جهان تا سال ۲۰۴۰ میلادی، تقاضای نفت در دنیا ۸ میلیون بشکه در روز کمتر می شود که این میزان بیش از کل حجم نفت  تولید شده توسط دو کشور ایران و عراق است.

احتمال رکود در بازار تقاضای نفت

افزایش استقبال از خودروهای الکتریکی در دنیا باعث می شود تا در دهه های پیش رو بازار تقاضای نفت با رکود روبرو شود و تردیدهای زیادی در مورد آینده صنعت تولید سوخت های فسیلی که هم اکنون درآمدی بالغ بر ۷۰۰ میلیارد دلار در هر سال دارد بوجود آید.

بدون شک افزایش شمار خودروهای الکتریکی در بازار مصرف دنیا تاثیر زیادی روی عملکرد شرکت های خودروسازی، شرکت های نفتی و شرکتهای تولید کننده قطعات الکترونیکی و دیگر صنایع وابسته خواهد داشت. موسسه مطالعاتی BNEF انتظار دارد تا سال ۲۰۴۰ تعداد خودروهای الکتریکی فروخته شده در دنیا بیش از تعداد خودروهای بنزینی باشد که یک دلیل مهم ان افت سریع هزینه تولید باتری های لیتیوم یونی است که وظیفه ذخیره نیرو برای حرکت خودرو را بر عهده دارد.  در این سال شمار خودروهای الکتریکی در بازار مصرف به ۵۳۰ میلیون دستگاه می رسد که یک سوک از کل خودروهای موجود در بازار مصرف دنیا خواهد بود.

البته سازمان کشورهای صادر کننده نفت پیش بینی دیگری دارد. با وجود اینکه این سازمان برآورد خود را در مورد تعداد خودروهای الکتریکی موجود در بازار را نسبت به برآورد سال قبل پنج برابر کرده است، ولی انتظار ندارد ۵۳۰ میلیون دستگاه خودروی الکتریکی در بازار ببیند. سازمان اوپک در پیش بینی خود شمار خودروهای الکتریکی در بازار را در سال ۲۰۴۰ میلادی برابر با۲۶۶ میلیون دستگاه اعلام کرد در حالیکه طبق برآورد سال گذشته تعداد خودروهای الکتریکی در سال ۲۰۴۰ برابر با ۴۶ میلیون دستگاه خواهد بود. طبق برآورد سال ۲۰۱۷ سازمان اوپک خودروهای فعال با باتری ها در سال ۲۰۴۰ میلادی ۱۲ درصد بازار مصرف را به خود اختصاص می دهند در حالیکه در سال گذشته سهم آنها در بازار ۲ درصد اعلام شده بود.

در این شرایط تقاضا برای خودروهای بنزینی هر روز کمتر می شود و تقاضا برای سوخت هم روند نزولی خواهد داشت. این خبر برای شرکت های فعال در صنعت نفت و شرکتهای تولید کننده سوخت های فسیلی خبر بسیار بدی است زیرا نشان از ضعف تقاضا برای محصولات تولیدی آنها در سال های آتی دارد.

نشانه ها از سال ۲۰۱۸ ظاهر می شود

نکته مهمی که درگزارش سازمان اوپک وجود دارد این است که تاثیر افزایش شمار خودروهای الکتریکی و کاهش تقاضا برای سوخت های فسیلی است که تاثیر ان به تدریج در بازار ظاهر خواهد شد. اوپک انتظار دارد اولین تاثیر افزایش شمار خودروهای الکتریکی در بازار آسیا مشاهده شود زیرا در این منطقه کشورهای پر جمعیتی مانند چین و هند وجود دارد که الکتریکی شدن خودروهای مصرفی در این کشورها می تواند تاثیر معنا داری در میزان تقاضا داشته باشد. مساله مهم تر این است که کاهش تقاضا برای سوخت های فسیلی در قاره آسیا ار سال ۲۰۱۸ میلادی مشاهده خواهد شد و همین مساله می تواند به تدریج زمینه ساز کاهش قیمت نفت در بازار جهانی شود.