دلایل اختلاف تورم مرکز آمار و بانک مرکزی
اقتصاد ایرانی: تفاوت بین نرخ تورم اعلام شده توسط بانک مرکزی و مرکز آمار مساله یی طبیعی است که ریشه های آن به تفاوت های فنی در زمینه محاسبه تورم بازمی گردد.
به گزارش تعادل، در تمام کشورها انتشار اطلاعات آماری در رابطه با مهم ترین متغیرهای اقتصادی از جمله تورم، یکی از وظایف مهم بانک مرکزی یا سایر دستگاه های مسوول محسوب می شود. انتشار به موقع این آمارها بر اساس روش های علمی به دور از ملاحظات سیاسی، منافع متعددی به همراه دارد که برخی از مهم ترین آنها عبارتند از: افزایش قدرت پیش بینی متغیرهای کلان اقتصادی، حمایت از پژوهش های پولی و بانکی، جلوگیری از ایجاد رانت اطلاعاتی و احترام به حقوق شهروندی است.
هر چند در نظام اقتصادی کشور مرکز آمار ایران مرجع تولید آمارهای رسمی کشور محسوب می شود، اما بر اساس قانون احکام دایمی برنامه های توسعه، بانک مرکزی مکلف شده در حدود وظایف قانونی و در چارچوب ضوابط و استانداردهای شورای عالی آمار، آمارهای تخصصی بخش های مربوط به خود را تولید و اعلام کند.
یکی از مهم ترین آمارهایی که توسط بانک مرکزی و مرکز آمار ارائه می شود، نرخ تورم است. با این حال مساله یی که وجود دارد، آن است که بعضا تفاوت های قابل توجهی در نرخ های اعلامی بانک مرکزی و مرکز آمار مشاهده می شود. این تفاوت ها این سوال را مطرح می کند که دلیل این مساله چیست؟
به نظر می رسد، علت اصلی تفاوت نرخ های تورم اعلامی بانک مرکزی و مرکز آمار را باید در دو نکته خلاصه کرد که عبارتند از: تفاوت در سال پایه و تفاوت در سبد کالاهای مورد استفاده جهت محاسبه تورم. توضیح آنکه سال پایه محاسبه تورم بین بانک مرکزی و مرکز آمار تفاوت دارد و همین مساله زمینه ایجاد اختلاف در نرخ های محاسبه شده را فراهم می کند.
علاوه بر این، سبد خانوار عموم مردم در طول زمان تغییر می کند و برخی کالاها از آن حذف و برخی دیگر به آن اضافه می شوند (یا وزن های کالاهای گوناگون در طول زمان تغییر می کند). همین مساله ضرورت تغییر سال پایه متناسب با تغییرات رفتارهای اقتصادی عموم را مطرح می کند. بر این اساس، انتخاب سبد کالاهای مختلف سبب می شود نرخ های تورم اعلامی توسط بانک مرکزی و مرکز آمار با یکدیگر تفاوت پیدا کند. در پایان لازم به ذکر است که وجود تفاوت بین آمارهای اعلامی توسط بانک مرکزی و مرکز آمار مساله یی طبیعی است که ناشی از تفاوت های فنی در زمینه محاسبه نرخ تورم است. حتی این تفاوت ها به دلیل آنکه زمینه مقایسه آمارهای منتشر شده را فراهم می کند، شاید مفید باشد. با این حال آنچه اهمیت ویژه دارد، آن است که هر دو نهاد منتشر کننده آمارهای اقتصادی به استانداردهای حرفه یی انتشار آمار پایبند باشند. برخی از این استانداردها عبارت از شفافیت، پاسخگویی، استقلال و انتشار آمار بر اساس جداول زمانی از قبل اعلام شده و قابل پیش بینی است.
