بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 27 خرداد 1396      13:15

دو منفذ ایران برای عبور از تحریم‌های جدید

نمایندگان مجلس سنای آمریکا در شرایطی روز پنج‌شنبه طرح جامع تحریم‌های ایران را به تصویب رساندند که بسیاری این اقدام را مخالف روح برجام و موجب واکنش متقابل ایران می‌دانند.

اقتصاد ایرانی: نمایندگان مجلس سنای آمریکا در شرایطی روز پنج شنبه طرح جامع تحریم های ایران را به تصویب رساندند که بسیاری این اقدام را مخالف روح برجام و موجب واکنش متقابل ایران می دانند. طرح تحریم های غیرهسته ای موسوم به «قانون مقابله با اقدامات بی ثبات کننده ایران- ۲۰۱۷» با ۹۸ رأی موافق و تنها دو رأی مخالف در فهرست مصوبات مجلس سنا قرار گرفت. این طرح پس از تصویب در مجلس سنا برای تبدیل شدن به قانون باید در مجلس نمایندگان آمریکا نیز تصویب شود و سپس به امضای «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا برسد.

در واکنش به این اقدام، برنی سندرز سناتور دموکرات و نامزد پیشین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ضمن انتقاد از این موضوع، هشدار داده که تحریم های جدید برجام را به مخاطره می اندازد. همزمان معاون وزیر خزانه داری سابق آمریکا نیز چندی پیش در نامه ای هشدار داده این پیش نویس توافق هسته ای با ایران را تضعیف کرده و موجب واکنش های وحشتناکی در داخل ایران خواهد شد. در ایران نیز واکنش ها به این اقدام مجلس سنا باعث طرح موضوعات مختلفی شده است. در همین خصوص، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت پیش نویس طرح مقابله با اقدامات سنای آمریکا با همکاری این کمیسیون و مرکزپژوهش های مجلس تهیه شده است.

طرح جدید سناتورها که در صورت تبدیل شدن به قانون، تحریم های غیرهسته ای علیه ایران را افزایش می دهد، به طور کلی سه محور اصلی دارد:

۱- تحریم های موشک بالستیک: که اشخاص دخیل در برنامه موشکی بالستیک ایران و کسانی را که با آنها داد و ستد دارند هدف تحریم قرار می دهد.

۲- تحریم های جدید تروریسم: تحریم هایی مرتبط با تروریسم را علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال می کند و به طور مشخص قوانینی علیه افرادی تدوین می کند که در حال حاضر به بهانه حمایت ادعایی ایران از «تروریسم» تحریم هستند. این قانون رئیس جمهور آمریکا را ملزم می کند به فاصله حداکثر ۹۰ روز بعد از اجرایی شدن، تحریم هایی را علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اشخاص خارجی که جزو مقام ها، ماموران یا وابستگان این سازمان هستند، اعمال کند.

۳- اجرای تحریم تسلیحاتی: رئیس جمهور آمریکا را ملزم می سازد تا دارایی افراد و نهادهای درگیر در فعالیت های خاص مرتبط با تامین، فروش یا انتقال تسلیحات منع شده و مواد مرتبط با یا از ایران را توقیف کند. به طور مشخص، طرح خواستار اعمال تحریم علیه افرادی است که در فروش، تامین قطعه، تعمیر و انتقال تانک، خودروی زرهی، تسلیحات با کالیبر بالا، هواپیماهای جنگی، بالگردهای تهاجمی، کشتی، موشک و سامانه های موشکی به ایران، نقش آفرین باشند. با آنکه تهیه کنندگان طرح تاکید دارند که لحن پیش نویس به نحوی است که در اجرای توافق هسته ای ایران و گروه ۱+۵ خللی ایجاد نمی کند، کارشناسان مسائل تحریمی حتی در آمریکا درباره مغایر بودن آن با این توافق هشدار داده اند.

طرح «مقابله با اقدامات ثبات زدای ایران» به علاوه دارای بندی است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را سازمانی تروریستی قلمداد می کند و عملا در روند عادی سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران اخلال ایجاد می کند. این بند نقض مستقیم تعهدات آمریکا در بند ۲۶ و ۲۹ برجام است.

در بند ۲۶ برجام آمده است: «ایالات متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم های مشخص شده در پیوست دو به عمل خواهد آورد. دولت ایالات متحده، در چارچوب اختیارات قانونی رئیس جمهور و کنگره، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم های مشخص شده در پیوست ۲ که اعمال آنها را وفق این برجام متوقف کرده است، خودداری می کند، فارغ از فرآیند حل و فصل اختلافات پیش بینی شده در این برجام.»

بند ۲۹ توافق هسته ای هم تصریح دارد: «اتحادیه اروپایی و دولت های عضو و همچنین ایالات متحده، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست با هدف خاص تاثیرگذاری خصمانه و مستقیم بر عادی سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت آمیز این برجام خودداری خواهند کرد».

از این زاویه، این سوال مطرح شده که واکنش مناسب ایران به این اقدام چه باید باشد و از رهگذر اقدامات سخت و تند آمریکا که موجب شکاف در متحدین این کشور شده است، چه فرصت هایی می تواند عاید تهران شود؟ دنیای اقتصاد در پاسخ به این پرسش ها، دو فرصت تهران را مورد نظر قرار داده است:

۱- استفاده از ظرفیت اروپا

از زمان توافق هسته ای ایران و گروه ۱+۵ در ۲۳ تیر ۹۴ تاکنون، اتحادیه اروپا و در راس آنها فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه، بارها بر پایبندی خود به برجام تاکید کرده و درخصوص هرگونه ماجراجویی آمریکا هشدار داده است. سران آلمان، انگلیس و فرانسه به عنوان سه ضلع اصلی توافق هسته ای، برجام را به عنوان یک فرصت برای گسترش روابط تجاری و اقتصادی با ایران می دانند. همچنین توانایی توافق هسته ای در حل و فصل بحران یک دهه ای که ضمن رفع نگرانی ها از اشاعه هسته ای، باعث خلق فرصت ها و استفاده از ظرفیت سیاسی و منطقه ای تهران برای مشارکت در مذاکرات صلح نیز شده است، موجب شده تا عملا اروپا راه خود را از آمریکا جدا کند.

به عبارت دیگر، امروز آمریکا قادر نیست همچون سال های گذشته که موفق به اجماع جهانی علیه ایران شده بود، مجددا بتواند نگاه و رویکرد کشورهایی اروپایی برای فشار علیه تهران را با خود همراه کند. بنابراین موضع اتحادیه اروپا و جامعه جهانی به رفتار آمریکا و تداوم برجام با آنچه در سال های تحریم شاهدش بودیم، بسیار متفاوت است و باید این تفاوت را در روند تعیین واکنش به حساب آورد و از ظرفیت های اقتصادی و سیاسی آن بیشترین بهره ها را برد.

۲. استفاده از ظرفیت روسیه

فرصت دیگری که از مجرای تحریم های جامع علیه مسکو و تهران می تواند نصیب ایران شود، همراهی بیشتر کرملین با ایران در سطح منطقه ای و جهانی است. با توجه به همکاری های رو به افزایش دو کشور که در بحران سوریه به اوج خود رسیده است، این اقدام مجلس سنای آمریکا می تواند علاوه بر تقویت این همکاری ها به خصوص در حوزه نظامی، منجر به شکل دهی به یک بلوک قدرتمند از سوی روسیه نیز شود. تحلیلگران در همین خصوص معتقدند از آنجا که واشنگتن و مسکو وارد یک فضای تشدید رقابت در سطح جهانی شده اند، نگاه کرملین به بازیگرانی چون ایران که از ظرفیت های منطقه ای برخوردار است و مخالف نظم آمریکایی است، بیش از پیش برای تحقق راهبرد خنثی کننده در مقابل واشنگتن مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

این مساله زمانی برای ایران بیشتر می تواند در دستور کار قرار بگیرد، که طرح جامع تحریم های ایران که روز پنج شنبه به تصویب سنا رسید، روسیه به عنوان یکی از اعضای ۱+۵ را مورد هدف قرار داده که این می تواند منجر به شکاف بیشتر در جبهه اجماع علیه ایران و نزدیک تر شدن دیدگاه های تهران و مسکو شود. بنابراین استفاده از ظرفیت روسیه به عنوان یک قدرت جهانی باید در هرگونه واکنش متقابل ایران مورد نظر قرار بگیرد. به خصوص استفاده از ظرفیت نظامی مسکو، راهی است که بخشی از نیازهای تسلیحاتی تهران را مرتفع می سازد.

واکنش های موافق و مخالف به اقدام سنا

در واکنش به اقدام روز پنج شنبه سنا، مقامات و شخصیت های مختلفی به این تصمیم عکس العمل نشان داده اند. جالب توجه اینکه مقامات آمریکایی، مخالفت زیادی را با این اقدام صورت داده اند که می توان به برنی سندرز اشاره کرد. سناتور دموکرات و نامزد پیشین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در واکنش به تصویب طرح جامع تحریم های ایران و روسیه در مجلس سنای آمریکا در صفحه توئیتر خود نوشت: «من باور دارم که تحریم های جدید علیه ایران ممکن است توافق مهم هسته ای با تهران را در معرض خطر قرار دهد».

همزمان آدام زوبین، معاون وزیر خزانه داری سابق آمریکا در نامه ای خطاب به نمایندگان کنگره هشدار داده این پیش نویس توافق هسته ای با ایران را تضعیف کرده و در روابط آمریکا با متحدانش اخلال خواهد کرد. زوبین نوشته این تحریم ها «با توجه به اینکه دست کم مغایر با روح برنامه جامع اقدام مشترک دیده خواهند شد، موجب واکنش های وحشتناکی در داخل ایران و با متحدان ما خواهد شد.»

ماه گذشته نیز جان کری وزیر خارجه سابق آمریکا در واکنش به تصمیم نمایندگان سنا با انتشار مجموعه توییت هایی از تصویب تحریم های جدید در سنا علیه ایران انتقاد کرد و نوشت: «دوستان و همکاران سابق من، اکنون زمان رفتار محتاطانه است. الان وقت یک طرح جدید تحریمی علیه ایران نیست. بعد از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ایران، امکان سوءتعبیر از اقدام کنگره وجود دارد.»

در مقابل، اما باب کورکر نماینده ارشد حزب جمهوریخواه آمریکا در سنای آمریکا با بیان اینکه برجام غیر الزام آور است گفت: «ترامپ حتی نیاز ندارد که برای خارج شدن از این توافق (برجام) دست به اقدامی اجرایی بزند، تنها کاری که لازم است انجام دهد این است که آن را نادیده بگیرد و تحریم ها را اعمال کند.»

مخالفت ها با این تصمیم مجلس سنای آمریکا به اتحادیه اروپا نیز سرایت کرده و کشورهای اتریش و آلمان در بیانیه ای اعتراض خود را به این اقدام نشان داده اند. دولت های اتریش و آلمان طرح تحریمی مجلس سنای آمریکا علیه روسیه و ایران را مخالف منافع اتحادیه اروپا دانسته اند. کریستیان کِرن صدر اعظم اتریش و زیگمار گابریل وزیر خارجه آلمان با انتشار بیانیه ای مشترک اعلام کردند که طرح تحریمی اخیر مجلس سنای آمریکا علیه روسیه و ایران، شبکه گاز طبیعی اروپا را به خاطر منافع آمریکا تحت تأثیر قرار خواهد داد.

در ادامه این مخالفت ها، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در واکنش به تصویب تحریم های جدید علیه ایران در سنای آمریکا گفت: هیات نظارت بر اجرای برجام اقدامات متقابل و متناسب را برای تامین منافع ملی ایران با قاطعیت اتخاذ خواهد کرد.

بهرام قاسمی با بیان اینکه تصویب این قانون با توجه به عملکرد و سوابق این مجلس در ضدیت و دشمنی با ملت شریف ایران غیرقابل پیش بینی نبود و در ادامه خصومت های ذاتی آمریکا با جمهوری اسلامی ایران به شمار می رود، ابراز کرد: «دولت ایالات متحده آمریکا براساس برجام که یک سند بین المللی است، تعهداتی دارد که باید آنها را به طور کامل و با حسن نیت انجام دهد. در این زمینه مقررات داخلی کشورها ملاک عمل نیست و دولت ها نمی توانند با توسل به چنین مقرراتی از زیر بار تعهدات قانونی خود شانه خالی کنند. » قاسمی در پایان تاکید کرد: «برنامه های دفاعی موشکی جمهوری اسلامی ایران کاملا مشروع بوده و حتی با قطعنامه ۲۲۳۱ مغایرتی ندارد و هیچ اقدامی قادر نخواهد بود جمهوری اسلامی ایران را از حق دفاعی مشروع خود منع کند.»

از سوی دیگر، سید حسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه پیش نویس طرح مقابله با اقدامات سنای آمریکا با همکاری این کمیسیون و مرکزپژوهش های مجلس تهیه شده است، گفت: «نمایندگان در این طرح تصمیم گرفتند که با تجمیع تمام مصوباتی که در مجلس علیه آمریکایی ها به تصویب رسیده اقداماتی را دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار دهند که اقدام و مقابله مناسبی را در برابر بدعهدی ها و نقض عهدهای آنان انجام داده باشیم.»

منتشر شده در روزنامه دنیای اقتصاد


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir