بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : سه شنبه 23 خرداد 1396      12:59

راه‌حل انحرافی بانک مرکزی

اقتصاد ایرانی: برخی خبرها و گمانه های غیررسمی حکایت از تصمیم بانک مرکزی برای ادغام برخی بانک ها در هم دارد، اما ایده ادغام در بانک مرکزی تا چه اندازه جدی است؟ اصلا کدام بانک ها قرار است که در هم ادغام شوند؟ خود این بانک ها به ادغام راضی اند؟ یا ادغام دو مجموعه پولی در حوزه اختیارات بانک مرکزی است؟ استدلال بانک مرکزی برای این روش چیست؟ خود بانک ها با این کار موافقند یا نه؟ شرق اینها را از طهماسب مظاهری پرسیده است. او وزیر امور اقتصادی و دارایی در دولت اصلاحات و رئیس کل اسبق بانک مرکزی در دولت احمدی نژاد بود. به بیان او «بانک مرکزی نهادی نیست که بخواهد درباره ادغام شدن دو بانک تصمیم بگیرد. مگر درباره بانک های دولتی که سهامشان متعلق به دولت یا نهادهای دولتی است. تازه آنجا هم در اصل بانک مرکزی نباید تصمیم بگیرد؛ چراکه سهام دار آنها هم بانک مرکزی نیست. درباره بانک هایی که دولتی هستند یا سهامشان صددرصد متعلق به دولت است، خود دولت باید تصمیم بگیرد. درواقع می توان گفت وزارت اقتصاد یا وزارتخانه ذی ربطی که سهام آن بانک را دارد، باید برایش تصمیم بگیرد».

به تازگی موضوع ادغام دو بانک مطرح شده است؛ این موضوع اصلا در حوزه وظایف و اختیارهای بانک مرکزی است یا خیر؟

خیر؛ ادغام شدن موضوعی است که از بیرون از یک شرکت یا در اینجا بانک برای آن تصمیم گیری نمی شود. به قاعده، مرحله نخست برای ادغام بر عهده هیئت مدیره آن بنگاه است؛ یعنی هیئت مدیره این پیشنهاد را مطرح و بررسی کند، بعد سهام داران هم پیشنهاد را بررسی و اعلام کنند بله، ما می خواهیم این ادغام رخ دهد. ادغام یک امر داوطلبانه از سوی نهادهای ادغام شونده است. پس خود آنها باید تصمیم بگیرند که ادغام شوند. نهادهای حاکم و نهادهای ناظر، مانند بانک مرکزی درباره بانک ها و شرکت های تحت نظارتشان، درواقع عملیات نظارت بر صحت و سلامت چنین تصمیم هایی را برعهده دارند. آنها همچنین تشخیص می دهند این ادغام انجام شود یا نه؛ اما این گونه نیست که بانک مرکزی برود و بخواهد  دو نهاد را با هم ادغام کند. بانک مرکزی نهادی نیست که بخواهد درباره ادغام شدن دو بانک تصمیم بگیرد. مگر درباره بانک های دولتی که سهام شان متعلق به دولت یا نهادهای دولتی است. تازه آنجا هم دراصل بانک مرکزی نباید تصمیم بگیرد؛ چراکه سهام دار آنها هم بانک مرکزی نیست. درباره بانک هایی که دولتی هستند یا سهام شان صد درصد متعلق به دولت است، خود دولت باید تصمیم بگیرد. درواقع می توان گفت وزارت اقتصاد یا وزارتخانه ذی ربطی که سهام آن بانک را دارد، باید برایش تصمیم بگیرد.

پس درواقع شما معتقدید وظیفه بانک مرکزی فقط نظارت بر عملکرد اینهاست؟

بله؛ دقیقا. بانک مرکزی این ملاحظه را در نظر می گیرد که اگر دو یا چند بانک تصمیم گرفتند با هم ادغام شوند، به شکل درستی انجام شود و مراحل آن دقیق پیش رود که هم منافع سپرده گذاران هر دو بانک حفظ شود، هم منافع سهام داران رعایت شود و هیئت مدیره واحد جدیدی که از ترکیب دو واحد پیشین به وجود آمده است هم افراد ذی صلاح و دارای توان تخصصی و مدیریتی کافی باشند. این کار بانک مرکزی است.

اکنون استدلال بانک مرکزی برای این ادغام چیست؟

در حدی که من می دانم، استدلالش این است که اگر دو یا چند بانک بخواهند ادغام شوند، سیاست خوبی است! در این ادغام دو نکته مثبت وجود دارد؛ یکی اینکه اینها به یک بنگاه در مقیاس های بزرگ تر تبدیل می شوند و دیگر اینکه هزینه های سربار کاسته می شود. این دلایل له ادغام شدن است.

خب، سود این ادغام در چیست؟

نکته ای که در آن صحبت بانک مرکزی مطرح بود، این بود که این ادغام می تواند تا حدودی هزینه های سربار دو نهاد را کم کند. به هرروی اینها دو هیئت مدیره دارند؛ دو تا دفتر مرکزی دارند؛ دو تا تدارکات دارند؛ دو تا امور مالی دارند؛ واحدهای ستادی و اداری یکسان که هزینه های مشابه را بر دو مجموعه وارد می کند، دارند و... . وقتی اینها ادغام و به یک واحد تبدیل شوند، خب در هر کدام از نمونه هایی که گفته شد، صرفه جویی انجام می شود. خب،  روشن است  پس از ادغام اینها تبدیل به یک واحد می شوند؛ یک هیئت مدیره، یک مدیرعامل، یک دفتر مرکزی و... دارند. از این جهت در هزینه ها صرفه جویی انجام می شود. این تنها عاملی است که می تواند در سودآوری یا زیان دهی یا درکل سود و زیان یک بانک از راه ادغام اثر بگذارد.

اما مگر عامل اصلی زیان دهی امروز بانک ها، هزینه های سربار این چنینی است؟

خیر؛ درواقع بزرگ ترین دلیلی که امروز باعث زیان دهی برخی از بانک ها شده، این است که سود سپرده هایی که به شکل علی الحساب به سپرده گذاران اعلام و پرداخت می کنند، بسیار بیش از سودی است که بانک ها از تسهیلاتی که به مشتریان می دهند، دریافت می کنند. در شرایط تورم هشت، ٩درصدی و در شرایطی که رکود اقتصادی هم وجود دارد. مشتریانی که از بانک تسهیلات و وام می گیرند و کارتولیدی می کنند، سود آنچنانی به دست نمی آورند که بتوانند به بانک بدهند و متوسط یک محاسبه سرانگشتی نشان می دهد متوسط سودی که بانک ها به دست می آورند، حدود هفت تا هشت درصد است. هرچند حدود ٢٠ تا ٢٥ درصد به سپرده گذاران سود پرداخت می شود. اولا این موضوع باعث زیان دهی بانک می شود. ثانیا با قانون بانکداری بدون ربا مغایرت جدی دارد چون بانکداری بدون ربا توضیح می دهد  بانک وکیل سپرده گذار است که پول سپرده گذار را به شکل تسهیلات به مشتریان بدهد،  از آنها سود عملیاتشان را بگیرد و سود دریافتی را به سپرده گذاران بدهد. هیچ کجای قانون بانکداری نگفته است  اگر سود دریافتی بانک از مشتریانش، هفت یا هشت درصد بود، برود به سپرده گذاران سود ٢٥درصدی بدهد. این کار، به قطع هم خلاف است، هم مغایر قانون بانکداری بدون رباست. به شکل قطعی و بدون هیچ نوع شک و شبهه این کار خلاف قانون است و شائبه ربوی بودن را هم به شدت در خودش دارد. علما و روحانیون هم اشاره هایی کرده اند. این رفتار هم بانک ها را زیان ده می کند و هم اینکه به سپرده گذاران پول ناصحیح، پرداخت می شود.

خب؛ راه حل این داستان چیست؟

روشن است؛ راه حل این است بانک ها سودی را که به دست می آورند براساس قانون بانکداری بدون ربا به سپرده گذاران و مشتریان بدهند. اگر این کار را بکنند همه این مشکلات حل می شود. آن دو بانکی هم که تصمیم گرفتند با هم ادغام شوند، در یک فضا با مقیاس بزرگ تری کار کنند، اما راه حل زیان دهی بانک ها، ادغام نیست. راه حل اصلاح نظام سپرده گذاری و گردن نهادن به قانون بانکداری بدون رباست.

کدام بانک ها قرار است ادغام شوند؟ و بحث ادغام اینها در بانک مرکزی تا چه اندازه جدی است؟

من که اکنون در بانک مرکزی نیستم و از جزئیات چنین ادغامی هم خبر ندارم.

شما اشاره می کنید خود نهادها به این نتیجه برسند که ادغام شوند. آیا خود این دو بانک موافق چنین ادغامی هستند؟

این را هم اطلاع ندارم.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir