بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : سه شنبه 16 خرداد 1396      13:22

نفت کجای معادلات اقتصاد ایران است؟

نویسنده :
حامد قدوسی

اقتصاد ایرانی: تجربه می گوید که شهود ذهنی خیلی از ما در مورد سهم نفت در اقتصاد ایران با اعداد منطبق نیست. مثلا اگر بپرسیم که سهم نفت از تولید ناخالص داخلی ایران چند درصد است چه خواهید گفت؟ ۵۰٪ ؟ ۸۰٪؟ یا ۱۰٪ ؟ حدس می زنم خیلی ها معتقد باشند سهم نفت در اقتصاد ایران نزدیک ۵۰ درصد است. اجازه دهید به اعداد نگاه کنیم.

احتمالا با اندازه مقیاس هایی که تا الان گفته شده تخمین ذهنی و سرانگشتی سهم بخش نفت نباید سخت باشد. اجازه بدهید قدم به قدم پیش برویم.

برای این که تقریب زدن راحت باشد دقت کنید که تولید نفت ایران در سال های عادی (قبل از تحریم) حدود ۴ تا ۴.۲ میلیون بشکه در روز است و خوش بختانه پس از رفع تحریم ها و با تلاش نیروهای داخلی با سرعت زیاد به نزدیک سطح قبلی برگشت. در نتیجه تولید سالیانه می شود حدود ۱.۵ میلیارد بشکه نفت که در نتیجه به هر ایرانی حدود ۲۰ بشکه نفت در سال می رسد.

با دانستن عدد ۲۰ بشکه نفت به ازای هر ایرانی٬ تخمین ذهنی سهم هر شهروند ایران از تولید نفت خیلی آسان می شود. اگر قیمت نفت ۱۰۰ دلار باشد این عدد به حدود ۲۰۰۰ دلار در سال و اگر ۵۰ دلار باشد (که تا اطلاع ثانوی باید روی چنین عددی حساب کرد، مگر اتفاق ژئوپولیتیکی عجیبی بیفتد) سهم هر ایرانی از نفت حدود ۱۰۰۰ دلار در سال است.

درآمد سرانه ما چه قدر بود؟ با معیار دلار رایج ۶۰۰۰ دلار و با معیار قدرت خرید ۱۷۰۰۰ دلار. پس سهم نفت از کل تولید سرانه کشور - اگر با عدد دلار رایج حساب کنیم - چیزی حدود یک ششم و در حد ۱۵٪ است. این عدد معمولا خیلی کم تر از تخمینی است که افراد به صورت فرض پیشینی در ذهن دارند.

آیا همه درآمد نفت به صورت ارز است؟ پاسخ منفی است! چون از حدود ۴ میلیون بشکه نفت تولیدی چیزی حدود ۱.۲ تا ۱.۵ میلیون بشکه در داخل مصرف می شود و صادرات نفت و میعانات در اوج به حدود ۲.۸ میلیون بشکه در روز می رسد ولی میانگین آن حدود ۲.۵ میلیون بشکه در روز است. پس سهم هر ایرانی از «صادرات نفت» حدود ۱۲ تا ۱۴ بشکه در سال است که با نفت ۵۰ دلاری (با صرف نظر از هزینه های تولید) به تقریب سرانگشتی ۶۰۰ تا ۷۰۰ دلار در سال درآمد ارزی برای هر نفر می رسیم.

طبعا سهم نفت از «درآمد ارزی» کشور خیلی بزرگ تر از سهم این بخش در «تولید ناخالص داخلی» است. صادرات غیرنفتی کشور (البته شامل صادرات گاز و محصولات پتروشیمی) حدود «۴۰ میلیارد دلار» در سال است. درآمد صادرات نفت متناسب با قیمت روز نفت می تواند از نزدیک ۱۲ میلیارد دلار (در سال های خیلی بد) تا حدود ۱۰۰ میلیارد دلار (در سال های اوج قیمت و تولید) متغیر باشد.

با افق نفت ۵۰ دلاری، صادرات نفت کشور حدود ۴۵ میلیارد دلار است. به این ترتیب سهم بخش نفت و غیرنفتی در درآمد صادراتی کشور تقریبا برابر و هر کدام حدود ۵۰ درصد است.

* منتشر شده در خبرآنلاین


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir