بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : پنجشنبه 4 خرداد 1396      10:19

جایگاه ایران در ۷ شاخص اقتصادی

اقتصاد ایرانی: جایگاه ایران در ۷ شاخص مهم اقتصادی در مقایسه با ۸ کشور منتخب ازجمله «امریکا، کره جنوبی، ایتالیا، مالزی، قطر، چین، ترکیه و عربستان» و سایر کشورهای منطقه منتشر شد. براساس داده های وزارت صنعت، معدن و تجارت، ۷ شاخص اقتصادی شامل «شدت صنعتی شدن، رقابت پذیری صنعتی، رقابت پذیری جهانی، سهولت انجام کسب وکار، رونق اقتصادی، آزادی اقتصادی و توسعه انسانی» است.

به گزارش تعادل، مطابق آمارها، رتبه ایران در شاخص «رقابت پذیری صنعتی» ۶۶ گزارش شده که کشورهایی چون ترکیه، عربستان، امارات و قطر در رتبه های بالاتر از ایران قرار دارند. از سوی دیگر، رتبه امریکا وکره جنوبی به عنوان اقتصادهای صنعتی شده، در این شاخص به ترتیب ۳ و ۴ بوده است. همچنین جایگاه ایران در شاخص «شدت صنعتی شدن» بین ۱۴۴ کشور، ۴۸ گزارش شده، این درحالی است که کره جنوبی به عنوان یک اقتصاد صنعتی، رتبه نخست و چین رتبه ۴ را از آن خود کرده اند. ازسوی دیگر، رتبه ایران در شاخص «سهولت فضای کسب و کار» در سال ۲۰۱۷ به رتبه ۱۲۰ دست یافته که در مقایسه با ۸ کشور منتخب در جایگاه پایین تری قرار دارد. همچنین مطابق آمارها، رتبه ایران در شاخص «رقابت پذیری جهانی» در سال ۲۰۱۶، با ۲ پله نزول به رتبه ۷۶ رسیده است، اما امریکا رتبه ۳ را در این شاخص به دست آورده است. روند عملکرد کشور ایران در شاخص «رونق اقتصادی» سیر نزولی داشته؛ چراکه در سال ۲۰۱۶ با ۱۲ پله نزول رتبه ۱۱۸ را کسب کرده که رتبه امریکا در این شاخص ۱۷ گزارش شده است. همچنین مطابق آمارها، رتبه ایران در شاخص «آزادی اقتصادی» رتبه ۱۵۵ جهان و رتبه ۱۹ منطقه را در کشورهای بررسی شده، به خود اختصاص داده است. درنهایت رتبه ایران در شاخص »توسعه انسانی» ۶۹ ذکر شده که در مقایسه با کشورهای منطقه رتبه نهم را داراست. البته رتبه امریکا در این شاخص ۸ و رتبه کره جنوبی ۱۷ عنوان شده است.

شاخص رقابت پذیری صنعتی

این گزارش همچنین نشان می دهد شاخص رقابت پذیری صنعتی، کشورهای جهان را با درنظر گرفتن سه مولفه «ظرفیت تولید و صادرات صنعتی»، «تاثیر و عمق فناوری» و «تاثیر بر تولیدات صنعتی جهان» و براساس ۸ زیرشاخص «سرانه ارزش افزوده صنعتی، سرانه صادرات صنعتی، سهم کالاهای صنعتی با تکنولوژی متوسط و بالا از ارزش افزوده صنعتی، سهم ارزش افزوده صنعتی از تولید ناخالص داخلی، سهم کالاهای با فناوری متوسط و بالا از صادرات صنعتی، سهم صادرات صنعتی از کل صادرات، سهم از کل ارزش افزوده صنعتی جهان و سهم از کل تجارت صنعتی جهان» مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد. براساس اطلاعات سال ۲۰۱۴ در شاخص رقابت پذیری صنعتی، رتبه ایران بین ۱۴۴ کشور جهان، ۶۶ شده است. بین کشورهای منطقه نیز ترکیه، عربستان، امارات، بحرین، کویت، عمان، قزاقستان و قطر در رتبه های بالاتر از ایران قرار گرفته اند. از سوی دیگر، آمارهای سال ۲۰۱۴ نشان می دهد که رتبه کره جنوبی و سنگاپور به عنوان اقتصاد صنعتی شده، در شاخص رقابت پذیری صنعتی، به ترتیب ۴ و ۹ گزارش شده است. رتبه مکزیک به عنوان اقتصاد نوظهور صنعتی ۲۱ عنوان شده است. همچنین مطابق آمارها، رتبه مالزی ۲۲، ترکیه ۳۰، برزیل ۳۳، عربستان به عنوان اقتصاد نوظهور صنعتی ۳۷، اندونزی ۳۸، هند ۴۲ و ویتنام ۴۷ بوده است.

شاخص صنعتی سازی

از سوی دیگر، یونیدو هر سال براساس شاخص های سرانه ارزش افزوده صنعتی، میزان سرانه تولید ناخالص داخلی و سهم در ارزش افزوده صنعتی جهان، کشورهای جهان را مورد ارزیابی قرار می دهد؛ برمبنای این ارزیابی ها کشورها در ۴ گروه «کشورهای صنعتی شده»، «کشورهای نوظهور صنعتی»، «کشورهای در حال توسعه» و «کشورهای کمتر توسعه یافته» طبقه بندی می شوند. براساس اطلاعات ارزیابی شده سال ۲۰۱۴، ایران با ۵۲۴ دلار سرانه ارزش افزوده صنعتی و ۵ هزار و ۹۳۶ دلار سرانه تولید ناخالص داخلی از میان ۲۰۱ کشور جهان رتبه ۸۸ را دارد. از سوی دیگر، ایران در گروه کشورهای در حال توسعه، رتبه سوم اعلام شده است. در این گزارش تاکید شده که برای قرار گرفتن ایران در ردیف کشورهای نوظهور صنعتی، لازم است سرانه ارزش افزوده صنعتی حداقل به ۱۰۰۰ دلار، یعنی حدودا ۲ برابر افزایش یافته و سرانه تولید ناخالص داخلی نیز به ۲ برابر مقدار کنونی افزایش یابد.
همچنین، براساس آمارهای ارائه شده، کشور کره جنوبی به عنوان یک اقتصاد صنعتی، در سال ۲۰۱۴ در شاخص شدت صنعتی شدن رتبه نخست و چین رتبه ۴ را بین ۱۴۴ کشور از آن خود کرده اند. این در شرایطی است که رتبه امریکا در این شاخص مهم اقتصادی ۳۱ ثبت شده که نشان دهنده جایگاه نه چندان مطلوب این کشور است. البته در همین سال ایران نیز توانسته بین ۱۴۴ کشور رتبه ۴۸ را از آن خود کند.

شاخص سهولت انجام کسب و کار

طبق این گزارش، هر ساله بانک جهانی براساس ۱۰ زیرشاخص مربوط به شاخص سهولت انجام کسب و کار، کشورها را مورد ارزیابی قرار می دهد. طبق گزارش سال ۲۰۱۷ بانک جهانی از وضعیت بین المللی شاخص سهولت انجام کسب وکار ۲۰۱۷، جایگاه ایران بین ۱۹۰ کشور در رتبه ۱۲۰ قرار گرفت که بر این اساس در دوره فعالیت دولت یازدهم جایگاه بین المللی ایران از رتبه ۱۵۲ در سال ۲۰۱۳ میلادی به رتبه ۱۲۰ در سال ۲۰۱۷ میلادی ارتقا یافت. به عبارتی دیگر رتبه ایران در شاخص انجام کسب و کار به طور متوسط سالانه ۸ پله ارتقا داشته است. شاخص انجام کسب و کار بانک جهانی شامل ۱۰ زیرشاخص شروع کسب و کار (رتبه ۱۰۲)، اخذ مجوز ساخت (رتبه ۲۷)، دسترسی به برق (رتبه ۹۴)، ثبت مالکیت (رتبه ۸۶)، اخذ اعتبارات (رتبه ۱۰۱)، حمایت از سهامداران خرد (رتبه ۱۶۵)، سهولت پرداخت مالیات (رتبه ۱۰۰)، تجارت فرامرزی (رتبه ۱۷۰)، سهولت اجرای قراردادها (رتبه ۷۰)، ورشکستگی و پرداخت دیون (رتبه ۱۵۶) است. از این رو می توان گفت که ایران در زیر شاخص سهولت اجرای قراردادها و اخذ مجوز به ترتیب با رتبه ۳۴ و ۲۳ در جهان، وضعیت مطلوب تری نسبت به سایر زیرشاخص های سهولت انجام کسب و کار دارد.
از آنجا که رشد اقتصادی هر کشور همبستگی بالایی با بهبود زیرساخت های اقتصادی و فضای کسب و کار دارد، تحلیل آسیب شناسانه جایگاه و رتبه کشور در این شاخص می تواند به بهبود فرآیند تصمیم سازی ها و سیاست گذاری کلان اقتصادی کمک کند. ذکر این نکته ضروری است که برای بهبود این شاخص، دستگاه های اجرایی و اقتصادی کشور و حتی قوه قضاییه باید همگرایی، مشارکت و هم افزایی داشته باشند.
از سوی دیگر، آمارها نشان می دهد، که ایران در این شاخص اقتصادی در بین کشورهای منطقه با رتبه ۱۵ جایگاه چندان مطلوبی ندارد، بطوری که حتی کشور مثل بحرین که درگیر تنش های سیاسی است از جایگاه بهتری نسبت به ایران در سهولت کسب و کار برخوردار است. البته جایگاه ایران در مقایسه با کشورهایی چون مصر، لبنان، پاکستان، عراق، سوریه، افغانستان و یمن مثبت ارزیابی می شود. از سوی دیگر، بر اساس آمارها، ۸ کشور منتخب «امریکا، کره جنوبی، ایتالیا، مالزی، قطر، چین، ترکیه و عربستان» در شاخص سهولت کسب و کار جایگاه بهتری نسبت به ایران دارند. بطوری که رتبه کره جنوبی ۵ و امریکا ۸ گزارش شده است.

شاخص رقابت پذیری جهانی

از دیگر شاخص های مورد ارزیابی، شاخص رقابت پذیری جهانی است؛ به طوری که مجمع جهانی اقتصاد از سال ۱۹۷۹ میلادی، هرسال اقدام به انتشار گزارش رقابت پذیری اقتصادهای جهان می کند. شاخص رقابت پذیری جهانی با توجه به وسعت زیرشاخص ها، ابزار مناسبی برای سنجش ارکان رقابت پذیری در سطوح اقتصاد خرد و کلان قلمداد می شود. مولفه های این شاخص در قالب ۱۲ رکن رقابت پذیری »نهادها، زیرساخت ها، ثبات اقتصاد کلان، بهداشت و آموزش اولیه، آموزش عالی و تحصیلات تکمیلی، اثربخشی بازار کالا، بهره وری بازار کالا، پیچیدگی بازار پولی، آمادگی در حوزه فناوری، حجم بازار، پیچیدگی فعالیت اقتصادی و نوآوری» دسته بندی می شوند.
بنا برگزارش رقابت پذیری منتشر شده از سوی مجمع جهانی اقتصاد، رتبه ایران که در رده بندی دوره گذشته در جایگاه ۷۴ قرار گرفته بود، در این گزارش با کسب ۴.۱۲ امتیاز، با ۲ پله نزول به رتبه ۷۶ رسیده است. امارات متحده عربی با کسب ۵.۲۶ امتیاز و قرار گرفتن در رتبه ۱۶ جهان و پس از این کشور قطر با کسب ۵.۲۳ و قرار گرفتن در رتبه ۱۸ جهان، رقابت پذیر ترین اقتصاد منطقه محسوب می شوند. تحلیل ها حاکی از آن است که یکی از دغدغه های اصلی سیاست گذاران کشور در شرایط فعلی، باید ارتقای جایگاه رقابت پذیری کشور باشد که این مولفه نقش مهمی در تامین رشد پایدار اقتصادی اجتماعی دارد. از سوی دیگر، آمار سال ۲۰۱۶ نشان می دهد، ایران در منطقه در شاخص رقابت پذیری جهانی جایگاه دوازدهم را داراست. این در شرایطی است که کشورهای امارات متحده عربی، قطر و عربستان در جایگاه اول در منطقه قرار دارند. البته رتبه امریکا در این شاخص 3 گزارش شده است.

شاخص رونق اقتصادی

همچنین براساس اطلاعات ارائه شده از سوی وزارت صنعت، معدن وتجارت، شاخص رونق اقتصادی از ۸ زیرشاخص «اقتصاد، آزادی اجتماعی، آزادی فردی، ایمنی و امنیت، بهداشت، آموزش، حاکمیت و کارآفرینی» تشکیل شده که کشورها براساس آنها مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرند. روند عملکرد کشور ایران در این شاخص طی سال های ۲۰۱۶- ۲۰۰۹ نشان می دهد، رتبه ایران طی این سال ها سیر نزولی داشته است؛ چراکه در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال ۲۰۱۵ با ۱۲ پله نزول رتبه ۱۱۸ را کسب کرده است. براساس گزارش موسسه جهانی اقتصاد و انجمن شاخص های زندگی، در سال ۲۰۱۶، در کشورهای منطقه، کشور امارات متحده عربی (جزو کشورهای حوزه منا) در فهرست ۴۱ کشور برتر جهان قرار داشته است. عربستان و ترکیه نیز با قرار گرفتن در رتبه ششم و هشتم در مقایسه با ایران روند بهتری را تجربه کرده اند. این در حالی است که جایگاه ایران در این شاخص در بین کشورهای منطقه ۱۴ گزارش شده است. همچنین براساس این گزارش، بهترین رتبه در این شاخص در سال ۲۰۱۶ در بین کشورهای منتخب از آن کشور امریکا بوده است.

شاخص آزادی اقتصادی

شاخص آزادی اقتصادی، پیشرفت کشورها را در زمینه دستیابی به آزادی اقتصادی براساس زیرشاخص های حاکمیت قانون، کارایی مقررات تنظیمی، اصول دولت محدود و بازارهای آزاد مورد ارزیابی و سنجش قرار می دهد. بر اساس گزارش بنیاد هریتیج در گزارش سال ۲۰۱۷ میلادی، کشورهایی از جمله بلاروس، تاجیکستان، روسیه، کوزوو و چین در شاخص فوق بیشترین صعود رتبه را در مقایسه با سال گذشته داشته اند. ۸۶ کشور، اعم از ۳ کشور صنعتی امریکا، کره جنوبی و ایتالیا در این گزارش با تنزل جایگاه مواجه بوده اند. کشور هنگ کنگ با کسب جایگاه نخست، همچنان به ثبات و حفظ جایگاه برتر خود طی ۲۳ سال گذشته ادامه داده است. در گزارش سال ۲۰۱۷ میلادی، متوسط امتیاز شاخص آزادی اقتصادی در جهان ۶۰.۹ و درمنطقه ۶۲.۲ اعلام شده است. همچنین براساس آمارها، ایران با کسب امتیاز ۵.۵۰، رتبه ۱۵۵ جهان و رتبه ۱۹ منطقه را در کشورهای بررسی شده، به خود اختصاص داده است. این بررسی نشان می دهد، که ایران در شاخص آزادی اقتصادی هم در جهان و هم در منطقه از جایگاه مطلوبی برخوردار نیست. این در حالی است که امارات متحده عربی، گرجستان و قطر در سال ۲۰۱۷ رتبه اول تا سوم را در این شاخص به خود اختصاص داده اند. از سوی دیگر، امریکا با رتبه ۱۷ در بین ۱۸۰ کشور در سال ۲۰۱۶ بهترین عملکرد را در شاخص آزادی اقتصادی داشته است.

شاخص توسعه انسانی

از سوی دیگر، شاخص توسعه انسانی که توسط بانک جهانی ارائه می شود، ارائه دهنده اطلاعات مربوط به وضعیت توسعه انسانی است و مواردی چون «برآوردهای ملی، منطقه یی و جهانی» را شامل می شود. شاخص توسعه انسانی براساس زیرشاخص هایی چون امید به زندگی، کیفیت نظام آموزشی، دسترسی به امکانات و خدمات اجتماعی، درآمد واقعی و درآمد سرانه محاسبه می شود. کشورهای جهان به لحاظ توسعه انسانی به چهار گروه طبقه بندی می شوند که عبارتند از: «کشورهای دارای توسعه انسانی بسیار بالا، توسعه انسانی بالا، توسعه انسانی متوسط و توسعه انسانی پایین.» مطابق آمارها، در سال ۲۰۱۴، ایران با شش پله صعود نسبت به سال ۲۰۱۳، در رتبه ۶۹ قرار گرفت و در مقایسه با کشورهای منطقه رتبه نهم را به خود اختصاص داده است. این در شریطی است که در جهان ۸ کشور منتخب جایگاه بهتری نسبت به ایران در این شاخص دارند. رتبه امریکا در شاخص توسعه انسانی در سال ۲۰۱۴ در بین ۱۸۸ کشور، ۸ عنوان شده و رتبه کره جنوبی ۱۷ عنوان شده است. در بین کشورهای منطقه، سه کشور قطر، عربستان و امارات متحده عربی در جایگاه اول تا سوم در این شاخص اقتصادی و بالاتر از ایران قرار دارند. البته ترکیه با رتبه ۱۰ بعد از ایران قرار دارد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir