ظرفیت ایجاد ۲ میلیون شغل با قراردادهای جدید نفتی

اقتصاد ایرانی: قراردادهای جدید نفتی می تواند بیش از ۲ میلیون شغل برای مهندسان و کارگران کشور ایجاد کند. این رقم اگرچه در نگاه اول بی شباهت به وعده و وعید این روزهای نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نیست اما واقعیت دارد.

اگر بعد از اجرای برجام عده ای در داخل کشور به مخالفت با مدل جدید قراردادهای نفتی و سد کردن مسیر جذب سرمایه خارجی نمی پرداختند امروز در نخستین گام بعد از اجرای برجام شاهد ایجاد حداقل ۱۰۰ هزار شغل مستقیم و غیر مستقیم در صنعت نفت بودیم. آن هم بدون حتی یک ریال سرمایه گذاری مستقیم کشور. چراکه مطابق با مدل جدید قراردادهای نفتی سرمایه گذاران خارجی مجبورند که از حضور مهندسان و کارگران ایرانی درپروژه ها و طرح ها بهره ببرند و بازگشت سرمایه و همچنین سود آن از طریق فروش محصولات به سرمایه گذار داده خواهد شد. به این معنا که در شرایط فعلی پولی برای ایجاد شغل پرداخت نخواهد شد.

به گزارش ایران، غلامرضا منوچهری معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت در این باره گفت: روند بررسی مدل جدید قراردادهای نفتی آنقدر طولانی شد که رئیس جمهوری جدید امریکا روی کار آمد و به مخالفت با برجام و ایران پرداخت. در نهایت اروپاییان نیز نسبت به روابط با ایران محتاط تر شدند. این موضوع سرعت جذب سرمایه خارجی را کند کرد.
اما این تنها مشکل جذب سرمایه خارجی نبود. بررسی ها نشان می دهد که این اواخر دولت نیز محتاط تر از گذشته با مدل جدید قراردادهای نفتی برخورد کرد. مخالفت های داخلی با این مدل و همین طور قراردادهای نفتی و گازی سابق جوی را به راه انداخت تا دولت نگران شود که مبادا نقصی در مدل وجود داشته باشد.
در این باره منصور معظمی رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران می گوید که اگر گذاشته بودند قراردادهای جدید نفتی به امضا برسد، امروز صدها هزار شغل ایجاد شده بود.
اما به اصطلاح« ماهی را هر وقت از آب بگیریم تازه است». منوچهری می گوید که اگر عمر دولت یازدهم را تا شهریور ماه در نظر بگیریم، تا این زمان نخستین مناقصه نفتی برای میدان آزادگان برگزار خواهد شد و به مرور دیگر طرح ها نیز به مناقصه خواهد رفت.

ایجاد ۳۰ هزار شغل با هر ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری

معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت با بیان اینکه دو سوم از ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه مورد نیاز صنعت مربوط به بخش بالادستی آن است، اظهار کرد: دربخش بالادستی به ازای هر ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری که طی ۴ الی ۵ سال رخ خواهد داد، حدود ۱۰ هزار شغل مستقیم و ۲۰ هزار شغل غیرمستقیم ایجاد خواهد شد. وی ادامه داد: البته بعد از راه اندازی طرح این میزان کاهش خواهد یافت اما با اجرای طرح توسعه و ایجاد زنجیره ارزش افزوده محصولات تولیدی دوباره شغل ایجاد خواهد شد و این شغل پایدار خواهد بود.
با یک حساب سرانگشتی می توان دریافت که تنها در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز با قراردادهای جدید نفتی نزدیک به ۲ میلیون شغل مستقیم و غیر مستقیم ایجاد خواهد شد.
منوچهری در این باره می گوید: میزان اشتغالزایی طرح های توسعه ای بخش بالادست صنعت نفت (استخراج و تولید) با بخش پایین دست آن (پالایش و پتروشیمی) تفاوت دارد اما قراردادهای جدید نفتی می تواند سرآغاز خوبی برای اشتغال پایدار در ایران باشد. چراکه تکنولوژی در قالب این قراردادها در اختیاز پیمانکار ایرانی قرار خواهد گرفت و پس از آن می توانیم در دنیا فعالیت های توسعه ای انجام دهیم.
البته اروپایی ها و آسیایی ها یک شرط برای حضورشان در ایران و صنعت نفت آن دارند؛ حفظ شرایط فعلی و ثبات سیاسی و اقتصادی کشور. به این معنا که تحریم ها دیگر به ایران بازنگردد و خرده تحریم های باقیمانده نیز لغو شود. بنابراین اگر شرایط آتی کشور مانند امروز یا بهتر از آن باشد، سرمایه و تکنولوژی روز دنیا در قالب مدل جدید قراردادهای نفتی به کشور خواهد آمد.

ادامه روند اشتغال زایی در صنایع پایین دستی

صنعت نفت ایران اگرچه عمری بیش از ۱۰۰ سال دارد اما همچنان در میانه راه است. برای آنکه طرح های توسعه ای آن چه در بخش بالادستی و چه پایین دستی به ثمر برسد به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز است. رقم بزرگی که امکان تأمین آن از داخل کشور وجود ندارد و باید بخش اعظم آن را از طریق سرمایه گذاران خارجی به صنعت نفت و گاز و پتروشیمی و پالایش تزریق شود. همانطور که اشاره شد در بخش پایین دستی صنعت نفت از پالایشگاه ها گرفته تا پتروشیمی نیز امکان جذب سرمایه خارجی، توسعه صنعت و اشتغالزایی در راستای جلوگیری از خام فروشی وجود دارد. اگر ایران بتواند در این بخش موفق عمل کند و سرمایه خارجی را جذب کند، می تواند نیاز بسیاری از جوانان جویای کار کشور را حل کند. برای مثال عادل نژاد سلیم مدیرعامل شرکت هلدینگ خلیج فارس می گوید: از نظر کارشناسی در صنعت پتروشیمی، به ازای یک میلیون تن محصول حدود ۴۰۰ نفر اشتغال مستقیم و به طور خوش بینانه ۸۰۰ نفر نیز اشتغال غیرمستقیم ایجاد می شود که در مجموع اشتغالزایی ۱۲۰۰ نفر را به همراه دارد. اما ایجاد هر شغل در صنعت پتروشیمی نیاز به سرمایه بالایی دارد که برای آن نیاز به جذب سرمایه خارجی است.
اگر چه در این ۴ سال دولت با استفاده از ظرفیت های موجود در داخل کشور گام های بلندی در جهت توسعه صنعت نفت برداشته است اما امروز ظرفیت جذب سرمایه از شرکت های خارجی و کشورهای دیگر در صنعت نفت ایران وجود دارد و باید از این فرصت تا دیر نشده استفاده کرد. اگرچه جذب تمام این ۲۰۰ میلیارد دلار و اشتغال زایی به سبب آن زمانبر است اما برای کشور بیش از صدها هزار شغل به همراه خواهد داشت و یکی از بزرگترین مشکلات امروز اقتصاد کشور را حل خواهد کرد.