ترامپونومیکس امریکا را به عصر طلایی باز نمی‌گرداند

اقتصاد ایرانی: دونالد ترامپ طوری واشنگتن را اداره می کند که گویی پادشاهی است که بر اریکه اش در کاخ سفید تکیه زده است.

میل به نمایش دادن تسلطش بر همه چیز، نیازش به اینکه در مرکز توجه باشد و خلق و خوی ناآرام ترامپ تاحدودی یادآوری هنری هشتم است. ترامپ که بر او مشتبه شده مسیر فوق العاده اش برای رسیدن به قدرت به نوعی مورد تایید کنگره است به رسانه ها، نظام بوروکراتیک حاکم بر واشنگتن و هر فرد یا ایده یی که در مقابل بایستد، می تازد.
کافی است به موج واکنش های این هفته در پی نمایش اخراج جیمز کومی، رییس اف بی آی در هفته گذشته نگاه کنیم. کومی دومین رییس اف بی آی بود که این گونه از سمت خود برکنار می شد. درست است که جیمز کومی (در جریان بررسی ایمیل های هیلاری کلینتون) مرتکب اشتباه شده بود و ترامپ این حق را داشت که با استفاده از اختیارات ریاست جمهوری او را اخراج کند. اما نتیجه اقدام ترامپ این بود که توجه همگان را به روابط احتمالی میان تیم انتخاباتی خود با روسیه جلب کرد (احتمالی که جیمز کومی مسوول بررسی آن بود.) بسیاری در آن زمان از تهدید دموکراسی و احتمال وقوع واترگیتی دیگر گفتند.
اما این همه داستان نیست. ترامپ طرح هایی هم برای اقتصاد امریکا دارد که به عنوان یک تهدید اهمیتش برای عموم امریکایی ها کمتر از دغدغه های دموکراتیک نیست. طرح های ترامپ سیستم ارتدوکسی، شفافیت و ثبات اقتصاد امریکا را تهدید می کند چرا که این اصول در مذاکرات تجاری به راحتی نادیده گرفته می شوند. (سیستم ارتدوکسی به معنای جریان نهادینه شده اقتصادی به شکل سنتی آن است.) به عبارت دیگر، ترامپونومیکس با وجود تاثیرات مثبت اندک خود، می تواند تهدیدی جدی برای امریکا و جهان باشد.

ترامپونومیکس 101

به گزارش تعادل، رییس جمهور امریکا در مصاحبه یی با اکونومیست مفصل ترین توضیح خود درباره طرح هایش برای اقتصاد امریکا را ارائه کرد. هدف ترامپ این است که مطمئن شود بیشتر امریکایی ها با افزایش نرخ رشد اقتصادی مشاغلی با درآمد خوب داشته باشند. مشاوران ترامپ درباره رشد تولید ناخالص داخلی سه درصدی صحبت می کنند که تقریبا یک درصد بیشتر از ارزیابی اغلب اقتصاددان های از سرعت پایدار رشد اقتصادی امروز امریکاست.
از نگاه ترامپ کارآمدترین مسیر برای رسیدن به مشاغل بهتر و رشد اقتصادی سریع تر پیمان های تجاری عادلانه‎تر است. او گرچه ادعا می کند تاجری بین المللی است که از روابط تجاری بدون تعرفه و محدودیت های دیگر حمایت می کند با ارائه قوانین (به ظاهر) عادلانه خود را یک اقتصاددان ناسیونالیست می داند. تجارت وقتی منصفانه است که داد و ستدهای تجاری متعادل باشند. بر این اساس از نظر ترامپ، شرکت ها باید برای سرمایه گذاری در داخل مرزهای کشور خود تشویق و برای سرمایه گذاری در خارج از مرزهای خود تنبیه شوند.
دومین و سومین رویکرد ترامپونومیکس کاهش مالیات ها و قانون زدایی در برخی زمینه ها از جمله امور مالی است که باعث تشویق سرمایه گذاری داخلی می شود. مالیات های پایین تر و قوانین کمتر کارآفرینان را ترغیب کرده و باعث می شود که رشد اقتصادی تسریع شده و مشاغل بیشتری ایجاد شود. این استاندارد اقتصادهای عرضه محور است اما با نگاهی به ترامپونومیکس درمی یابیم که این طرح با فاصله گرفتن از نگاه ملی گرایانه حزب جمهوری خواه به تجارت آزاد، برداشتی اشتباه از نظام اقتصادی ارتدوکسی است.
در اینجا تفاوت واقعی است که ترامپونومیکس (برخلاف آنچه به آن ریگانومیکس می گویند) اصلا یک دکترین اقتصادی نیست. ترامپونومیکس در واقع مجموعه یی از طرح های پیشنهادی است که توسط بازرگانان درباری به پادشاه (ترامپ) عرضه شده است. این در حالی است که ترامپ بیشترین حرف شنوی را از مدیران اجرایی خود در کاخ سفید دارد که به ندرت می توان در میان آنان یک اقتصاددان پیدا کرد. رویکرد رییس جمهوری امریکا نسبت به اقتصاد برآیند یک طرز تفکر است که در آن توافق های تجاری برنده ها و بازنده هایی دارد، جایی که مذاکره کنندگان زیرک اصول انتزاعی را دور می زنند.
ترامپونومیکس فهرست علاقه مندی های طیفی از بازرگانان است که توضیح می دهد چرا منتقدان چپگرا بی محابا به عواقب توزیع جمعیتی آن، بی انضباطی های مالی و رفیق بازی های احتمالی آن می تازند. این طرح آشکار می کند که چرا بازرگانان و سرمایه گذاران از این طرح حمایت کرده و آن را اقدامی در جهت حمایت از کسانی می بینند که برای سود بیشتر حاضرند ریسک های بزرگ را به جان بخرند. شاخص بازارهای سهام نیز افزایش داشته و شاخص اعتماد به کسب و کارها نیز افزایش چشمگیری را نشان داده است.
در کوتاه مدت افزایش شاخص اعتماد به کسب و کارها می تواند مسیری که تاکنون دولت ترامپ در پیش گرفته را تایید کند. امریکا می تواند در مذاکرات مجدد پیمان تجاری نفتا با کانادا و مکزیک دست بالا را داشته باشد. همچنین با وجود هشدارها درباره لزوم احتیاط مالی، بعید است که جمهوری خواهان کنگره طرح کاهش مالیاتی ترامپ را رد کنند. محرک های اقتصادی و کاهش قوانین نظارتی نیز می تواند به تسریع رشد اقتصادی بینجامد. فدرال رزرو هم با نرخ تورم ثابت، بعید است که بخواهد با افزایش نرخ بهره این تسریع رشد اقتصادی را متوقف کند. اما دستور کار ترامپ دو خطر جدیدی در پی دارد. مفروضات ضمنی اقتصادی طرح ترامپ به لحاظ درونی ناسازگار بوده و اساس آن تصویر اقتصادی امریکا در چند دهه گذشته است.

واقعیت های پس پرده

در واقع برخلاف اظهارات تیم ترامپ، شواهد کمی وجود دارد که نظام تجارت جهانی یا معاملات تجاری انفرادی به طور کاملا سیستماتیک علیه امریکا باشد. کسری تجاری در امریکا اصلی ترین بهانه ترامپ برای غیرمنصفانه جلوه دادن پیمان های تجاری است اما ارزیابی ها نشان می دهد که طرح های ترامپ برای افزایش سرمایه گذاری داخلی احتمالا کسری تجاری را به طور چشمگیری افزایش خواهد داد، همان طوری که در دهه 1980 و در پی رونق اقتصادی دوره ریگان اتفاق افتاد. در این حالت چه ترامپ سیاست تجارت منصفانه خود را رها کند و چه تلاش کند تا جلو کسری بودجه را با استفاده از تعرفه های حمایت گرایانه بگیرد در هر دو صورت رشد اقتصادی امریکا تحت تاثیر این مساله قرار گرفته و جهان نسبت به ایالات متحده بی اعتماد خواهد شد. اما مشکل عمیق تر این است که ترامپونومیکس تصویری کوته فکرانه از اقتصاد امریکا به تصویر می کشد. ترامپ و مشاورانش درباره مشاغل کارخانه یی دچار وسواس شده اند. امروزه نادیده گرفته شدن واقعیت ها در این مساله یکی از بزرگ ترین نگرانی های اقتصادی است. واقعیت این است که ترامپونومیکس یک دستورکار ضعیف برای کامیابی اقتصادی در بلندمدت است. با اجرای این طرح اقتصاد امریکا به مراتب نابرابرتر و بدهکارتر خواهد شد. طرح ترامپ مسائل واقعی را نادیده گرفته مانند اینکه چطور باید افراد زحمتکش را آموزش داد، کسانی که مهارتشان در بازار کاری که روز به روز حرفه یی تر می شود نیاز به آموزش دوباره دارد. بدتر اینکه وقتی تناقض آشکار شد، ناسیونالیسم اقتصادی ترامپ ممکن است منجر به واکنش قهرآلود سایر کشورها شود. طرح های ترامپ حتی اگر در کوتاه مدت نتایج مثبتی داشته باشد نه تنها هیچ درمانی برای مشکلات اقتصادی بلندمدت ارائه نمی کند بلکه ممکن است که در بلندمدت شرایط را بدتر هم کند.